منظور از آیات (نسیان) که در اثبات مبدأ و معاد مورد استناد قرار می گیرد چیست؟
آیات نسیان, یعنی آیاتی از قرآن که در آنها عنوان نسیان اخذ شده و بر این مطلب دلالت می کند که تبه کاران و مشرکان و ملحدان, عقاید دینی مانند مبدأ و معاد را فراموش کرده اند. می فرماید: (نسوا لله فأنسیهم أنفسهم) حشر/19. (نسوا لله فنسیهم) توبه/67. (وضرب لنا مثلا ونسی خلقه قال من یحی العظام و هی رمیم) یس/78.
مستفاد از این آیات آن است که معرفت خداوند سابقه فطری داشته و کافران و ملحدان و مشرکان و تبه کاران در اثر آلودگی به طبیعت آن را فراموش کرده اند. کافری که می گوید: جز طبیعت و ماده چیز دیگری وجود ندارد و منطق او این است که (ما هی إلا حیاتنا الدنیا نموت ونحیا وما یهلکنا إلا الدهر) جاثیه/24. [زندگی ما جز زندگی دنیا نیست. می میریم و زنده می شویم و ما را جز روزگار هلاک نمی کند] خدا و معاد را فراموش کرده است.
از کلمه نسیان استفاده می شود که گرایش به خدا و عالم ابد در نهاد هر انسانی آرمیده است, ولی گاهی انسان آن را فراموش می کند. خداوند نسیان را فقط درباره مؤمنان یا اهل کتاب به کار نمی برد بلکه به هر کسی که مبدأ و معاد را نمی پذیرد نسبت می دهد و می گوید: شما مبدأ و معاد را فراموش کرده اید. یعنی ای انسان شما نسبت به اصول دین, سابقه معرفت داشته اید و هم اکنون در اثر سرگرمی به طبیعت و دنیا از یادتان رفته است.
آیة الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن ج 12 (فطرت در قرآن)
