برای چه قرآن می فرماید که قانون این جهان قابل تغییر نیست آیا خداوند قادر به تغییر آن نیست؟
برای چه قرآن می فرماید که قانون این جهان قابل تغییر نیست آیا خداوند قادر به تغییر آن نیست؟ خداوند نفرمود قانون این جهان قابل تغییر نیست بلکه فرمود قوانین خدا قابل تغییر نیستند. ( سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدیلا این سنّت خداوند در اقوام پیشین است، و برای سنّت الهی هیچ گونه تغییر نخواهی یافت‌)(الأحزاب:62) ( سُنَّةَ اللَّهِ الَّتی‌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدیلاً این سنّت الهی است که در گذشته نیز بوده است؛ و هرگز برای سنّت الهی تغییر و تبدیلی نخواهی یافت) (الفتح:23) ( فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدیلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْویلا هرگز برای سنّت خدا تبدیل نخواهی یافت، و هرگز برای سنّت الهی تغییری نمی‌یابی ) ( فاطر:43) ( سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْویلاً این سنت(ما در مورد) پیامبرانی است که پیش از تو فرستادیم؛ و هرگز برای سنت ما تغییر و دگرگونی نخواهی یافت) (الإسراء:77) ملاحظه می فرمایید که خداوند متعال هیچ جا سخن از تغییرناپذیر قوانین جهان به میان نیاورده بلکه از تغییرناپذیری سنّت و قانون الهی خبر داده است ؛ که از جمله قوانین ثابت او این است که هر گونه اراده نماید امور عالم را دگرگون می کند. لذا فرمود: ( یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتاب‌ خداوند هر چه را بخواهد محو، و هر چه را بخواهد اثبات می‌کند؛ و امّ الکتاب نزد اوست)(الرعد:39) و فرمود: ( وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشاءُ وَ لَیَزیدَنَّ کَثیراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیاناً وَ کُفْراً وَ أَلْقَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَساداً وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدینَ و یهود گفتند: ( دست خدا بسته است.) دستهایشان بسته باد! و بخاطر این سخن، از رحمت(الهی) دور شوند! بلکه هر دو دست(قدرت) او، گشاده است؛ هر گونه بخواهد، می‌بخشد! ولی این آیات، که از طرف پروردگارت بر تو نازل شده، بر طغیان و کفر بسیاری از آنها می‌افزاید. و ما در میان آنها تا روز قیامت عداوت و دشمنی افکندیم. هر زمان آتش جنگی افروختند، خداوند آن را خاموش ساخت؛ و برای فساد در زمین، تلاش می‌کنند؛ و خداوند، مفسدان را دوست ندارد) (المائدة:64) پس سنّت الهی همواره ثابت است ؛ چرا که او معاذ الله جاهل نیست تا کاری را در پیش گیرد و سپس پشیمان گردد ؛ و آن را دگرگون نماید. امّا باید دانست که از جمله قوانین ثابت خدا یکی نیز همین است که کارهای او قابل پیش بینی صد در صدی نیست. پس چه بسا ما خیال کنیم که طبق قوانین طبیعت فلان اتّفاق خواهد افتاد امّا با کمال شگفتی می بینیم که آن اتّفاق نیفتاد. مثلاً از راههای علمی پیش بینی می کنیم که فلان روز باران خواهد آمد امّا نمی آید. لذا می گوییم خدا مانع از اتّفاقی حتمی شد. در چنین مواردی باید دانست که خداوند در حقیقت از ابتدا نیز نمی خواست آن اتّفاق بیفتد بلکه این ما هستیم که به خاطر عدم علم به تمام شرائط یکپدیده ، خیال می کنیم آن اتّفاق باید می افتاد ولی نیفتاد. لذا چنین نیست که خدا اراده ی خود را دگرگون کرده باشد. برای خدا و اراده ی او دگرگونی معنی ندارد. چرا که دگرگونی علامت مخلوقیّت و بلکه علامت مادّیّت است.
عنوان سوال:

برای چه قرآن می فرماید که قانون این جهان قابل تغییر نیست آیا خداوند قادر به تغییر آن نیست؟


پاسخ:

برای چه قرآن می فرماید که قانون این جهان قابل تغییر نیست آیا خداوند قادر به تغییر آن نیست؟


خداوند نفرمود قانون این جهان قابل تغییر نیست بلکه فرمود قوانین خدا قابل تغییر نیستند.
( سُنَّةَ اللَّهِ فِی الَّذینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدیلا این سنّت خداوند در اقوام پیشین است، و برای سنّت الهی هیچ گونه تغییر نخواهی یافت‌)(الأحزاب:62)
( سُنَّةَ اللَّهِ الَّتی‌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلُ وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدیلاً این سنّت الهی است که در گذشته نیز بوده است؛ و هرگز برای سنّت الهی تغییر و تبدیلی نخواهی یافت) (الفتح:23)
( فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدیلاً وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْویلا هرگز برای سنّت خدا تبدیل نخواهی یافت، و هرگز برای سنّت الهی تغییری نمی‌یابی ) ( فاطر:43)
( سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْویلاً این سنت(ما در مورد) پیامبرانی است که پیش از تو فرستادیم؛ و هرگز برای سنت ما تغییر و دگرگونی نخواهی یافت) (الإسراء:77)
ملاحظه می فرمایید که خداوند متعال هیچ جا سخن از تغییرناپذیر قوانین جهان به میان نیاورده بلکه از تغییرناپذیری سنّت و قانون الهی خبر داده است ؛ که از جمله قوانین ثابت او این است که هر گونه اراده نماید امور عالم را دگرگون می کند. لذا فرمود: ( یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْکِتاب‌ خداوند هر چه را بخواهد محو، و هر چه را بخواهد اثبات می‌کند؛ و امّ الکتاب نزد اوست)(الرعد:39) و فرمود: ( وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ یُنْفِقُ کَیْفَ یَشاءُ وَ لَیَزیدَنَّ کَثیراً مِنْهُمْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ طُغْیاناً وَ کُفْراً وَ أَلْقَیْنا بَیْنَهُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ إِلی‌ یَوْمِ الْقِیامَةِ کُلَّما أَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَ یَسْعَوْنَ فِی الْأَرْضِ فَساداً وَ اللَّهُ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدینَ و یهود گفتند: ( دست خدا بسته است.) دستهایشان بسته باد! و بخاطر این سخن، از رحمت(الهی) دور شوند! بلکه هر دو دست(قدرت) او، گشاده است؛ هر گونه بخواهد، می‌بخشد! ولی این آیات، که از طرف پروردگارت بر تو نازل شده، بر طغیان و کفر بسیاری از آنها می‌افزاید. و ما در میان آنها تا روز قیامت عداوت و دشمنی افکندیم. هر زمان آتش جنگی افروختند، خداوند آن را خاموش ساخت؛ و برای فساد در زمین، تلاش می‌کنند؛ و خداوند، مفسدان را دوست ندارد) (المائدة:64)
پس سنّت الهی همواره ثابت است ؛ چرا که او معاذ الله جاهل نیست تا کاری را در پیش گیرد و سپس پشیمان گردد ؛ و آن را دگرگون نماید. امّا باید دانست که از جمله قوانین ثابت خدا یکی نیز همین است که کارهای او قابل پیش بینی صد در صدی نیست. پس چه بسا ما خیال کنیم که طبق قوانین طبیعت فلان اتّفاق خواهد افتاد امّا با کمال شگفتی می بینیم که آن اتّفاق نیفتاد. مثلاً از راههای علمی پیش بینی می کنیم که فلان روز باران خواهد آمد امّا نمی آید. لذا می گوییم خدا مانع از اتّفاقی حتمی شد. در چنین مواردی باید دانست که خداوند در حقیقت از ابتدا نیز نمی خواست آن اتّفاق بیفتد بلکه این ما هستیم که به خاطر عدم علم به تمام شرائط یکپدیده ، خیال می کنیم آن اتّفاق باید می افتاد ولی نیفتاد. لذا چنین نیست که خدا اراده ی خود را دگرگون کرده باشد. برای خدا و اراده ی او دگرگونی معنی ندارد. چرا که دگرگونی علامت مخلوقیّت و بلکه علامت مادّیّت است.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین