پیروی از هواهای نفسانی چه نتیجه ای در بردارد؟
سرانجام پیروی از شهوت ها : گرچه مطالبی که در این اوراق است از امور شایعه ی رایجه و از مکرّرات باید به شمار آورد، ولی باکی از این نیست . تذکّر نفس و تکرار حق ، امر مطلوبی است ، و از این جهت در اذکار و اوراد و عبادات و مناسک ، تکرار مطلوب است . و نکته ی اصلی آن عادت دادن نفس و مرتاض نمودن آن است . پس از، تکرار ای عزیز (ملول) مشو، و بدان که تا انسان در قید اسارت نفس و شهوات آن است ، و سلسله های طولانی شهوت و غضب در گردن او است ، به هیچ یک از مقامات معنوی و روحانی نایل نمی شود، و سلطنت باطنیّه ی نفس و اراده ی نافذ آن بروز و ظهور نمی کند، و مقام استقلال و عزّت نفس که از بزرگ ترین مقامات کمال روحانی است ، در انسان پیدا نمی شود. بلکه این اسارت و رقّیّت ، باعث می شود که انسان ، در هیچ حال از اطاعت نفس سرپیچ نباشد ، و چون سلطنت نفس امّاره و شیطان در باطن قوی شد، و تمام قوا سر به رقّیّت و طاعت آن ها گذاشتند، و خضوع در پیشگاه آن ها نمودند و تسلیم تام شدند، آن ها قانع به معاصی تنها نمی شوند، و کم کم از معصیت های کوچک ، انسان را به معاصی بزرگ و از آن ها به سستی عقاید و از آن به ظلمت افکار و از آن به تنگنای جحود و از آن به بغض و دشمنی انبیاء و اولیاء می کشانند. و نفس که در تحت سلطه و رقّیّت آن ها است ، نتواند از آن سر پیچ نماید. پس عاقبت امر طاعت و اسارت خیلی وخیم است و به جاهای خیلی هولناک انسان را ممکن است بکشد. انسان عاقل رئوف به حال خود، باید به هر وسیله ای شده ، خود را از این اسارت خارج کند و تا فرصت دارد و قوای او سالم است ، و حیات و صحّت و جوانی برقرار است ، و قوا به کلّی مُسَخَّر نشده ، در مقابل آن قیام کند. و مدّتی مواظبت اوقات خویش کند و مطالعه در حالات نفس کند و حالات گذشتگان و سوء عاقبت آن ها را مُداقّه نماید. و گذشتن این چند روزه را به باطن قلب خود بفهماند، و قلب را بیدار کند و به قلب بفهماند حقیقت منقول از رسول اکرم صلّی الله علیه و آله به ما که فرمودند : الدُّنیَا مَزرَعَهُ الآخِرَه ( احیاء العلوم ، ج 4، ص 14 / کنوز الحقائق (در حاشیه الجامع الصغیر، ج 1) ص 133) دنیا کشت گاه بازپسین است . اگر این چند روزه کشت نکنیم و عمل صالح ننماییم ، فرصت از دست می رود. عالم دیگر که فرا رسید و موت ، حلول کرد، تمام اعمال منقطع می شود و آمال پایمال می گردد. و اگر خدای نخواسته با این عبودیّت از شهوات و اسارت از قید گوناگون هواهای نفسانیّه ملک الموت در رسد، شیطان ممکن است مقصد آخِر را که ربودن ایمان است ، انجام دهد، و با ما طوری سلوک کند و به قلب ما طوری نمایش دهد که با دشمنی حق و انبیا و اولیای او از دنیا برویم . و خدا می داند که در پس این پرده ، چه بدبختی ها است و چه ظلمت و وحشت ها است . هان ای نفس خسیس و ای دل غافل ! از خواب برخیز، و در مقابل این دشمنی که سال ها است تو را افسار کرده ، و در قید اسیری در آورده و به هر طرف می خواهد، می کشاند، و به هر عمل زشتی و خُلق ناهنجاری دعوت می کند و وادار می نماید، قیام کن ، و این قیود را بشکن و زنجیرها را پاره کن و آزادی خواه باش و ذلّت و خواری را بر کنار گذار و طوق عبودیّت حق - جلّ جلاله - را به گردن نِه ؛ که از هر بندگی و عبودیّتی وارهی و به سلطنت مطلقه ی الهیّه در دو عالم نایل شوی . ای عزیز ! با آن که این عالم دار جزا نیست ، و محلّ بروز سلطنت حق نیست ، و زندان مؤمن است ، اگر تو از اسارت نفس بیرون آیی و به عبودیّت حق گردن نهی ، و دل را موحّد کنی و زنگار دو بینی را از آیینه ی روح بزدایی ، و قلب را به نقطه ی مرکزیّه ی کمال مطلق متوجّه کنی ، در همین عالم ، آثار آن را به عیان می یابی . چنان وسعتی در قلبت حاصل شود که محلّ ظهور سلطنت تامّه ی الهیّه شود، و از تمام عوالم ، فُسحت و سعه ی آن بیش تر گردد ؛ (( لاَیَسَعُنِی اَرضِی وَ لاَ سَمَائِی وَلَکِن یَسَعُنِی قَلبَ عَبدِی المُؤمِن )) ( غوالی اللّئالی ، ج 4، ص 7 ) . و چنان غنا در آن ظاهر گردد که تمام ممالک باطن و ظاهر را به پشیزی نشمری و چنان اراده ات قوی گردد که متعلّق به ملک و ملکوت نگردد و هر دو عالم را لایق خود نداند. مرغ دیدی تو ز پای بند شهوت ببینی طیران آدمیت ( امام خمینی رحمه الله ، چهل حدیث ، ص 220 و 221 ) برگرفته از پایگاه : پاسخگو برخی از عبارات و کلمات این نوشتار با ادبیات ساده و روان تری نوشته شده است و با متن اصلی اندکی تفاوت دارد .
عنوان سوال:

پیروی از هواهای نفسانی چه نتیجه ای در بردارد؟


پاسخ:

سرانجام پیروی از شهوت ها :

گرچه مطالبی که در این اوراق است از امور شایعه ی رایجه و از مکرّرات باید به شمار آورد، ولی باکی از این نیست . تذکّر نفس و تکرار حق ، امر مطلوبی است ، و از این جهت در اذکار و اوراد و عبادات و مناسک ، تکرار مطلوب است . و نکته ی اصلی آن عادت دادن نفس و مرتاض نمودن آن است .

پس از، تکرار ای عزیز (ملول) مشو، و بدان که تا انسان در قید اسارت نفس و شهوات آن است ، و سلسله های طولانی شهوت و غضب در گردن او است ، به هیچ یک از مقامات معنوی و روحانی نایل نمی شود، و سلطنت باطنیّه ی نفس و اراده ی نافذ آن بروز و ظهور نمی کند، و مقام استقلال و عزّت نفس که از بزرگ ترین مقامات کمال روحانی است ، در انسان پیدا نمی شود. بلکه این اسارت و رقّیّت ، باعث می شود که انسان ، در هیچ حال از اطاعت نفس سرپیچ نباشد ، و چون سلطنت نفس امّاره و شیطان در باطن قوی شد، و تمام قوا سر به رقّیّت و طاعت آن ها گذاشتند، و خضوع در پیشگاه آن ها نمودند و تسلیم تام شدند، آن ها قانع به معاصی تنها نمی شوند، و کم کم از معصیت های کوچک ، انسان را به معاصی بزرگ و از آن ها به سستی عقاید و از آن به ظلمت افکار و از آن به تنگنای جحود و از آن به بغض و دشمنی انبیاء و اولیاء می کشانند. و نفس که در تحت سلطه و رقّیّت آن ها است ، نتواند از آن سر پیچ نماید. پس عاقبت امر طاعت و اسارت خیلی وخیم است و به جاهای خیلی هولناک انسان را ممکن است بکشد.

انسان عاقل رئوف به حال خود، باید به هر وسیله ای شده ، خود را از این اسارت خارج کند و تا فرصت دارد و قوای او سالم است ، و حیات و صحّت و جوانی برقرار است ، و قوا به کلّی مُسَخَّر نشده ، در مقابل آن قیام کند. و مدّتی مواظبت اوقات خویش کند و مطالعه در حالات نفس کند و حالات گذشتگان و سوء عاقبت آن ها را مُداقّه نماید. و گذشتن این چند روزه را به باطن قلب خود بفهماند، و قلب را بیدار کند و به قلب بفهماند حقیقت منقول از رسول اکرم صلّی الله علیه و آله به ما که فرمودند : الدُّنیَا مَزرَعَهُ الآخِرَه ( احیاء العلوم ، ج 4، ص 14 / کنوز الحقائق (در حاشیه الجامع الصغیر، ج 1) ص 133)

دنیا کشت گاه بازپسین است . اگر این چند روزه کشت نکنیم و عمل صالح ننماییم ، فرصت از دست می رود.
عالم دیگر که فرا رسید و موت ، حلول کرد، تمام اعمال منقطع می شود و آمال پایمال می گردد. و اگر خدای نخواسته با این عبودیّت از شهوات و اسارت از قید گوناگون هواهای نفسانیّه ملک الموت در رسد، شیطان ممکن است مقصد آخِر را که ربودن ایمان است ، انجام دهد، و با ما طوری سلوک کند و به قلب ما طوری نمایش دهد که با دشمنی حق و انبیا و اولیای او از دنیا برویم . و خدا می داند که در پس این پرده ، چه بدبختی ها است و چه ظلمت و وحشت ها است .
هان ای نفس خسیس و ای دل غافل ! از خواب برخیز، و در مقابل این دشمنی که سال ها است تو را افسار کرده ، و در قید اسیری در آورده و به هر طرف می خواهد، می کشاند، و به هر عمل زشتی و خُلق ناهنجاری دعوت می کند و وادار می نماید، قیام کن ، و این قیود را بشکن و زنجیرها را پاره کن و آزادی خواه باش و ذلّت و خواری را بر کنار گذار و طوق عبودیّت حق - جلّ جلاله - را به گردن نِه ؛ که از هر بندگی و عبودیّتی وارهی و به سلطنت مطلقه ی الهیّه در دو عالم نایل شوی .

ای عزیز ! با آن که این عالم دار جزا نیست ، و محلّ بروز سلطنت حق نیست ، و زندان مؤمن است ، اگر تو از اسارت نفس بیرون آیی و به عبودیّت حق گردن نهی ، و دل را موحّد کنی و زنگار دو بینی را از آیینه ی روح بزدایی ، و قلب را به نقطه ی مرکزیّه ی کمال مطلق متوجّه کنی ، در همین عالم ، آثار آن را به عیان می یابی . چنان وسعتی در قلبت حاصل شود که محلّ ظهور سلطنت تامّه ی الهیّه شود، و از تمام عوالم ، فُسحت و سعه ی آن بیش تر گردد ؛ (( لاَیَسَعُنِی اَرضِی وَ لاَ سَمَائِی وَلَکِن یَسَعُنِی قَلبَ عَبدِی المُؤمِن )) ( غوالی اللّئالی ، ج 4، ص 7 ) .
و چنان غنا در آن ظاهر گردد که تمام ممالک باطن و ظاهر را به پشیزی نشمری و چنان اراده ات قوی گردد که متعلّق به ملک و ملکوت نگردد و هر دو عالم را لایق خود نداند.
مرغ دیدی تو ز پای بند شهوت ببینی طیران آدمیت ( امام خمینی رحمه الله ، چهل حدیث ، ص 220 و 221 )

برگرفته از پایگاه : پاسخگو
برخی از عبارات و کلمات این نوشتار با ادبیات ساده و روان تری نوشته شده است و با متن اصلی اندکی تفاوت دارد .





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین