(وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ اَلطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیل؛[اسراء/70] ما فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم و بر دریا و خشکی سوار کردیم و از چیزهای پاک و پاکیزه روزی دادیم و بر بسیاری از مخلوقات خویش برتریشان نهادیم)
در خصوص آیه شریفه توجه به چند نکته ضروری است:
1- در آیه هم تکریم و هم تفضیل و برتری دادن ذکر شده است. در تفضیل شخص با دیگران جهات اشتراک هم دارد؛ اما تکریم اختصاص دادن به شرافتی است که در دیگران نیست.
2- آن خصوصیتی که سبب تکریم انسان شده است داشتن عقل است البته چون علاوه بر تکریم انسان بر دیگر موجودات تفضیل و برتر نیز داده شده است بنابراین در سایر خصوصیات و صفات نیز بر دیگران برتری دارد؛ یعنی هر کمالی که در سایر موجودات است، حد اعلای آن در انسان وجود دارد؛ مثلاً شیوه هایی که انسان در زندگی فردی خود از قبیل خوراک، لباس، مسکن و ازدواج دارد و نیز فنونی که در نظم و تدبیر اجتماع به کار می‌برد در هیچ موجود دیگری نمی بینیم به علاوه انسان برای رسیدن به هدف‌هایش سایر موجودات را استخدام می کند.
از طرفی سایر موجودات، تاکنون از وضعیت خود قدمی فراتر نگذاشته اند و تحول محسوسی در خود ایجاد نکرده اند؛ در حالی که انسان در تمام ابعاد زندگی خود گامهای بزرگی در راستای تحول و کمال برداشته است و همچنان بر می دارد. بنابراین انسان هم دارای خصوصیت ویژه و اختصاصی به نام عقل است که به وسیله آن خیر و شر را تمیز می‌دهد و هم نسبت به جهات مشترک با موجودات دیگر برتری‌هایی دارد. این برتری ها مقایسه در نحوه تغذیه انسان با حیوانات که یک مسأله زیستی صرف است مشهود می باشد البته دو بعد اصلی شرافت انسان در واقع مسأله خلافت الهی و کرامت ذاتی اوست.
ر.ک انسان‌شناسی، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، صص -81 93.
