حقیقت
ـــ حقیقت، به معنای کارگیرى لفظ در معناى وضع شده براى آن گفته می شود. از آن در علم اصول فقه سخن گفته‌اند. ـــ حقیقت به استعمال لفظ در معنای حقیقی آن اطلاق می‌شود.
حقیقت انسان چیست؟
حقیقت انسان چیست؟ بنا بر نظر برخی دانشمندان مانند الکسیس کارل، انسان موجودی ناشناخته است اما عظمت حقیقت انسان را شاید در این کلام بلند بتوان نمایش داد که امام صادق(ع) فرموده است: (من عرف نفسه فقد عرف ربه)؛ هر کس خودش را شناخت همانا پروردگارش را شناخته است.)، (مصباح الشریعه، ص 13) با نگاهی نو به این حدیث می توان گفت هر کس خداوند را به خوبی بشناسد، حقیقت انسان را به خوبی درک کرده است. حقیقت انسان نفخه ای از روح خداست که قابلیت تجلی صفات جمال و جلال را دارا می باشد از این رو از انسان به عنوان خلیفه خدا یاد شده است. و همان گونه که ذات غیبی خداوند از دسترسی افکار و اوهام به دور است. گستره توانمندیهای روح آدمی نیز به آسانی قابل شمارش و شناخت نیست. تنها می توانیم به انواع کارکردهای روح آدمی و مراتب تدبیر او اشاره کنیم. روح آدمی که حقیقت او را تشکیل می دهد. در یک مرتبه تدبیر کننده رشد و فعالیت های فیزیولوژی بدن می باشد. در مرتبه فراتر حواس پنجگانه و ادراکات حسی را تدبیر می کند. در مرتبه فراتر نیروی شهوت و غضب و خیال آدمی را تدبیر می کند. و در مرتبه فراتر نیروی عقل و قوه تشخیص درستی و نادرستی را تدبیر می کند. و در مرتبه بالاتر قلب و نیروی گرایش به صورت شوق با تنفر را تدبیر می کند. البته هر یک از صاحبان علوم برای انسان تعریفی دارند. به طور مثال برخی انسان را حیوان ناطق نامیده اند. که در حقیقت جنس و فصل ممیز منطقی او را از دیگر موجودات تبیین کرده اند. و برخی به شرح اسم انسان اکتفا کرده اند که حقیقت او را از (انس یا نسیان) دانسته اند و برخی از نظریه پردازان غربی حقیقت انسان را تفکر او یا قدرت شکاکیت او دانسته اند. برای آگاهی بیشتر در این باره ر.ک به: 1. دهنوی، حسین، انسان شناسی ، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره). 2. رجبی، محمود، انسان شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، زمستان 1379. 3. واعظی احمد، انسان از دیدگاه اسلام، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، تهران 1377. 4. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج 4، مؤسسه امام صادق(ع)، قم ، زمستان 1375. 5. نصری، عبدالله، مبانی انسان شناسی در قرآن، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تابستان 1379.
حقیقت انسان چیست؟ بنا بر نظر برخی دانشمندان مانند الکسیس کارل، انسان موجودی ناشناخته است اما عظمت حقیقت انسان را شاید در این کلام بلند بتوان نمایش داد که امام صادق(ع) فرموده است: (من عرف نفسه فقد عرف ربه)؛ هر کس خودش را شناخت همانا پروردگارش را شناخته است.)، (مصباح الشریعه، ص 13) با نگاهی نو به این حدیث می توان گفت هر کس خداوند را به خوبی بشناسد، حقیقت انسان را به خوبی درک کرده است. حقیقت انسان نفخه ای از روح خداست که قابلیت تجلی صفات جمال و جلال را دارا می باشد از این رو از انسان به عنوان خلیفه خدا یاد شده است. و همان گونه که ذات غیبی خداوند از دسترسی افکار و اوهام به دور است. گستره توانمندیهای روح آدمی نیز به آسانی قابل شمارش و شناخت نیست. تنها می توانیم به انواع کارکردهای روح آدمی و مراتب تدبیر او اشاره کنیم. روح آدمی که حقیقت او را تشکیل می دهد. در یک مرتبه تدبیر کننده رشد و فعالیت های فیزیولوژی بدن می باشد. در مرتبه فراتر حواس پنجگانه و ادراکات حسی را تدبیر می کند. در مرتبه فراتر نیروی شهوت و غضب و خیال آدمی را تدبیر می کند. و در مرتبه فراتر نیروی عقل و قوه تشخیص درستی و نادرستی را تدبیر می کند. و در مرتبه بالاتر قلب و نیروی گرایش به صورت شوق با تنفر را تدبیر می کند. البته هر یک از صاحبان علوم برای انسان تعریفی دارند. به طور مثال برخی انسان را حیوان ناطق نامیده اند. که در حقیقت جنس و فصل ممیز منطقی او را از دیگر موجودات تبیین کرده اند. و برخی به شرح اسم انسان اکتفا کرده اند که حقیقت او را از (انس یا نسیان) دانسته اند و برخی از نظریه پردازان غربی حقیقت انسان را تفکر او یا قدرت شکاکیت او دانسته اند. برای آگاهی بیشتر در این باره ر.ک به: 1. دهنوی، حسین، انسان شناسی ، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره). 2. رجبی، محمود، انسان شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، زمستان 1379. 3. واعظی احمد، انسان از دیدگاه اسلام، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، تهران 1377. 4. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج 4، مؤسسه امام صادق(ع)، قم ، زمستان 1375. 5. نصری، عبدالله، مبانی انسان شناسی در قرآن، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تابستان 1379.
