حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
ت - چه کسی باید حق ضایع شده را مطالبه و طبق وصیتنامه به مصرف برساند؟
ورثه می‌توانند به حاکم شرع مراجعه کنند تا او در این مورد دستور اقدام صادر نماید.
ورثه می‌توانند به حاکم شرع مراجعه کنند تا او در این مورد دستور اقدام صادر نماید.
عنوان سوال:
ت - چه کسی باید حق ضایع شده را مطالبه و طبق وصیتنامه به مصرف برساند؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- پ - آیا بعضی افراد ذی نفع می‌توانند بر خلاف متن وصیتنامه تصمیم بگیرند؟
- اگر انسان قبل از بلوغ دزدی و یا حق کسی را ضایع و پایمال کرده باشد لازم است از صاحبان حق حلالیّت بطلبد یا خیر؟
- پدر خانوادهای هنگام تشرف به مکه مکرمه وصیتنامهای تنظیم و فرزند خود را به عنوان وصی تعیین و او را به اجرای مفاد وصیتنامه موظف نمود، در متن وصیتنامه آمده که بعد از فوت جنازهام به مشهد مقدس حمل شود و یا هر جا که وصی من مصلحت بداند مختار است، لکن چند ماه قبل از فوت به فرزندان مؤکداً سفارش کرد که جنازهام را به کربلای معلی حمل نمایید، 2، سال از تاریخ فوتش میگذرد جنازه در گورستان عمومی به صورت امانت قرار دارد با توجه به شرائط حاکم بر عراق و شفاف نبودن روابط فیمابین و عدم اطمینان به تهیه و تدارک حمل جنازه به سرزمین مقدس حمل و به خاک بسپارد یا خیر؟
- ه: مطالبه خسارت چه حکمی دارد؟ و خسارت را چه کسی باید متحمّل شود؟
- مطالبه وجه التزام که برای ضمانت اجرای تعهد معیّن می‌گردد، چه حکمی دارد؟
- ردّ مظالم یعنی چه و چه حکمی دارد و مصرف آن چگونه است؟ آیا در مصرف آن اجازه مجتهد لازم است؟
- کسی که لال نیست میتواند با اشارهای که مقصود او را برساند وصیت کند یا خیر؟
- د: میزان دیه و مورد مصرف آن چگونه است؟
- نظر حضرت عالی درباره نحوه مصرف زکوة فطره چیست؟
- آیا پدر عروس میتواند مخارج عروسی را یعنی عروسی دخترش را از خانواده داماد مطالبه نماید یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی از دنیا رفته و از وی وصیتنامه ای به دست خط خودش باقی مانده لکن فاقد امضاء است، آیا ورثه نسبت به اجرای مفاد وصیتنامه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله مظاهری] آیا مصرف زکات فطره باید از طریق مرجع تقلید یا با اجازه ایشان باشد یا هرکسی خودش میتواند به مصرف برساند؟
- [آیت الله وحید خراسانی] ایا شخص فقیر می تواند گوشت کفاره تقصیر خود را به مصرف فقرایی که نانخور او هستند برساند
- [سایر] ضایع کردن حقوق حیوانات چه عواقبی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی که مستحقّ خمس یا زکات است، پس از دریافت کردن آنها، آیا فقط باید در موارد خاصّی، مثل خوراک و ضروریات اولیه زندگی، آنها را مصرف کند یا در تمام مواردی که نیاز دارد، میتواند به مصرف برساند؟
- [سایر] اگر کسی نذر کند که در روز تاسوعا و عاشورا در حسینیه یا مسجدی به عزاداران غذا بدهد، آیا می تواند پول آن را به مصرف دیگر برساند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی اموال و اجناس شوهر خود را به هر عنوان، بدون اطّلاع و رضایت و اجازه او مصرف کند، یا به فروش برساند، سرقت محسوب می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زنی اموال و اجناس شوهر خود را به هر عنوان، بدون اطّلاع و رضایت و اجازه او مصرف کند، یا به فروش برساند، سرقت محسوب می شود؟
- [آیت الله خوئی] اگر مرتکب شود محرم به یکی از محرمات احرام مثل تظلیل نمودن و اراده نماید که گوسفندی کفاره بدهد به چه مصرف برساند این گوسفند را؟
- [آیت الله بروجردی] اگر حاج مقداری از پول مخمّس خود به مصرف حج خود برساند میتواند به مقداری که صرف نموده از عواید سال خود بردارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر برای خود امام علیه السّلام چیزی نذر کند ، چنانچه مصرف معیّنی را قصد کرده ، باید به همان مصرف برساند واگر مصرف معیّنی را قصد نکرده ، احتیاط واجب آن است که در صورت امکان آن را به مصرفی برساند که نسبتی به امام علیه السّلام داشته باشد مانند زوّار فقیر یا به مصارف حرم از قبیل تعمیر وخدّام حرم یا عزاداری برای آن امام ومانند آن برساند وهمچنین است اگر چیزی برای امامزادة نذر کند واگر این امر ممکن نشد به فقرا به عنوان صدقه بدهد یا مسجد وامثال آن بسازد وثواب آن را هدیه آن امام نماید .
- صنعتگر یا مالک یا تاجری که در آمد او از مخارج سالش کمتر است ، می تواند برای کسری مخارجش زکوه بگیرد ، و لازم نیست ابزار کار یا ملک یا سرمایه خود را به مصرف مخارج برساند .
- هرگاه صنعتگری چیزیرا که گرفته ضایع کند ، مثلاً پارچه ای را گرفته که لباس بدوزد خراب کند و ناقص بدوزد ضامن است .
- اگر کسی زن خود را بدون اینکه او بفهمد طلاق دهد چنانچه مخارج او را مثل وقتی که زنش بوده بدهد و مثلاً بعد از یک سال بگوید یک مال پیش ، تو را طلاق دادم و شرعاً هم ثابت کند ، می تواند چیزهائی را که در آن مدّت برای زن تهیّه نموده و او مصرف نکرده است از او پس بگیرد ، ولی چیزهائی را که مصرف کرده نمی تواند از او مطالبه نماید .
- اگر مخارج سیّدی که زوجة انسان نیست بر انسان واجب باشد بنا بر احتیاط واجب ، نمی تواند از خمس خوراک و پوشاک او را بدهد ، ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است برساند ، مانعی ندارد .
- کسی که چیزی را اجاره داده ، تا آن چیز را تحویل ندهد ، حقّ ندارد اجارة آن را مطالبه کند و نیز اگر برای انجام عملی اجیر شده باشد ، پیش از انجام عمل حقّ مطالبة اجرت را ندارد .
- اگر درصیغة قرض برای پرداخت ان مدّتی قرار دهند ، طلبکار پیش از تمام شدن مدّت نمی تواند طلب خود را مطالبه نماید ولی اگر مدّت نداشته باشد ، طلبکار هر وقت بخواهد ؛ میتواند طلب خود را مطالبه نماید .
- اگر موی خود را به بدن میت برساند یا بدن خود را به موی میت یا موی خود را به موی میت برساند ، احتیاط واجب آن است که غسل کند .
- دیوانه و سفیه یعنی کسی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند ، اگر در حال بالغ شدن سفیه باشد یا حاکم شرع او را از تصّرف در اموالش جلوگیری کرده باشد ، نمی توانند در مال خود تصّرف نمایند و همچنین مُفلَّس یعنی کسی که از جهت مطالبة طلبکاران از طرف حاکم شرع از تصّرف در مال خود ممنوع شده است ، نمی تواند در مال خود تصّرف کند .
- اگر چیزی ندارد که در نماز عورت خود را با آن بپووشاند ، واجب است اگر چه به کرایه یا خریداری باشد ، تهیه نماید . ولی اگر تهیه آن به قدری پول لازم دارد که نسبت به دارائی او زیاد است ، یا طوری است که اگر پول را به مصرف لباس برساند ، به حال او ضرر دارد ، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شد ، نماز بخواند .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر به ولی طفل و دیوانه دسترسی ندارد می تواند خودش یا به وسیله یک نفر امین زکات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند و باید موقعی که زکات به مصرف انان می رسد نیت زکات کند و در صورتی که به ولی طفل و دیوانه دسترسی دارد بنابر احتیاط واجب به وسیله ولی یا به اذن او به مصرف انان برساند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر برای خود امام (ع) چیزی نذر کند؛ چنانچه مصرف معینی را قصد کرده؛ باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معینی را قصد نکرده؛ بهتر آن است که به مصرفی برساند که نسبتی به امام (ع) داشته باشد مانند زوار فقیر یا به مصارف حرم آن امام از قبیل تعمیر و مانند آن برساند و همچنین است اگر چیزی را برای امامزاده ای نذر کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای پیامبر صلیاللهعلیهوآله یا یکی از ائمه علیهمالسلام یا یکی از امامزادگان یا علمای پیشین و مانند آنها چیزی را نذر کند ، چنانچه مصرف معیّنی را قصد کرده است باید به همان مصرف برساند ، و اگر مصرف معیّنی را قصد نکرده است باید به مصرفی برساند که نسبتی به آن حضرت داشته باشد ، مثلاً بر زوّار فقیر او صرف نماید و یا به مصارف حرم او برساند ، و یا در امری که موجب اعلای نام اوست صرف کند .
- [آیت الله شبیری زنجانی] در مصرف زکات، طفل یا دیوانه، همچون عاقل بالغ است پس چنانچه طفل و دیوانه از مصارف زکات باشند، انسان میتواند به ولیّ آنها زکات بدهد، به قصد این که آنچه میدهد ملک طفل یا دیوانه باشد، یا ولیّ آن را به مصرف طفل یا دیوانه برساند، یا با احراز رضایت ولیّ، خودش آن را به مصرف طفل یا دیوانه برساند.
- [آیت الله خوئی] اگر برای خود امام (علیه السلام) چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معینی را قصد کرده، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معینی را قصد نکرده، بهتر آن است که به مصرفی برساند که نسبتی با امام (علیه السلام) داشته باشد مانند زوار فقیر یا به مصارف حرم آن امام از قبیل تعمیر و مانند آن برساند و همچنین است اگر چیزی را برای امامزادهای نذر کند.
- [آیت الله بهجت] اگر طفل یا دیوانهای از شیعه فقیر باشد، انسان میتواند به ولیّ او زکات بدهد که به مصرف او برساند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که زنش سیّد است بنابر احتیاط واجب نباید به او خمس بدهند که به مصرف مخارج خودش برساند ولی اگر مخارج دیگران بر آن زن واجب باشد ونتواند مخارج آنان را بدهد و آنان واجب النفقه مرد نباشند، جائز است انسان خمس به آن زن بدهد که به مصرف آنان برساند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که زنش سیده است نباید به او خمس بدهد که به مصرف مخارج خودش برساند ولی اگر مخارج دیگران بر ان زن واجب باشد و نتواند مخارج انان را بدهد جایز است انسان خمسش را به ان زن بدهد که به مصرف انان برساند و همچنین است دادن خمس به او که در نفقات غیر واجبه اش که موونه اوست صرف نماید
- [آیت الله بروجردی] اگر در شهر کسی که میخواهد زکات بدهد، مستحقّی نباشد و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعداً مستحق پیدا کند، باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند و میتواند مخارج بردن به آن شهر را از زکات بردارد و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.
- [امام خمینی] اگر در شهر کسی که می خواهد زکات بدهد مستحقی نباشد، و نتواند زکات را به مصرف دیگری هم که برای آن معین شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد که بعدا مستحق پیدا کند باید زکات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زکات برساند، ولی مخارج بردن به آن شهر به عهده خود اوست و اگر زکات تلف شود ضامن نیست.