علل تعدد ادیان و اختلاف بین آنها چیست؟

علل تعدد ادیان و اختلاف بین آنها چیست؟

وقتی سخن از ادیان گفته می‌شود در یک تقسیم‌بندی می‌توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد: ادیان بشری و ادیان آسمانی.<BR/> یک. ادیان بشری‌<BR/> پاره‌ای از ادیان اساساً بنیاد الهی نداشته و ادعای آسمانی بودن هم ندارند، مانند ادیان ابتدایی همچون آنیمیسم Animism (جان‌پنداری) ؛ پری آنیمیسم (پیش جان‌پنداری)؛ توتمیسم ؛ فتیشیسم و... و نیز ادیان فلسفی همچون آیین بودا، آیین کنفوسیوس و... تفاوت در این ادیان کاملاً طبیعی و روشن است؛ زیرا این ادیان اساساً زاییده فکر، فرهنگ و تاریخ بشری است و وجود اختلاف در آنها به سبب تفاوت مبدأ پیدایش و پدیدآورنده آنهاست.<BR/> دو. ادیان وحیانی‌<BR/> مراد از این دسته ادیان، آنهاست که از سوی خدا با انگیزش پیامبران و انزال وحی، به بشر ابلاغ شده است.<BR/> از دیدگاه قرآن دین خدا از حضرت آدم(ع) تا حضرت محمد(ص) یکی است و همه پیامبران به یک مکتب دعوت کرده‌اند. نگا: آل عمران(3 )، آیات 19 و 67. بر این اساس، همه پیامبران از یک سلسله اصول مشترک و سنت‌های ثابت و واحدی پیروی کرده‌اند؛ اصولی چون: دعوت به توحید، رعایت تقوا، نفی شخصیت‌پرستی، دعوت به وحدت، تبشیر و انذار، تحمل دشمنی و استهزای جاهلان، دعوت به تعالی و... در این باره نگا: عبداللَّه جوادی آملی، تفسیر موضوعی قرآن کریم، (قم: مرکز نشر اسراء، چاپ اوّل، 1376 ش )، ج 6، صص 41 - 123. در عین حال به جهاتی شریعت پیامبران با یکدیگر متفاوت شده‌اند از جمله:<BR/> 2-1. تفاوت محیط، سطح احتیاج و استعداد مردم ؛ این جهت غیر قابل انکار است که پیامبران برای هدایت مردم آمده‌اند؛ از این رو، نوع دستورها و سطح مطالب و معارف، باید در حدود رشد و درک جامعه و نیازهای محیط باشد. طبعاً بشر در قرون اولیه روابط اجتماعی بسیار محدودی داشت و نظام اجتماعی وی، گسترش و تفصیل زیادی نداشت. از این رو، قوانین محدودی، زندگی او را اداره و رهبری می‌کرد. همین طور آرا، افکار و عقاید مختلفی در جامعه ابراز نشده بود، تا برای اصلاح، نیاز به تذکّرات فراوان باشد. گسترش افکار، روابط، شناخت و برخورد با عوامل طبیعی و نیازمندی‌ها رفته رفته موجبات پیدایش دعوت، رسالت و پیامبر جدیدی را فراهم می‌کرد تا سرانجام محیط دعوت اسلامی و شرایط آن، ابلاغ دعوت نهایی و کامل الهی را ایجاب کرد.<BR/> 2-2. وقوع تحریف ؛ بدون شک در طی زمان، تحریف و انحرافاتی در ادیان گذشته از سوی گروهی پیروان نادان، یا رهبران مذهبی و یا مقامات خودخواه و سود پرست جامعه، به وجود می‌آمد. در این صورت لازم بود تا پیامبر دیگری، بیاید و جهات انحراف و تحریف را خاطرنشان ساخته و دین گذشته را از آلودگی‌ها پیراسته سازد و یا آئین ناب الهی را با شریعت جدید عرضه دارد.<BR/> امّا از آنجا که دوران خود اسلام، شروع زمان تسلّط بشر به ضبط، تدوین و حفظ آثار خود بود، قرآن بدون هیچ کم و کاست و تغییری حفظ شد و بسیاری از آثار رسول اکرم(ص) و ائمه هدی به خوبی برای آیندگان محفوظ ماند، بر این اساس دیگر تجدید دعوت و آمدن پیامبری جدید ضرورت ندارد. جهت آگاهی بیشتر بنگرید: مرتضی مطهری، ختم نبوت، تهران: صدرا.