اموال
اَمْوال، اصطلاحی در فقه اسلامی که به مباحثی درباره جمع و خرج دارایی‌های عمومی می‌پردازد.
تکلیف اموال اشخاص مفقودالاثر چیست؟
تا زمانی که حکم به موت نشده باشد اموال متعلق به خود مفقودالاثر است و بعد از آن که حکم به موت او شد بین ورثه تقسیم می‌شود.
تا زمانی که حکم به موت نشده باشد اموال متعلق به خود مفقودالاثر است و بعد از آن که حکم به موت او شد بین ورثه تقسیم می‌شود.
پاسخ:
تا زمانی که حکم به موت نشده باشد اموال متعلق به خود مفقودالاثر است و بعد از آن که حکم به موت او شد بین ورثه تقسیم می‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- بعضی از وارثین مکلّف تحت نام سرپرستی صغار میخواهند اموال را حیف و میل کنند، تکلیف چیست؟
- شخصی وصیّت کرده تمام اموال من بعد از فوتم متعلق به فرزند بزرگم باشد و ورّاث دیگر هم امضاء کردند حالا بعد از فوت اعتراض کردهاند تکلیف چیست و در صورتی که بقیّه ورّاث خبر نداشته باشند و بعد از فوت متوجّه شوند تکلیف چیست آیا برای انتقال تمام اموال به فرزند بزرگ میتواند در زمان حیات خود با ده هزار تومان مصالحه کند آیا شرعاصحیح است یا نه در این صورت آیا بقیّه حقّ دارند یا خیر؟
- زنی که شوهرش چند سال در جبهه مفقودالاثر است و فعلانمیداند، آیا جز شهداء است یا این که باز هم در اسارت است، آیا میتواند ازدواج کند؟
- لطفانحوه تخمیس اموال و تعیین سر سال را که با فرا رسیدن آن خمس اموال واجب می‌شود توضیح دهید؟
- آیا غسل و نماز و دفن اشخاص اعدامی یا منافقین در قبرستان مسلمین چگونه است؟
- شخصی در حال صغیری پدرش را از دست داد اموال پدر را تقسیم کردند آیا این شخص بعد از آن که کبیر شد میتواند ادّعای اموال کند؟
- در صورتی که زوج از پرداخت نفقه امتناع کند و یا برای مدّت طولانی غایب شود و یا اینکه به درجهای از سفاهت برسد که تصرّف او در اموال و دارائی خود غیر عقلائی باشد یا اینکه مجنون شود تکلیف نفقه زوجه چه می‌شود و مسئول پرداخت آن کیست؟
- شخصی به علّت نداشتن فرزند دختر بچّه شیرخوارهای را از بهزیستی گرفته و بزرگ کرده و وصیّت کرده که تمام اموال من بعد از من متعلّق به همین دختر میباشد در ضمن این شخص همسر و برادر و خواهر دارد آیا شرعاتمام اموال مال همین دختر است یا یک سوّم بقیّه متعلّق به ورّاث میباشد حال اگر این شخص تمام اموال خود را با همین دختر با ده هزار تومان مصالحه کند و فوت کند آیا اموال متعلّق به این دختر است و بقیّه ورّاث ارث نمیبرند و راه شرعی برای انتقال اموال به این دختر چیست؟
- شخصی بر اثر تصادف دو پایش قطع شده آیا دفن پاها واجب است یا خیر و در صورت نیاز اشخاص دیگر، فروش آن چه صورت دارد؟
- بعضی میگویند دولت ربا بگیرد حرام نمیباشد، چون لا تأکلوا الربا خطاب به اشخاص است و دولت شخص نمیباشد، آیا صحیح است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] تکلیف اموال کسی که مفقودالاثر گشته، چیست و چه مقدار باید صبر کرد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است اشخاص، اموال خود را نزد افراد دیگر به ودیعه بگذارند و هر ماه سود دریافت کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه پس از صدور حکم موت شخص مفقودالاثر و تقسیم ترکه بین ورثه، مفقودالاثر پیدا شود تکلیف ورثه نسبت به عین مال و منافع مستوفات و منافع غیر مستوفات چیست؟ و اموالی که در مدّت تصرّف از بین رفته است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی مرتد شود تکلیف اموال او چگونه است؟
- [سایر] آیا ممکن است که رزمندگان مفقودالاثر جزو یاران خاص امام زمان (عج) باشند؟
- [آیت الله جوادی آملی] اگر نجات انسان مشروط به تخریب با استفاده از اموال دیگران باشد، ضامن اموال کیست؟ اگر امدادگر ضامن باشد ممکن است در خیلی از موارد به همین علت از نجات مصدوم خود داری کند تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بدهکار غیر از اموال ضروری چیز دیگری نداشته باشد آیا طلبکار می تواند او را مجبور کند که اموال ضروری خودش را بفروشد؟ درغیر این صورت برای پراخت بدهی تکلیف چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر نجات انسان مشروط به تخریب با استفاده از اموال دیگران باشد، ضامن اموال کیست؟ اگر امدادگر ضامن باشد ممکن است در خیلی از موارد به همین علت از نجات مصدوم خودداری کند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی متوفّی، بدهی هایی مختلف از قبیل خمس و دیون به مردم دارد و اموال ماترک او کفایت بدهکاری او را نمی کند، آیا اموال به جا مانده ی او میان طلبکاران تقسیم به نسبت می شود یا دیون اشخاص مقدّم بر سهمین است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر متولی وقف خاص به واسطه کبر سن یا بیماری و امثال آن قادر به اداره اموال موقوفه نباشد و شخصی را هم برای انجام این کار به عنوان وکیل تعیین نکرده باشد، آیا یکی از اشخاص ذینفع میتواند همانند بحث ولایت قهری از حاکم تقاضا نماید جهت صلاح اموال موقوفه شخص دیگری را به عنوان امین به متولی ضمیمه کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آنچه از احکام مسائلی که در گذشته گفته شد ودارای حالت خاصّ ووضعیّت مخصوصی بودند، بین بانکهای شخصی ودولتی و یا مشترک بین اشخاص ودولت فرق نمیکند و در تمام آنها بستگی به آن وضعیّت وحالت خاصّ دارد، در هر موردی که از مصادیق آن وضعیّت بوده باشد، حکم او همان است که گفته شد.
- وقت مخصوص ومشترک که معنای آن در مسأله پیش گفته شد، برای اشخاص فرق میکند، مثلاً اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اوّل ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است تمام شده وداخل وقت مشترک می‌شود و برای کسی که مسافر نیست، باید به اندازه خواندن چهار رکعت نماز بگذرد.
- مرد برای زن و زن برای مرد میتواند اجیر شود و در بلند خواندن وآهسته خواندن نماز باید به تکلیف خود عمل نماید.
- اگر پسر بزرگتر بخواهد نماز پدر ومادر را بخواند، باید به تکلیف خود عمل کند، مثلاً قضای نماز صبح ومغرب وعشأ مادرش را باید بلند بخواند و همچنین است در سایر اجزأ و شرائط باید در قضا رعایت تکلیف خود را بنماید مگر این که زن نیابت از مرد داشته باشد، که بنابر احتیاط واجب در قرائت رعایت حال مرد را نماید مگر این که مستلزم عمل حرام باشد.
- قرارداد بیمه چند رکن و پایه دارد: 1 - ایجاب از بیمه کننده یعنی انشأ عقد بیمه بر طبق بیمهنامه به وسیله بیمه کننده. 2 - قبول بیمهگر یعنی آنچه بیمهگر انشأ کند، او قبول کند. 3 - معلوم کردن آنچه بیمه می‌شود: حیات وسلامتی بدن اموال ماشین و یا چیزهای دیگر. 4 - تعیین بیمه ماهیانه و یا سالیانهأ
- اگر جلوگیری از گناه متوقف بر گرفتن دست گناهکار یا خارج کردن وی از محل انجام گناه یا گرفتن ابزار گناه یا تصرف در آن باشد، جایز بلکه واجب است انجام شود; ولی نابود کردن اموال محترم او جایز نیست وموجب ضمان است; مگر آنکه جلوگیری از گناه مهم به آن وابسته باشد که ظاهراً در این صورت ضامن نیست.
- اگر جنسی را نقد بفروشد، خریدار وفروشنده بعد از معامله میتوانند جنس وپول را از یکدیگر مطالبه نموده وتحویل بگیرند وتحویل دادن خانه وزمین ومانند اینها از اموال غیر منقول به این است که آن را در اختیار خریدار بگذارند که بتواند در آن تصرّف کند وتحویل دادن فرش ولباس ومانند اینها به این است که آن را طوری در اختیار خریدار بگذارند که اگر بخواهد آن را به جای دیگر ببرد فروشنده جلوگیری نکند.
- تراشیدن ریش وماشین کردن آن اگر مثل تراشیدن باشد حرام است و در این حکم تمام مردم یکسانند و حکم خدا به واسطه مسخره مردم تغییر نمیکند; پس کسی هم که اوّل تکلیف اوست، یا اگر ریش نتراشد مردم او را مسخره میکنند، چنانچه ریش بتراشد یا طوری ماشین کند که مثل تراشیدن باشد، حرام میباشد.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جز مدّت صیغه باشد، مثلاً برای پسر 14 ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند اگر چه صلاح بچه باشد، بخشیدن آن مدّت را به زن اشکال دارد امّا زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سیّد شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد، و احتیاط در آن است که آنها دختر را وادار به ازدواج با غیر سیّد نکنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] بیمه انواعی دارد از آن جمله: 1 بیمه اشخاص در برابر مرگ، بیماری و یا حوادث دیگر. 2 بیمه اموال، مانند اتومبیل، هواپیما و کشتی در برابر خطر آتشسوزی، غرق شدن و سرقت و مانند آنها. بیمه تقسیمات دیگری دارد که احکام شرعی آن تفاوتی با موارد مذکور ندارد، لذا نیازی به ذکر آنها نیست.
- [آیت الله اردبیلی] در حبس ملک نیز نظیر وقف، بلوغ و عقل صاحب ملک شرط است و به احتیاط واجب قبض شرط صحّت آن است. همچنین مالک نباید سفیه باشد و یا این که به واسطه ورشکستگی توسط حاکم شرع از تصرّف در اموال خود منع شده باشد و صحت حبس بر اشخاص منوط به قبول آنان است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشخاص وسواسی باید به یقین و شک خود عمل نکنند بلکه مطابق اشخاص معمولی عمل کنند خواه یقین برای آنها حاصل شود یا نه، و الا در بسیاری از موارد نمازشان باطل خواهد بود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] زنی که شوهرش مفقودالاثر شده و نمی داند زنده است یا نه، اگر بخواهد طلاق بگیرد و شوهر کند باید نزد مجتهد عادل برود و مطابق دستور مخصوصی که در شرع وارد شده عمل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] اگر فرزندِ صغیری، خود اموال و دارایی داشته باشد، ولیّ او میتواند از اموال خود او مخارجش را تأمین نماید.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال منقولی که از میدان جنگ به عنوان غنیمت گرفته می‌شود, خمس دارد و اموال غیر منقول آن, خمس ندارد .
- [آیت الله مظاهری] اگر شخص بالغ و عاقل با سلاح به منظور اخلال در نظم اجتماعی و یا ترور اشخاص و غارت یا اتلاف اموال مردم به آنان هجوم آورد محارب و مفسد است، مرد باشد یا زن، در شب باشد یا روز، در شهر باشد یا غیر آن. و حاکم شرع به تناسب جرم، او را میکشد یا دست راست و پای چپ او را قطع میکند یا تبعیدش مینماید.
- [آیت الله سیستانی] اموال موجود در بانکهای دولتی، و یا مشترک در کشورهای اسلامی، از اموال مجهولالمالک است، که تصرف در آنها بدون رجوع به حاکم شرع جایز نیست، بنابراین اشتغال در اینگونه بانکها و گرفتن و پرداختن اموال به مشتریانی که بدون رجوع به حاکم شرع برای اصلاح اموال، در آنها تصرف میکنند، بدون اذن حاکم شرع (مرجع) جایز نیست، ولی اگر حاکم شرع اشتغال در اینگونه بانکها را در موارد مذکور اجازه دهد اشکال ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مردی که فرزند ندارد بمیرد و فرزند نداشته باشد 41 اموال او به زن او و بقیه اموال او به ورثه دیگر می رسد که طبق مسائل سابق بین آنان تقسیم می شود و اگر میت فرزند داشته باشد سهم زن 81 اموال او می شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن بنابر آنچه بیان شد تنها از قیمت اموال غیر منقول ارث میبرد لذا نمی تواند به مقدار سهم الارث خود عین اموال را مطالبه کند همانطور که سایر ورثه هم باید پول اموال غیر منقول را به زن بدهند البته اگر با هم مصالحه کنند مانعی ندارد.