دیدگاه اسلام درباره علوم تجربی چیست؟
در این باره باید دانست؛ منابع اسلامی که شامل آیات و روایات است حاوی (دانش)ها و (روش)ها است. با این تفاوت که آنچه مربوط به معرفت‌شناسی و احکام تکلیفی شرعی می‌شود، به‌طور حداکثر آمده است؛ زیرا معارف ملکوتی فراتر از دسترسی بشر است و اگر از طریق پیامبران و وحی القا نمی‌شد، راه آن بر روی بشر بسته بود. اما آنچه مربوط به علوم تجربی و آزمودنی می‌شود، به‌طور اشاره و حداقل آمده است؛ زیرا مشیت و اراده خدا بر آن است که دانش‌ها و روش‌هایی که تجربی و حسی است و انسان با تلاش و پویایی، توانایی دست‌یابی به آنها را دارد، به وسیله خود انسان به دست آید. البته از آنجا که آیات، دارای مفاهیم و لایه‌های متعدد و فراوان است و روایات نیز بسیار گسترده است، با تفکر، جست و جو و یافتن ارتباط میان موضوعات مطرح شده در آیات و روایات، می‌توان راهنمایی‌های فراوانی از جهت دانشی و روشی در خصوص علوم تجربی به دست آورد؛ در نتیجه به هر مقدار از دانش‌های مطرح شده در آیات و روایات، در یافته‌های علمی، بیشتر استفاده شود، رنگ اسلامی بودن آن بیشتر خواهد بود و پسوند اسلامی برای آن سزاوارتر است. (مکتب) مجموعه‌ای از هست‌ها، بایدها و نبایدهاست و اگر نظام اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، اجتماعی و تربیتی کشور بر اساس مکتب اسلام شکل گیرد و روش‌ها و تجربه‌ها، در چارچوب اجرای دستورات مکتب قرار گیرد، اضافه کردن پسوند اسلامی به علم صحیح است. به ویژه در گرایش‌ها و رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی، وظیفه ما مراجعه به متن آیات، احادیث و تطبیق آنها با شرایط حاضر است. و در علوم پایه و فنی، وظیفه ما استفاده از دانش‌ها و تجربیات بشری همراه با رعایت ارزش‌های دینی در جواز و عدم جواز کاربرد آنها است. در این صورت می‌توان ادعا کرد جامعه در راستای اهداف مکتب اسلام در حرکت است.
عنوان سوال:

دیدگاه اسلام درباره علوم تجربی چیست؟


پاسخ:

در این باره باید دانست؛ منابع اسلامی که شامل آیات و روایات است حاوی (دانش)ها و (روش)ها است. با این تفاوت که آنچه مربوط به معرفت‌شناسی و احکام تکلیفی شرعی می‌شود، به‌طور حداکثر آمده است؛ زیرا معارف ملکوتی فراتر از دسترسی بشر است و اگر از طریق پیامبران و وحی القا نمی‌شد، راه آن بر روی بشر بسته بود. اما آنچه مربوط به علوم تجربی و آزمودنی می‌شود، به‌طور اشاره و حداقل آمده است؛ زیرا مشیت و اراده خدا بر آن است که دانش‌ها و روش‌هایی که تجربی و حسی است و انسان با تلاش و پویایی، توانایی دست‌یابی به آنها را دارد، به وسیله خود انسان به دست آید.
البته از آنجا که آیات، دارای مفاهیم و لایه‌های متعدد و فراوان است و روایات نیز بسیار گسترده است، با تفکر، جست و جو و یافتن ارتباط میان موضوعات مطرح شده در آیات و روایات، می‌توان راهنمایی‌های فراوانی از جهت دانشی و روشی در خصوص علوم تجربی به دست آورد؛ در نتیجه به هر مقدار از دانش‌های مطرح شده در آیات و روایات، در یافته‌های علمی، بیشتر استفاده شود، رنگ اسلامی بودن آن بیشتر خواهد بود و پسوند اسلامی برای آن سزاوارتر است.
(مکتب) مجموعه‌ای از هست‌ها، بایدها و نبایدهاست و اگر نظام اقتصادی، سیاسی، مدیریتی، اجتماعی و تربیتی کشور بر اساس مکتب اسلام شکل گیرد و روش‌ها و تجربه‌ها، در چارچوب اجرای دستورات مکتب قرار گیرد، اضافه کردن پسوند اسلامی به علم صحیح است. به ویژه در گرایش‌ها و رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی، وظیفه ما مراجعه به متن آیات، احادیث و تطبیق آنها با شرایط حاضر است. و در علوم پایه و فنی، وظیفه ما استفاده از دانش‌ها و تجربیات بشری همراه با رعایت ارزش‌های دینی در جواز و عدم جواز کاربرد آنها است. در این صورت می‌توان ادعا کرد جامعه در راستای اهداف مکتب اسلام در حرکت است.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین