مساقات
واگذاری نخلهایادرختان انگوربه دیگری به منظوراصلاح،آبیاری وآبادسازی. [۱]
اگر مالک بمیرد، معامله‌ی مساقات به هم نمی‌خورد و ورثه‌اش به جای او هستند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- نایب حج هرگاه بعد از احرام و دخول حرم بمیرد، آیا مجزی از منوب عنه می‌باشد یا خیر؟ و آیا مستحق اُجرت می‌باشد یا نه؟ و هرگاه قبل از دخول حرم بمیرد، آیا مستحق اجرت می‌باشد یا خیر؟ و آیا دو مرتبه لازم است بر ورثه منوب عنه یا نایب حج از مال منوب عنه یا نایب؟
- هرگاه شخصی حج بر او مستقر شده باشد و نرفته باشد و بمیرد، آیا از میقات باید برای او استنابه کنند یا از بلد؟
- اگر کسی بمیرد و وارث منحصر به یک برادر اَبی و خواهر زاده اَبوینی و زوجه دایمه باشد، تقسیم ارث او به چه نحو است؟
- هرگاه کسی در مکانی مالک چیزی باشد و در حال مالکیّت شش ماه در آن جا اقامت کرده باشد و در مسافرت‌های خود به آن جا برسد و فعلاً هم مالک آن چیز باشد، نماز او تمام است در آن محل یا خیر؟
- هرگاه شخصی زمینی را به عنوان مزارعه، یا اجاره به کسی بدهد، زکات غلّه آن با مالک است، یا بر زارع و مستأجر؟
- إذا وقعت معامله‌ی بین رجلین علی النوت (الدینار) العراقی مثلاً، بأن باع أحدهما دینارین علی الثانی بثلاثة دنانیر علی أن یکون الثمن و المُثمن کاغذاً و لم تکن المعامله‌ی علی النقدین الّتی قیمة الدینارین بقیمة الثلاثة دنانیر و عند التسلیم یدفع الکاغد ثمناً. وبالجملة، أن المعامله‌ی تقع علی نفس الکاغذ لا علی ما یسوی من النقود، فهل یلحقهاأحکام الصرف؟ وهل المعامله‌ی ربویّة أم لا؟ و علی الأوّل؛ لو باع عشرین دیناراً کاغداً بثلاثین دیناراً دراهم، أی المثمن کاغذ والثمن سکّه‌ی من الفضّة فهل یلحقها أحکام الربا أم لا؟
- مالک از انگور و گندم که زکات به آنها تَعَلُّق گرفته تصرّف می‌کند و تا انگور به باغ است خود و زن و بچّه و مهمان از آن می‌خورند و هدیه و تعارف می‌فرستد و تا گندم به صحراء است از آن گندم بر می‌دارد و به آن گوشت و نان و میوه می‌خرد و به فقیر و سائل می‌دهد، آیا مالک زکات آن قدری را که تصرّف نموده باید بدهد یا نه؟
- حمّام‌های دهات که مالک معیّن برای آنها نیست، یا آن که مال شش دانگ و عمومیست و کاملاً اقدام در تعمیرات لازمه آن نمی‌کنند آیا از وجه زکات می‌توان خرج آنها نمود یا خیر؟
- شخصی مالک یک باغ است و امر معاش او از عواید این باغ تأمین نمی‌شود، یا باید از محل دیگر تحصیلِ تتمیم آن را بنماید یا به قرض و این باغ از جهت قیمت به مقداریست که اگر بفروشد کفایت از مخارج رفتن و برگشتن از مکّه را می‌نماید، آیا چنین شخصی با داشتن چنین باغی مستطیع است، یعنی باید باغ را بفروشد و حج به جا آورد یا خیر؟ و چنین شخصی اگر بمیرد و چند نفر اولاد کبیر و صغیر هم داشته باشد و ثلث آن باغ برای مخارجات فوت و ادای دیونش معیّن و وصیّت نموده باشد، آیا بعد از ادای دیونش آن چه باقی بماند لازم است که برای او از باقی مانده نائب حج میقاتی بگیرند یا خیر؟
- سؤالی از حضرت عالی کرده‌اند به این مضمون: هرگاه کسی مالک چیزی باشد در مکانی و در حال مالکیّت شش ماه در آن جا اقامت کرده باشد و در مسافرت‌های خود به آن جا برسد و فعلاً هم مالک آن چیز باشد، نماز او تمام است در آن محل یا خیر؟ جواب فرموده‌اید: بلی تمام است چنان چه مشهور فرموده‌اند، داعی عرض می‌کنم: آیا این حکم شامل کسی که از وطن اصلی یا اتّخاذی خود اعراض کرده با این که در آن جا ملکی دارد نیز می‌شود یا خیر و آیا ملک اعم است حتّی نخله را نیز شامل می‌شود یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در مورد مساقات پس از انقضای مدت عقد مساقات به چه نحو تعیین و تقسیم منافع گردد. آیا عامل با مالک در تملک و عرصه سهیم و شریک می شود یا در تقسیم فقط از اعیان بهره و سهم می برد؟
- [سایر] آیا امام حاضر اسماعیلیه بیشتر از امام غایب اثنی عشریه به درد مسلمانان نمی‌خورد؟
- [سایر] برای کودکی که شیر نمی‌خورد چه راه هایی پیشنهاد می کنید؟
- [سایر] آیا امام حاضر اسماعیلیه بیشتر از امام غایب اثنی عشریه به درد مسلمانان نمی‌خورد؟!