عنوان سوال:
حقیقت انسان چیست؟
پاسخ:
حقیقت انسان چیست؟
بنا بر نظر برخی دانشمندان مانند الکسیس کارل، انسان موجودی ناشناخته است اما عظمت حقیقت انسان را شاید در این کلام بلند بتوان نمایش داد که امام صادق(ع) فرموده است: (من عرف نفسه فقد عرف ربه)؛ هر کس خودش را شناخت همانا پروردگارش را شناخته است.)، (مصباح الشریعه، ص 13)
با نگاهی نو به این حدیث می توان گفت هر کس خداوند را به خوبی بشناسد، حقیقت انسان را به خوبی درک کرده است. حقیقت انسان نفخه ای از روح خداست که قابلیت تجلی صفات جمال و جلال را دارا می باشد از این رو از انسان به عنوان خلیفه خدا یاد شده است.
و همان گونه که ذات غیبی خداوند از دسترسی افکار و اوهام به دور است. گستره توانمندیهای روح آدمی نیز به آسانی قابل شمارش و شناخت نیست.
تنها می توانیم به انواع کارکردهای روح آدمی و مراتب تدبیر او اشاره کنیم.
روح آدمی که حقیقت او را تشکیل می دهد. در یک مرتبه تدبیر کننده رشد و فعالیت های فیزیولوژی بدن می باشد. در مرتبه فراتر حواس پنجگانه و ادراکات حسی را تدبیر می کند. در مرتبه فراتر نیروی شهوت و غضب و خیال آدمی را تدبیر می کند. و در مرتبه فراتر نیروی عقل و قوه تشخیص درستی و نادرستی را تدبیر می کند. و در مرتبه بالاتر قلب و نیروی گرایش به صورت شوق با تنفر را تدبیر می کند.
البته هر یک از صاحبان علوم برای انسان تعریفی دارند. به طور مثال برخی انسان را حیوان ناطق نامیده اند. که در حقیقت جنس و فصل ممیز منطقی او را از دیگر موجودات تبیین کرده اند. و برخی به شرح اسم انسان اکتفا کرده اند که حقیقت او را از (انس یا نسیان) دانسته اند و برخی از نظریه پردازان غربی حقیقت انسان را تفکر او یا قدرت شکاکیت او دانسته اند. برای آگاهی بیشتر در این باره ر.ک به:
1. دهنوی، حسین، انسان شناسی ، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره).
2. رجبی، محمود، انسان شناسی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، زمستان 1379.
3. واعظی احمد، انسان از دیدگاه اسلام، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، تهران 1377.
4. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج 4، مؤسسه امام صادق(ع)، قم ، زمستان 1375.
5. نصری، عبدالله، مبانی انسان شناسی در قرآن، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، تابستان 1379.
- [سایر] حقیقت انسان چیست؟
- [سایر] چرا حقیقت انسان منتهی به بحث معاد می شود؟
- [سایر] اگر معاد جسمانی است با توجه به اینکه روح حقیقت وجودی انسان است چرا جسم انسان عذاب می شود؟
- [سایر] آیا حقیقت دارد که تمام انسان ها طعم دوزخ را می چشند؟
- [سایر] آیا انسان به حقیقت و ماهیت روح خود پس از مرگ شناخت پیدا میکند؟
- [سایر] فلاسفه معتقدند که حقیقت انسان، روح مجرد است، آیا مجرد بودن روح از نظر دینی درست است؟
- [سایر] این یک حقیقت علمی است که هرچه انسان به طرف آسمان پرواز کند اکسیژن هوا کمتر می شود، آیه قرآن که به این مطلب اشاره کند کدام است؟
- [سایر] طبق آیه آیا انسان فهمیده بود که امانت چیست و حقیقت آن کدام است ؟ و حمل امانت اجباری بود یا اختیاری ؟
- [سایر] راه رسیدن به حقیقت چیست و از چه دیدگاهی می توان به آن رسید، آیا حقیقت مطلق وجود دارد؟
- [سایر] حقیقت مرگ چیست؟
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیز نجسی به صورت چیز پاکی در بیاید که عرف ان را تغییر در حقیقت ببیند پاک می شود مثل ان که چوب نجس بسوزد و خاکستر گردد یا سگ در نمکزار فرو رود و نمک شود ولی اگر حقیقت ان عوض نشود مثل ان که گندم نجس را ارد کنند یا نان بپزند پاک نمی شود
- [آیت الله علوی گرگانی] سفتههایی که حقیقت ندارد ومجاملهای است اگر بخواهد با بانک اهلی وشخصی یا غیر اهلی معامله نماید از برای فرار از ربا طرقی است، دو طریق آن در )مسأله 2872) ذکر می‌شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه انسان کسی را اجیر کند و شرط نماید که مخارج او را نیز بدهد (مانند خدمتکار) باید فطره او را هم بدهد، ولی در مورد کارگرانی که مخارج آنها بر عهده صاحب کار است و این مخارج جزئی از مزد آنها محسوب می شود، فطره آنها بر صاحب کار واجب نیست، همچنین در میهمانخانه ها و مانند آن،که معمول است کارکنان غذای خود را در همان جا می خورند و این در حقیقت جزء حقوق آنها محسوب می شود، فطره آنها بر خودشان است، نه بر صاحب کار.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مسئولیّت انجام کار مشروعی را در سازمان یا مؤسّسهای قبول کرده است، در حقیقت امانتی را قبول نموده ولازم است مسئولیّت خود را به طور صحیح و کامل انجام دهد، در غیر این صورت علاوه بر این که گناه کرده، نسبت به حقوق و دستمزدی که دریافت نموده مدیون و ضامن می‌باشد.
- [آیت الله سیستانی] این نحوه معامله با بانک جایز است؛ زیرا در حقیقت، یا داخل در اجاره است به این صورت که شرکت، بانک را برای انجام این کار در برابر کارمزد معین اجیر میکند، و یا از باب جُعاله است، و در هر دو صورت معامله صحیح است و بانک در قبال انجام این کار، مستحق کارمزد است.
- [آیت الله بهجت] اگر جنسی را که میفروشد و عوضی را که میگیرد از یک چیز بهدست آمده باشد، و به عبارت دیگر، حقیقت نوعیه آنها یکی بوده و اصناف مختلف باشند، باید در معامله زیادی نگیرد، پس اگر یک من کَره حیوانی بفروشد و در عوض آن یک من و نیم پنیر بگیرد، ربا و حرام است.
- [آیت الله علوی گرگانی] معامله با بچه نابالغ باطل است، هر چند پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند ولی اگر بچه به عنوان وسیلهای برای خریدن باشد و در حقیقت ولیّ او معامله کرده باشد معامله اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] کوزه گِلی و مانند آن که از گِل نجس ساخته شده ، نجس است ، و امّا ذغالی که از چوب نجس درست شده چنانچه هیچیک از خواص حقیقت سابقه در آن نباشد ، پاک است ، و اگر گِل نجس با آتش مبدل به سفال یا آجر شود بنابر احتیاط واجب نجس است .
- [آیت الله سیستانی] - در حال اعتکاف جدال بر سر مسائل دنیوی یا دینی در صورتی که به قصد غلبه برطرف مقابل و اظهار فضلیت و برتری باشد، حرام است اما اگر به قصد اظهار حق و روشن شدن حقیقت و برطرف کردن خطا و اشتباه طرف مقابل باشد نه تنها حرام نیست بلکه از بهترین عبادات است. بنابراین ملاک، قصد و نیت معتکف است.
- [آیت الله سیستانی] زنی که برادر انسان را شیر داده ، به انسان محرم نمیشود .