ضامن
آن که ضمانت کسی را در اموال کند ضامن (ضمین) [۱] نامیده می شود، همین ضمانت اگر در امور بدنی باشد از آن تعبیر به کفیل و کفالت می‌شود.
هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است.
عنوان مسئله:
هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کارگری در کارخانه دستش بوسیله دستگاه قطع شد آیا کارفرما ضامن است؟
- در کشتی و نظائر آن اگر یک طرف آسیب ببیند ضامن است؟
- اگر تعمیرکار، وسایل برقی مسجد را تعمیر کرد، بر حسب اتّفاق بدتر شد آیا ضامن است؟
- اگر اموال مردم در مغازه‌ای بود و مغازه به سرقت رفت، آیا صاحب مغازه ضامن است؟
- در حین عمل جرّاحی، برق قطع می‌شود فلذا بیمار می‌میرد، چه کسی ضامن است؟
- اگر طبیب طبق درخواست بیمار دارویی را تجویز نماید و بدینوسیله صدمه‌ای به بیمار وارد شود، ضامن کیست؟
- هرگاه وصیّ بعضی از موارد مصرف وصیّت را فراموش کند، وظیفه‌اش چیست؟
- شخصی مقداری شیشه حمل می‌کرده اشتباهاشیشه با ماشین صفر کیلومتر برخورد می‌کند و بدنه ماشین خط بر میدارد حال باید ضمانت تعمیر را به عهده بگیرد یا خیر و بفرمائید که آیا قیمتی که افت کرده را هم ضامن است یعنی ماشین قبل از برخورد مثلاپانصد هزار تومان می‌ارزیده و بعد از برخورد چهارصد هزار تومان آیا افت قیمت را ضامن است یا خیر؟
- کسی را که ضامن شده‌ام و وام خود را پرداخت نکرده آیا می‌توانم جنسی را از او بردارم و بفروشم و بدهی او را پرداخت کنم؟
- چند سال قبل اینجانب با تیغ سر کسی را تراشیده بودم سرش خونی شده بود حالا به آن دسترسی ندارم آیا اینجانب ضامن هستم یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] هرگاه انسان سهوا ضرری به مسجد برساند، آیا ضامن است؟ (مثلاً ناخواسته پا روی مهر مسجد گذاشته و آن را شکسته است)
- [آیت الله سبحانی] هرگاه کسی به بیع فاسد مالی را قبض کند و آن مال در دستش تلف یا ناقص شود آیا قیمة المسمی را ضامن است یا قیمة المثل را؟
- [آیت الله بهجت] وکیلی که به پرونده های قضایی رسیدگی می کند، گاهی پرونده هایی به او ارجاع می شود که صاحب پرونده ادّعای باطلی داشته و در آن حقی از طرف مقابل ضایع می شود، آیا در صورت موفقیت چنین پرونده هایی در دادگاه (بر اساس پی گیری های وکیل)، آیا وکیل ضامن حقوق تضییع شده فرد محکوم است؟
- [آیت الله بهجت] اگر از کسی حقی ضایع شود، آیا شخصا می تواند تقاص کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] ت - چه کسی باید حق ضایع شده را مطالبه و طبق وصیتنامه به مصرف برساند؟
- [سایر] آیا درآمد وکیلانی که وکالت افرادی را که حق کسی را ضایع کرده اند برعهده میگیرندحرام است؟
- [آیت الله سبحانی] هرگاه خانه ای را به مبلغ ماهیانه صدهزار تومان اجاره دهند و شخصی ضامن اجاره بها شود، ولی بر اثر بطلان عقد به اجرت المثل به مبلغ صد و پنجاه هزار تومان تبدیل شود، آیا ضامن، مسؤول پرداخت اجرت المثل می باشد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان قبل از بلوغ دزدی و یا حق کسی را ضایع و پایمال کرده باشد لازم است از صاحبان حق حلالیّت بطلبد یا خیر؟
- [سایر] سلام بله یادداشت رو خوندم ممنونم یه جایی توی مراحل توبه فرمودین اگه حقی از کسی ضایع شده باید جبران بشه من فکر میکنم حق پدر و مادرمو ضایع کردم و از اعتمادشون سو استفاده کردم ولی چه جوری میتونم جبران کنم؟
- [سایر] اگر پدر و مادری بین فرزندان خود فرق گذاشته و از این طریق باعث شوند حق یک فرزند ضایع گردد،تکلیف فرزندی که حقش ضایع شده چیست؟آیا در اسلام فقط والدین باید از فرزندان خود راضی باشند یا عکس آن هم مصداق دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- هرگاه دکتر به مریض یا ولیّ او بگوید که اگر ضرری به مریض برسد ضامن نباشد، در صورتی که دقّت و احتیاط خود را بکند و به مریض ضرری برسد یا بمیرد، دکتر ضامن نیست.
- هرگاه انسان در موقع ضامن شدن، بتواند طلب طلبکار را بدهد اگرچه بعد فقیر شود، طلبکار نمیتواند ضامن بودن او را به هم بزند وطلب خود را از بدهکار اوّل مطالبه نماید، و همچنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولی طلبکار بداند و به ضامن شدن او راضی شود.
- اگر چیزی را به صنعتگر بدهند که درست کند وصاحب آن نیاید آن را ببرد، چنانچه صنعتگر جستجو کند و از پیدا کردن صاحب آن ناامید شود، باید آن را به نیّت صاحبش صدقه بدهد، ولی مزد خود را میتواند بردارد وخوب است تماماً با اجازه حاکم شرع صورت گیرد.
- هرگاه برای ضامن شدن خودش شرطی قرار دهد مثلاً بگوید اگر بدهکار قرض تو را نداد من میدهم، ضمان او باطل است یعنی فعلاً چیزی بر عهده او نیست ولی اگر آن موقع رسید وبدهکار بدهی خود را نداد باید ضامن از عهده برآید وضمان نسبت به آن موقع صحیح است واین موافق با ارتکاز عرف میباشد.
- هرگاه دو نفر باهم چیزی را غصب کنند، اگر هریک به تنهاییمی توانستهاند آن را غصب نمایند، هرکدام آنان ضامن تمام آن است در صورتی که فعلاً عین مال در تصرّف هردو باشد و اگر هر کدام نصف آنرا تحت قدرت دارند ضامن نصف هستند.
- ضامن و طلبکار میتوانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
- صنعتگر یا مالک یا تاجری که درآمد او از مخارج سالش کمتر است، میتواند برای کسری مخارجش زکاْ بگیرد، ولازم نیست ابزار کار یا ملک، یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند.
- اگر انسان در موقعی که ضامن می‌شود، نتواند طلب طلبکار را بدهد وطلبکار در آن وقت نداند و بعد ملتفت شود، میتواند ضامن بودن او را به هم بزند، ولی اگر پیش از آن که طلبکار ملتفت شود، ضامن قدرت پیدا کرده باشد چنانچه بخواهد ضامن بودن او را به هم بزند، اشکال دارد.
- اگر انسان بخواهد ضامن شود که بدهی کسی را بدهد، ضامن شدن او در صورتی صحیح است که به هر لفظی اگرچه عربی نباشد به طلبکار بگوید که من ضامن شده‌ام طلب تو را بدهم یا فعلی انجام دهد که ضمان را بفهماند وطلبکار هم رضایت خود را بفهماند; ولی راضی بودن بدهکار شرط نیست.
- اگر کسی بچهای را با اجازه ولیّ ختنه کند وضرری به آن برسد، یا بمیرد چنانچه بیشتر از معمول بریده باشد، ضامن است و اگر بیشتر از معمول نبریده باشد، ضامن نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند ضامن است.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند ضامن است
- [آیت الله بهجت] هرگاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است.
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه صنعتگر چیزی را که برای ساختن یا تعمیر کردن تحویل گرفته، ضایع کند، ضامن است.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند ضامن است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هر گاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است.
- [آیت الله بروجردی] هر گاه صنعتگر چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه صنعتگر چیزی را که گرفته در اثر مسامحه و سهلانگاری ضایع کند، ضامن است، همچنین اگر شرط کرده باشند که در صورت ضایع کردن ضامن باشد و در غیر این دو صورت چنانچه صنعتگر بر طبق قواعد آن صنعت که برای معمول صنعتگران شناخته شده است، رفتار نکرده باشد ضامن است؛ مگر آن که قبل از انجام کار از مالک برائت گرفته باشد؛ یعنی رضایت او را جلب کرده باشد که در صورت ضایع کردن صنعتگر ضامن نباشد، که در این صورت اگر در اثر غفلت - و نه مسامحه و سهلانگاری - چیزی را که گرفته ضایع کند، ضامن نیست و چنانچه صنعتگر بر طبق قواعد آن صنعت رفتار کرده، ضامن نیست، هر چند قبل از انجام کار از مالک برائت نگرفته باشد.
- [آیت الله سیستانی] هر گاه اجیر که میخواهد کاری را بر مال مستأجر انجام دهد مانند خیّاط و صنعتگر ، چیزی را که گرفته ضایع کند ضامن است .
- [آیت الله نوری همدانی] هرگاه صنعتگری چیزیرا که گرفته ضایع کند ، مثلاً پارچه ای را گرفته که لباس بدوزد خراب کند و ناقص بدوزد ضامن است .