- [سایر] پسر 4 سالهام دارو نمی‌خورد و با بستن دهان مقاومت می‌کند. چه کنم؟
- [امام خمینی] آیا می‌توان محلی را به مدت ده سال به عنوان مسجد وقف نمود که بعد از آن برگردد به ملک واقف یا ورثه‌اش؟
- [سایر] فرزند 5 ساله ام صبحانه نمی‌خورد. از چه راهکارهایی میتوانم او را به صبحانه خوردن وا دارم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در تحقق مساقات شرایطی لازم است؟
- [سایر] مزارعه و مساقات در معاملات چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] معامله مساقات در چه مواردی اجرا می شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر بعد از قرار داد مزارعه، مالک یا زارع بمیرد مزارعه به هم نمی‌خورد و وارثشان به جای آنان است، ولی اگر زارع بمیرد و شرط کرده باشند که خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه به هم میخورد و چنانچه زراعت نمایان شده باشد، باید سهم او را به ورثه‌اش بدهند و حقوق دیگری هم که زارع داشته، ورثهی او ارث میبرند، ولی نمیتوانند مالک را مجبور کنند که زراعت در زمین باقی بماند.
- معامله‌ی مساقات در بوتهی خربزه و خیار و مانند اینها صحیح نیست.
- در معامله‌ی مساقات لازم نیست صیغه بخوانند، بلکه اگر صاحب درخت به قصد مساقات آن را واگذار کند و کسی که کار می‌کند به همین قصد مشغول کار شود، معامله صحیح است.
- معامله‌ی مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمیدهد صحیح نیست و در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند، اشکال دارد.
- اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد، مساقات باطل است و میوه مال مالک می‌باشد و کسی که کار می‌کند نمیتواند مطالبهی اجرت نماید، ولی اگر باطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد، مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر را به مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.
- باید قرار معامله‌ی مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند و اگر بعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار بگذارند، پس اگر کاری مانند آبیاری که برای تربیت درخت لازم است باقی مانده باشد، معامله صحیح است وگرنه اشکال دارد، اگر چه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد.
- خرید و فروش مسکرات، حرام و معامله‌ی آنها باطل است.
- اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد، چنانچه در عقد شرط نکرده باشند که خودش آنها را تربیت کند، ورثه‌اش به جای او هستند و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و اجیر هم نگیرند، حاکم شرع از مال میت اجیر میگیرد و حاصل را بین ورثه میت و مالک قسمت می‌کند و اگر شرط کرده باشند که خود او درختها را تربیت نماید، پس اگر قرار گذاشتهاند که به دیگری واگذار نکند، با مردن او معامله به هم میخورد و اگر قرار نگذاشتهاند، مالک میتواند عقد را به هم بزند، یا راضی شود که ورثهی او، یا کسی که آنها اجیرش میکنند درختها را تربیت نماید.
- در معامله‌ی بیع شرط اگر چه فروشنده اطمینان داشته باشد که هر گاه سر مدت پول را ندهد، خریدار ملک را به او می‌دهد معامله صحیح است، ولی اگر سر مدت پول را ندهد، حق ندارد ملک را از خریدار مطالبه کند و اگر خریدار بمیرد، نمیتواند ملک را از ورثهی او مطالبه نماید.
- خریدن چیزی که از قمار، یا دزدی، یا از معامله‌ی باطل تهیه شده حرام است و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلیش برگرداند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر مالک بمیرد ، معامله مساقات بهم نمی‌خورد ، و ورثه‌اش به جای او هستند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد و ورثه‌اش به جای او هستند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد و ورثه او به جای او هستند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات به هم نمی‌خورد وورثهاش به جای او هستند.
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از قرارداد مساقات، مالک یا کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد، مساقات به هم نمی‌خورد و به وارث منتقل می‌شود، ولی اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد و شرط کرده باشند که خودش آنها را تربیت کند، مساقات به هم میخورد و باید سهم او را به ورثه‌اش بدهند و اگر حقوق دیگری هم داشته، ورثه او ارث میبرند.
- [آیت الله مظاهری] اگر بعد از قرارداد مزارعه، مالک یا زارع بمیرد مزارعه به هم نمی‌خورد و به وارث منتقل می‌شود، ولی اگر زارع بمیرد و شرط کرده باشند که خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه به هم میخورد، و چنانچه زراعت نمایان شده باشد، باید سهم او را به ورثه‌اش بدهند و حقوق دیگری هم که زارع داشته ورثه او ارث میبرند و میتوانند مالک را مجبور کنند که زراعت در زمین باقی بماند.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از قرارداد مزارعه، مالک یا زارع بمیرد مزارعه به هم نمی‌خورد، و وارثشان بهجای آنان است ولی اگر زارع بمیرد و قرارداد کرده باشند که خود زارع زراعت را انجام دهد، مزارعه به هم میخورد و چنانچه زراعت نمایان شده باشد باید سهم او را به ورثه‌اش بدهند و حقوق دیگری هم که زارع داشته، ورث او ارث میبرند ولی نمیتوانند مالک را مجبور کنند که زراعت در زمین او باقی بماند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مالک بمیرد ، معاملة مساقات بهم نمی خورد و ورثه اش بجای او هستند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر مالک بمیرد؛ معامله مساقات به هم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مالک بمیرد، معامله مساقات بهم نمی خورد و ورثه اش به جای او هستند.