آیا در قرآن آیه ای وجود دارد که غنا را حرام بداند؟
دین اسلام، مجموعه ای از اعتقادات و دستورالعمل های فردی و اجتماعی اعم از اخلاقی و فقهی است که به عنوان اساسی ترین و مطمئن ترین منبع و در کنار آن، سنت پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) و معصومین(علیهم السلام) می باشد که مشتمل بر احادیث، رفتارها و حتی تقریر آنان است و عقل سلیم بشری نیز از منابع فقه و حقوق اسلامی است. از این رو برای دستیابی به تفسیر و شرح هر موضوعی از نگاه دین، بایستی در همه آن منابع، آن را مورد بررسی قرارداد و تنها اکتفا به قرآن کافی نیست. در این کتاب مقدس تصریحی نسبت به غنا نشده است؛ ولی با توجه به احادیثی که در ذیل برخی آیات آمده، حرمت غنا به خوبی استفاده می شود.
1. (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْتَرِی لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ). لقمان (31)، آیه 6. (و برخی از مردم سخنان بیهوده را می خرند تا مردم را از روی نادانی، از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به استهزا گیرند؛ برای آنان عذابی خوارکننده است).
(لهو الحدیث) به هر گونه سخن با آهنگ سرگرم کننده و غفلت زا - که انسان را به بیهودگی یا گمراهی می کشاند - گفته می شود. روایات متعددی آن را به غنا تفسیر کرده و آن را از مصادیق (لهو الحدیث) می شمارد. ر.ک: وسائل الشیعه، ج 12، باب 99، (ابواب ما یکتسب به).
2. (فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْأَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ)(و از بت های پلید اجتناب کنید و از سخن باطل بپرهیزید).
(قول الزور) به گفتار باطل و بی واقعیت گفته می شود و در روایات مختلفی، غنا از مصادیق (قول الزور) بر شمرده شده است. همان.
3. (وَ الَّذِینَ لا یَشْهَدُونَ الزُّورَ). فرقان (25)، آیه 72. (و کسانی که شهادت به باطل نمی دهند [و در مجالس باطل شرکت نمی کنند]).
در بخشی از این سوره، به ویژگی های خوب بندگان خاص الهی اشاره گشته و در این آیه مشخصه یاد شده از صفات نیک آنان دانسته شده است. روایات متعددی در ذیل آیه آمده و واژه (الزور) را به غنا تفسیر کرده است. همان.
4. (وَ الَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ). مؤمنون (23)، آیه 3. (و آنها (مؤمنان) که از لغو و بیهودگی روی گردانند).
5. (وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ). قصص (28)، آیه 55. (و [مؤمنان ]هرگاه سخن لغو و بیهوده بشنوند، از آن روی بر می گردانند).
در تفسیر قمی در ذیل این دو آیه از امام معصوم(علیه السلام) آمده که مقصود از (اللغو)، غنا است. تفسیر القمی، ج 2، (ذیل آیات). تردیدی نیست که اگر این احادیث نبود، حرمت غنا از ظاهر آیات استنباط نمی شد! اهل بیت(علیهم السلام) با علم و دانش نشأت گرفته از غیب و با توسعه در معنای این واژه ها، غنا را از مصادیق آن دانسته اند؛ وگرنه فهم بشر از ظاهر آیات تجاوز نکرده و حرمت غنا را به طور مستقل از آیات درک و استنباط نمی کند.
گفتنی است؛ روایاتی که در ذیل آیات پیشین آمده، همگی غنا را به عنوان مصداق و از نمونه های بارز برشمرده است، نه اینکه تنها به غنا تفسیر شده و در آن منحصر گردد. (احکام موسیقی، سید مجتبی حسینی، کد: 2/500022)
