در فرهنگ محاوره، کلمه مردم اختصاص به مردان ندارد، گاه می گویند مردان، گاه می گویند زنان، گاه می گویند مردم. مردم یعنی همه افراد جامعه، اعم از زن و مرد. اگر گفتند مردان، این در مقابل زنان است و اگر گفتند زنان، این در مقابل مردان است.
در فرهنگ محاوره در غرب و شرق عالم می گویند مردم این چنین اند، مردم انقلاب کردند، مبارزه کردند. وقتی می گویند مردم، اختصاصی به مردان ندارد. قرآن کریم هم سه گونه سخن می گوید، گاهی که خطاب به عموم جامعه است به مذکر اشاره دارد مثل (اَلَّذینَ) و (اَلْمُؤمِنُون) گاهی که تعبیر به (رجال) دارد، وظیفه اختصاصی مردان را ذکر می کند، گاهی هم تعبیر به (نساء) دارد که وظیفه اختصاصی زنها را بیان می کند.
فرهنگ محاوره، فرهنگ مردم است نه مردان و قرآن کریم هم بر اساس همین فرهنگ محاوره سخن می گوید. گاهی ذات اقدس اله می فرماید: مریم (علیهاالسلام) نمونه مردم خوب است، یا آسیه نمونه مردم خوب است: (وَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ)[1] در مورد زن نوح و لوط هم فرمود اینها نمونه مردم بد هستند: (ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ)[2].
ائمه (علیهم السلام) نمونه مردم خوبند و همه افراد جامعه، چه زن و چه مرد باید به آنها اقتدا کنند. فاطمه زهرا (علیهاالسلام) هم این چنین است، نمونه مردم خوب است، نه نمونه زنان خوب. ذات اقدس اله در آیه ای که تلاوت شد نفرمود نمونه زنان خوب زن فرعون است، نفرمود نمونه زنان خوب مریم است بلکه فرمود: مریم و آسیه نمونه مردم خوب هستند.
پس انسان خوب، نمونه انسان های دیگر است چه مرد باشد چه زن. خداوند متعال در سوره مبارکه نحل می فرماید: (مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً)[3] اگر کسی دارای جان و عقیده سالم بود و کارهای صالح انجام داد، زن باشد یا مرد، ما به او حیات طیبه می دهیم.
در اواخر سوره آل عمران (که مستحب است انسان موقعی که برای نماز شب برمی خیزد این جملات را قرائت کند) آمده است: (فَاسْتَجابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّی لا أُضِیعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْکُمْ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ)[4] اگر کسی مؤمن باشد و عمل خیر انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر او را ضایع نمی کنیم. در سوره مبارکه احزاب هم مفصلاً مردان و زنان را کنار هم ذکر می کند: (إِنَّ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤمِنِینَ وَ الْمُؤمِناتِ وَ الْقانِتِینَ وَ الْقانِتاتِ...)[5] بنابراین هرگز خطاب های قرآنی به مردان نیست، خطاب به مردم است.
پی نوشت ها
____________
[1]. سوره تحریم66: آیه 11.
[2]. سوره تحریم 66: آیه 10.
[3]. سوره نحل 16: آیه 97.
[4]. سوره آل عمران 3: آیه 5.
