اگر همه ادیان ابراهیمی از جانب خدا هستند، چرا بین آنها اختلاف وجود دارد؟
دین الهی یکی بیش نیست و همه انبیاء یک سخن داشته اند و مومنان نیز باید به همه آنها ایمان بیاورند. (قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلی‌ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسی‌ وَ عیسی‌ وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ[بقره/136] بگویید: ما به خدا ایمان آورده ‌ایم و به آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و پیامبران از فرزندان او نازل گردید، و (همچنین) آنچه به موسی و عیسی و پیامبران (دیگر) از طرف پروردگار داده شده است، و در میان هیچ یک از آنها جدایی قائل نمی ‌شویم، و در برابر فرمان خدا تسلیم هستیم.) و اختلافاتی که مشاهده می شود، مربوط به انبیاء و دینی که آنها تبیین کرده اند، نمی باشد. بلکه عده ای از پیروان آنها در طی تاریخ انحرافاتی ایجاد می کنند و به همین دلیل بشر محتاج وحی و رسالت جدید می شود. این انحرافات به گونه ای هستند که خود پیامبران نیز از آنها برائت می جویند. مثلا حضرت عیسی (ع) هرگز ادعای فرزند خدا بودن نداشته است: (وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی‌ وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی‌ أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی‌ بِحَق[مائده/116] و آن گاه که خداوند به عیسی بن مریم می ‌گوید: (آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را بعنوان دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید؟!)، او می ‌گوید: (منزهی تو! من حق ندارم آنچه را که شایسته من نیست.) قرآن اختلافات را ناشی از تفاوت در واقعیت خارجی نمی داند. بلکه حقیقت خارجی را ثابت و روشن معرفی می کند که عده ای علیرغم شناخت آن، به ایجاد اختلاف مبادرت می کنند: (وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ[آل عمران/19] کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده شد، اختلافی (در آن) ایجاد نکردند، مگر بعد از آگاهی و علم، آن هم به خاطر ظلم و ستم در میان خود.) اگر ادیان ابراهیمی بدون تحریف موجود بودند، غیر از تصدیق یکدیگر چیزی در آنها دیده نمی شد: (نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ [آل عمران/3] این کتاب را به حق (و هدفی والا و عقلانی) به تدریج بر تو فرو فرستاد که تصدیق ‌کننده است آنچه را پیش از اوست (از پیامبران و شرایع و کتاب‌های آسمانی)، و (هر یک از) تورات و انجیل را دفعتا و مجموعا فرو فرستاد.) در واقع در یک کلام می توان گفت که آب سرچشمه ناخالصی و آلودگی نداشته اما این دلیل نمی شود که در طی مسیر هیچ گونه آلودگی ای برایش ایجاد نشده باشد. دین در نزد خدا یکی بیش نیست. و انبیاء همه بر سر آن توافق داشته اند: (إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ[آل عمران/19] دین در نزد خدا، اسلام (و تسلیم بودن در برابر حق) است) (وَ وَصَّی بِها إِبْراهیمُ بَنیهِ وَ یَعْقُوبُ یا بَنِیَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی‌ لَکُمُ الدِّینَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ[بقره/132] و ابراهیم و یعقوب (در واپسین لحظات عمر،) فرزندان خود را به این آیین، وصیت کردند (و هر کدام به فرزندان خویش گفتند (فرزندان من! خداوند این آیین پاک را برای شما برگزیده است و شما، جز به آیین اسلام [تسلیم در برابر فرمان خدا] از دنیا نروید!) اما انسان های منحرف و گمراه چیزی را که به وضوح می فهمیدند، تغییر می دادند و تحریف می کردند.
عنوان سوال:

اگر همه ادیان ابراهیمی از جانب خدا هستند، چرا بین آنها اختلاف وجود دارد؟


پاسخ:

دین الهی یکی بیش نیست و همه انبیاء یک سخن داشته اند و مومنان نیز باید به همه آنها ایمان بیاورند.

(قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلی‌ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسی‌ وَ عیسی‌ وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ[بقره/136] بگویید: ما به خدا ایمان آورده ‌ایم و به آنچه بر ما نازل شده و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و پیامبران از فرزندان او نازل گردید، و (همچنین) آنچه به موسی و عیسی و پیامبران (دیگر) از طرف پروردگار داده شده است، و در میان هیچ یک از آنها جدایی قائل نمی ‌شویم، و در برابر فرمان خدا تسلیم هستیم.)

و اختلافاتی که مشاهده می شود، مربوط به انبیاء و دینی که آنها تبیین کرده اند، نمی باشد. بلکه عده ای از پیروان آنها در طی تاریخ انحرافاتی ایجاد می کنند و به همین دلیل بشر محتاج وحی و رسالت جدید می شود. این انحرافات به گونه ای هستند که خود پیامبران نیز از آنها برائت می جویند. مثلا حضرت عیسی (ع) هرگز ادعای فرزند خدا بودن نداشته است:
(وَ إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ أَ أَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی‌ وَ أُمِّیَ إِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی‌ أَنْ أَقُولَ ما لَیْسَ لی‌ بِحَق[مائده/116] و آن گاه که خداوند به عیسی بن مریم می ‌گوید: (آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را بعنوان دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید؟!)، او می ‌گوید: (منزهی تو! من حق ندارم آنچه را که شایسته من نیست.)

قرآن اختلافات را ناشی از تفاوت در واقعیت خارجی نمی داند. بلکه حقیقت خارجی را ثابت و روشن معرفی می کند که عده ای علیرغم شناخت آن، به ایجاد اختلاف مبادرت می کنند:
(وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ[آل عمران/19] کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده شد، اختلافی (در آن) ایجاد نکردند، مگر بعد از آگاهی و علم، آن هم به خاطر ظلم و ستم در میان خود.)

اگر ادیان ابراهیمی بدون تحریف موجود بودند، غیر از تصدیق یکدیگر چیزی در آنها دیده نمی شد:
(نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ أَنْزَلَ التَّوْراةَ وَ الْإِنْجیلَ [آل عمران/3] این کتاب را به حق (و هدفی والا و عقلانی) به تدریج بر تو فرو فرستاد که تصدیق ‌کننده است آنچه را پیش از اوست (از پیامبران و شرایع و کتاب‌های آسمانی)، و (هر یک از) تورات و انجیل را دفعتا و مجموعا فرو فرستاد.)

در واقع در یک کلام می توان گفت که آب سرچشمه ناخالصی و آلودگی نداشته اما این دلیل نمی شود که در طی مسیر هیچ گونه آلودگی ای برایش ایجاد نشده باشد. دین در نزد خدا یکی بیش نیست. و انبیاء همه بر سر آن توافق داشته اند:
(إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ[آل عمران/19] دین در نزد خدا، اسلام (و تسلیم بودن در برابر حق) است)

(وَ وَصَّی بِها إِبْراهیمُ بَنیهِ وَ یَعْقُوبُ یا بَنِیَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی‌ لَکُمُ الدِّینَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ[بقره/132] و ابراهیم و یعقوب (در واپسین لحظات عمر،) فرزندان خود را به این آیین، وصیت کردند (و هر کدام به فرزندان خویش گفتند (فرزندان من! خداوند این آیین پاک را برای شما برگزیده است و شما، جز به آیین اسلام [تسلیم در برابر فرمان خدا] از دنیا نروید!)

اما انسان های منحرف و گمراه چیزی را که به وضوح می فهمیدند، تغییر می دادند و تحریف می کردند.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین