دیوانه
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفتهاند.
اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- این که در رساله نوشته شده اگر کسی در مسجد جای دیگری را غصب کند( آیا فردی که جا گرفته هر کس باشد فرقی ندارد اعمّ از بالغ و غیر بالغ، عاقل و دیوانه، زن یا مرد، شیعه یا سنّی یا این که باید بالغ شیعی باشد؟
- شخصی برای فرزند نابالغ خود، از هم اکنون وسایل می‌خرد برای این که اگر بچّه‌اش بزرگ شد و تشکیل خانه داد وسایل داشه باشد، مثل یخچال، قالی، ماشین لباسشوئی و هم اکنون اینها را ملک بچّه نموده، آیا به آنها خمس تعلّق می‌گیرد و آیا بعد از بلوغ، بچّه باید خمس آنها را بدهد؟
- پوشش زن در مقابل افرادی که دیوانه هستند چگونه و به چه ترتیب است؟
- اگر مال مغصوبه‌ای را شخصی دیگر غصب کرد و آن را تلف کرد مالک به کدامیک باید مراجعه کند؟
- آیا اگر کسی که مالی را غصب کرده ضمن برگرداندن آن به صاحبش چیزی دیگر به ذمّه‌اش می‌باشد؟
- شخصی زمین خود را برای کسی هبه می‌کند به شرط عوض، موهوب له عوض را تأدیه نمی‌کند آیا وارث واهب حقّ خیار فسخ را دارد یا خیر؟
- اگر کسی برای پس گرفتن مال غصب شده‌اش متضمن مخارجی شد، آیا شرعاً می‌تواند آن را نیز از غاصب بگیرد؟
- آیا مرد می‌تواند عکس دختر بچّه لخت مادر زاد را ظاهر نماید و یا زن عکس پسر بچّه را؟
- در کتب امامیّه آمده غصب حرام است ولی انتفاع مال الغیر حلال است، مثل انتفاع نور چراغی که از پنجره به بیرون می‌تابد، حال آیا معیار، غصب است یا انتفاع مال الغیر و ملاک هر کدام از این دو، آیا عرف است یا روایات؟
- خانمی در حین وضع حمل، در حالی که سر بچّه از رحم خارج شده، فوت نموده و بچّه هم مرده است، برای غسل و کفن مادر و بچّه، چگونه باید عمل کرد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] غسل دادن بچه ای که از زنا متولّد شده و همچنین بچه ای که دیوانه است چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] وظیفه غاصب در جایی که صاحب مال بچه یا دیوانه است چیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بچه نابالغ صدمه جانی به کسی می رساند. آیا ولیِّ آن بچه ضامن است یا نه؟ و همچنین اگر دیوانه صدمه ای بکسی بزند، تکلیف چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخصی اشیای کوچکی مثل دمپایی، النگو، شلوار و غیره را غصب کند و سپس پس دهد، باید اجرت المثل مدت غصب را نیز به صاحبش بدهد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر بچه یا دیوانه‌ای برای انجام حجّ استحبابی به مکه برود و در حج، بچه نابالغ، بالغ شود و یا دیوانه، عاقل شود، آیا برای این که حجّ آنها مجزی از حَجّة الاسلام باشد، استطاعت شرط است یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر شخص جنب وارد مسجد شود، آیا بیرون کردن او واجب است یا نه؟ و اگر شخص جنب، دیوانه یا بچه یا غیر ملتفت باشد، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی از عیال اوّل خود بچّه ی شیرخواری دارد، آیا می شود عیال دوّم آن بچّه را شیر بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی مبلغی ارز به فردی بدهد، و عوض آن را پول ایرانی بگیرد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که تعدادی گوسفند مخمّس دارد و تا سال بعد بر تعداد آنها افزوده نمیشود، ولی بعضی از آنها عوض میشود، آیا برای گوسفندهای عوض شده، باید خمس بدهد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] هدف تنبیهی بودن احکام غصب چیست؟ و اثر تنبیهی غصب چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از بچه یا دیوانه چیزی را بطور امانت قبول کند باید آن را به صاحبش بدهد و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، به ولیّ او برساند و چنانچه در رساندن مال به آنان کوتاهی کند وتلف شود، باید عوض آن رابدهد.
- اگر انسان چیزی را غصب کند، باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود، باید عوض آن را به او بدهد.
- اگر دیوانه یا بچه نابالغی میّت را مسّ کند، بعد از آن که آن دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد، باید غسل مسّ میّت نماید.
- اگر پیش از غروب یا مقارن غروب بچه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنی شود، در صورتی که شرائط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکاْ فطره را بدهد.
- اگر چیزی را که غصب کرده ودیگری از او غصب نماید و پیش دومی از بین برود، صاحب مال می‌تواند عوض آن را از هریک از آنان بگیرد، یا از هرکدام آنان مقداری از عوض آن را مطالبه نماید وچنانکه عوض مال را از اوّلی‌بگیرد، اوّلی می‌تواند آنچه را داده از دومی بگیرد، ولی اگر از دومی بگیرد نمی‌تواند آنچه را داده از اوّلی مطالبه نماید.
- جلوگیری بچه و دیوانه از مسّ قرآن واجب نیست ولی اگر مسّ نمودن آنان بی‌احترامی بقرآن باشد، باید از آنان جلوگیری کنند.
- اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند، اگر تمکّن ندارد به ولیّ او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولیّ او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند ومال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- مالی را که نزد کسی گرو گذاشته‌اند، اگر دیگری غصب کند صاحب مال وطلبکار می‌توانند چیزی را که غصب کرده از او مطالبه نمایند و چنانچه آن چیز را از او بگیرند، باز هم در گرو است و اگر آن چیز از بین برود وعوض آن را بگیرند، آن عوض هم مثل خود آن چیز گرو می‌باشد.
- مالی را که از انسان غصب کرده‌اند ونمی‌تواند در آن تصرّف کند، زکاْ ندارد همچنین اگر زراعتی را از او غصب کنند وموقعی که زکاْ آن واجب میشود در دست غصب کننده باشد، هر وقت به صاحبش برگشت لازم نیست که زکاْ آن را بدهد.
- ضامن وطلبکار باید مکلّف وعاقل باشند و کسی هم آنها را مجبور نکرده باشد، و نیز باید سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند و همچنین ممنوع التصرّف از طرف حاکم شرع نباشند ولی این شرطها در بدهکار نیست مثلاً اگر کسی ضامن شود که بدهی بچه یا دیوانه را بدهد صحیح است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر از بچّه یا دیوانه چیزی را غصب کند ، باید آن را به ولیّ او بدهد واگر از بین رفته ، باید عوض آن را بدهد .
- [امام خمینی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر از بچّه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته باشد، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولی او بدهد و اگر از بین رفته باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین برود باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را که مال آنها است غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از دست بچه یا دیوانه چیزی را که مال آنها است غصب کند، باید آن را به ولیّ او بدهد و اگر از بین رفته، باید عوض آن را بدهد. و اگر بدست آن بچّه یا دیوانه بدهد و از بین برود ضامن است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را که مال انها است غصب کند باید ان را به ولی او بدهد و اگر از بین رفته باید عوض ان را بدهد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر از بچه یا دیوانه چیزی را که مال آنها است غصب کند؛ باید آن را به ولی او بدهد و اگر از بین رفته؛ باید عوض آن را بدهد.