فراموشی
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
کسی که نذر کرده عملی را ترک کند، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا اشتباه آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست.
عنوان مسئله:
کسی که نذر کرده عملی را ترک کند، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا اشتباه آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی از روی فراموشی محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمی دارد؟
- اگر مرد محرم سهواً یا جهلاً هنگام سفر و در روز به زیر سایه برود، در این صورت باید کفّاره بپردازد؟ آیا واجب است فوراً سایه را ترک کند و مثلاً در راه از ماشین پیاده شود یا خیر؟
- آیا اعتکاف به واسطه نذر، عهد، قسم و امثال آن واجب می‌شود؟
- آیا اطاعت از پدر یا مادر در ترک مستحبّ، یا انجام مکروه، واجب است؟
- کدام یک از محرمات اعتکاف مبطل اعتکاف نیز هست؟ و در چه صورتی کفاره واجب می‌شود؟
- کسی که نمیدانسته به تأخیر انداختن قضای روزه تا ماه رمضان بعد موجب کفاره می‌شود، اگر بعد از ماه رمضان سال بعد روزه قضا را بگیرد، آیا باز هم کفاره تأخیر بر او واجب است؟
- ازاله موی زیر هر دو بغل کفّاره را واجب می کند یا یکی؟ به عبارت دیگر اگر کسی فقط موی زیر یک بغل را ازاله کند باید کفّاره بپردازد؟
- مسافری قصد داشته پس از بازگشت به وطن در آنجا روزه واجب یا مستحب بگیرد، اما پس از مراجعت به علت فراموشی چیزی خورده، حکم روزه او چگونه است؟
- چنانچه محرم عمداً و با علم و از روی اختیار و بدون عذر، بدن خود را چرب کند، آیا باید کفّاره بپردازد؟ در صورت وجوب پرداخت، کفّاره آن چیست؟ آیا بودار بودن یا بدون بو بودن و یا خوشبو بودن و بدبو بودن روغن یا ماده چرب که به بدن محرم مالیده می شود، تفاوتی در کفّاره آن دارد؟
- شب سیام ماه رمضان، شخصی برایش اثبات می‌شود که فردا عید فطر است و روزه خود را میخورد، اما در میان روز متوجّه می‌شود که امروز عید نبوده و او اشتباه کرده است. حال وظیفه او راجع به قضا و کفاره آن روزه چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] بنده با دست گذاشتن بر قرآن مجید بر ترک عملی قسم خوردم که متأسفانه مجدّداً آن عمل را مرتکب شدم. آیا اکنون کفّاره ای بر بنده واجب است؟ در صورت وجوب مقدار آن چقدر می باشد؟
- [آیت الله سیستانی] کسی که نذر کرده نماز مستحبی را هفته ای یکبار بخواند در صورت ترک کفاره آن چه مقدار می‌باشد آیا در صورت تکرار کفاره هم تکرار می شود؟
- [آیت الله بهجت] به نظر حضرتعالی، برای هر بار تخلف از نذر یک کفاره واجب می شود یا پس از اوّلین تخلف، کفاره واجب می شود و پس از تخلف های بعدی چیزی بر عهده نذر کننده نیست؟
- [آیت الله بهجت] شخصی نذر کرده اگر نماز شب را نخواند، مبلغی به فقیر صدقه بدهد. اگر نماز شب ترک شد، فقط آن مبلغی که نیّت کرده به ذمّه اش می آید یا کفّاره ی نذر را هم باید بدهد؟
- [آیت الله سیستانی] شخصی نذر کرده است که نماز شب بخواند در صورتی که آن را ترک کند میزان کفاره آن چه مقدار می باشد ؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی به جهت بیماری نتوانست به نذر عمل کند، آیا کفاره بر او واجب است؟
- [آیت الله بهجت] اگر زنی نذر نماید که اگر شوهرش ترک سیگار کند، خرج هر هفته ی سیگار او را صدقه دهد و شوهر مدّتی است ترک کرده است. آیا بر زن از اوّلین هفته واجب است یا تأخیرجایز است و در صورت تأخیر آیا قضا و کفّاره دارد؟
- [آیت الله بهجت] چنان چه فردی نذر کند که اگر فلان گناه را مرتکب شد، روزه بگیرد. آیا پس از ارتکاب، روزه بر او واجب است یا کفّاره ی نذر؟
- [آیت الله بهجت] مراد از انحلال نذر چیست؟ و موارد انحلال کدام است؟ و آیا در صورت انحلال و تخلّف نذر، کفاره بر هر فرد واجب است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی نذر کرده که اگر شوهرش سیگار را ترک کرد، خرج هر هفته سیگار او را صدقه دهد. حال اگر شوهر یک هفته سیگار نکشید فوراً باید بپردازد یا منتظر باشد تا از ترک سیگار وی مطمئن شود؟ در صورتی که در ذهن زن ترک موقت یا دائمی نبوده است. اگر شوهر مدتی ترک کرده و دو مرتبه شروع کرد تکلیف زن چیست؟ و اگرچند هفته به نذر خود وفا نکرد، آیا تعدد کفاره لازم است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کلیه مسائلی که در نذر گفته شد در قسم نیز میآید مگر اینکه مورد نذر و عهد باید راجح باشد (فعل واجب یا مستحب و یا ترک حرام و مکروه) ولی مورد قسم لازم نیست راجح باشد ولی باید مرجوح هم نباشد (مثل ترک واجب یا مستحب و یا فعل حرام یا مکروه).
- اگر انسان بدون عذر به نذر خود عمل نکند باید کفّاره بدهد و کفّاره آن کفّاره قسم است )ده فقیر را سیر نماید یا بپوشاند و اگر نتواند باید سه روز روزه بگیرد( مگر آنکه برای تخلّف نذر، کفّارهای معیّن کند که در صورت تخلّف همان چیز بر او واجب می‌شود.
- اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، اگر انجام آن از جهتی بهتر باشد مثلاً نذر کند در اطاق خلوتی نماز بخواند چون حضور قلب پیدا میکند، نذر او صحیح است و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد مثلاً برای اینکه دود مضر است نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می‌باشد.
- اگر نذر کند عملی را انجام دهد، باید همانطور که نذر کرده به جا آورد پس اگر نذر کند که وقتی مریض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پیش از آنکه خوب شود صدقه را بدهد کافی نیست.
- اگر نذر کند که روز معیّنی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را باطل کند باید کفّاره نذر بدهد و کفّاره آن این است که ده فقیر را سیر نماید یا سه روز روزه بگیرد.
- هرگاه نذر کند کاری را انجام دهد چنانچه معلوم شود که آن کار مورد نداشته است یا مورد آن از بین رفته است، مثلاً نذر کند که اگر مریض او خوب شود عملی را انجام دهد بعد معلوم شود که پیش از نذر کردن مریض خوب شده، یا مالی را نذر جبهه کند ولی جنگ تمام شود، عمل کردن به آن نذر لازم نیست.
- نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا به جا آورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.
- رفع صفات رذیله، گرچه عملی بر طبق آن انجام ندهد، اگر قدرت بر رفع داشته باشد، واجب مؤکّد، و ترک این واجب چنانکه گفته شد از محرّمات است، و باید علاوه بر اینکه مانع سر زدن عملی از آن شود، با آن مبارزه کند تا ریشهاش را قطع کند، و این کار، گرچه مشکل است ولی از اوجب واجبات است، و ثواب این مبارزه از جهاد بالاتر است و از این رو در روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) (جهاد اکبر) نامیده شده است.
- اگر کسی نذر کند که همه ساله روز عرفه مثلاً حضرت رضاعلیه السلام را زیارت کند و بعد از این نذر مستطیع شود، نذر منحل و حجّ بر او واجب می‌شود و همچنین است اگر نذر کرده باشد که همه ساله مکه رود و بعد از این نذر مستطیع شود نذرش منحل و باید حجّ واجب به جا آورد.
- اگر کسی گناه صغیرهای نظیر نگاه شهوتآلود به نامحرم را سبک بشمارد و یا واجبی از واجبات را نظیر کمک به کسی که میبیند در مضیقه است و میتواند به او کمک کند، سبک بشمارد و به او کمک نکند و با بیاعتنایی از او بگذرد، همان گناه کوچک، کبیره می‌شود، و آن ترک واجب نظیر ترک خمس و زکات از گناهان کبیره می‌شود، و اگر- العیاذ بالله- آن استخفاف اعتقادی باشد نه عملی، اگر ملتزم به لوازم آن باشد، کفر است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ووقتی برای آن معیّن نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست ولی بعداً هروقت از روی اختیار آن را بجا آورد، باید به احتیاط واجب به مقداری که در سه مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معیّن نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد، کفّاره بر او واجب نیست؛ ولی چنانچه از روی اختیار آن را بجا آورد، برای دفعه اوّل باید کفّاره بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای ان معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا غفلت ان عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست ولی بعد هر وقت از روی اختیار ان را به جا اورد باید کفاره بدهد
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند ووقتی را برای آن معیّن نکرده است ؛ اگر از روی فراموشی ، یا ناچاری ، یا ندانستن ، آن عمل را انجام دهد کفّاره بر او واجب نیست . ولی چنانچه از روی اختیارآن را بجا آورد برای دفعة اوّل باید کفّاره بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است؛ اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن؛ آن عمل را انجام دهد؛ کفاره بر او واجب نیست ولی بعدا هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد؛ باید کفاره بدهد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است، اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی بعداً هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد، باید به مقداری که در سه مسألة پیش گفته شد، کفاره بدهد.
- [آیت الله خوئی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری، یا غفلت، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست، ولی چنانچه از روی اختیار آن را بهجا آورد باید کفاره بدهد.
- [امام خمینی] کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است. اگر از روی فراموشی، یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست. ولی چنانچه از روی اختیار آن را به جا آورد برای دفعه اول باید کفاره بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است، اگر از روی فراموشی، یا ناچاری، یا ندانستن، آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب نیست. ولی بعداً هر وقت از روی اختیار آن را به جا آورد، باید به مقداری که در
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر نذر کند که تا وقت معیّنی عملی را ترک کند، بعد از گذشتن آن وقت میتواند آن عمل را بجا آورد و اگر پیش از گذشتن وقت از روی فراموشی یا ناچاری انجام دهد، چیزی بر او واجب نیست ولی بازهم لازم است که تا آن وقت آن عمل را بجا نیاورد و چنانچه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، باید به مقداری که در دو مسأله پیش گفته شد کفّاره بدهد.