مفسران صحابه
مفسران صحابه به صحابه دارای آرای تفسیری اطلاق می‌شود.
مشهورترین مفسران صحابه چه کسانی بودند؟
مشهورترین مفسران صحابه، چهار نفرند: 1. حضرت علی(ع)، 2. ابن مسعود، 3. ابی بن کعب، 4. عبد اللّه بن عباس. تمامی صحابه متفق‌اند که امام علی(ع) از همه آنان، آگاه‏تر، و در تمام مسائل- به ویژه تفسیر قرآن کریم- از تمام آنان برتر بوده است.[1] حتی برخی از آنان؛ مثل ابن عباس و عبدالله بن مسعود، اعتراف به برتری حضرت علی(ع) و کسب علم از محضر مبارک ایشان نموده‌اند.[2] [1] . علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص 62،‏ مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، 1384 ش.‏ [2] . آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص62 و 76؛ مؤدب، سید رضا، روشهای تفسیر قرآن‏، ص 35، اشراق، قم، چاپ اول، 1380 ش.
مشهورترین مفسران صحابه، چهار نفرند: 1. حضرت علی(ع)، 2. ابن مسعود، 3. ابی بن کعب، 4. عبد اللّه بن عباس. تمامی صحابه متفق‌اند که امام علی(ع) از همه آنان، آگاه‏تر، و در تمام مسائل- به ویژه تفسیر قرآن کریم- از تمام آنان برتر بوده است.[1] حتی برخی از آنان؛ مثل ابن عباس و عبدالله بن مسعود، اعتراف به برتری حضرت علی(ع) و کسب علم از محضر مبارک ایشان نموده‌اند.[2] [1] . علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص 62،‏ مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، 1384 ش.‏ [2] . آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص62 و 76؛ مؤدب، سید رضا، روشهای تفسیر قرآن‏، ص 35، اشراق، قم، چاپ اول، 1380 ش.
پاسخ:
مشهورترین مفسران صحابه، چهار نفرند: 1. حضرت علی(ع)، 2. ابن مسعود، 3. ابی بن کعب، 4. عبد اللّه بن عباس. تمامی صحابه متفق‌اند که امام علی(ع) از همه آنان، آگاهتر، و در تمام مسائل- به ویژه تفسیر قرآن کریم- از تمام آنان برتر بوده است.[1] حتی برخی از آنان؛ مثل ابن عباس و عبدالله بن مسعود، اعتراف به برتری حضرت علی(ع) و کسب علم از محضر مبارک ایشان نموده‌اند.[2] [1] . علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص 62، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، 1384 ش. [2] . آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، ص62 و 76؛ مؤدب، سید رضا، روشهای تفسیر قرآن، ص 35، اشراق، قم، چاپ اول، 1380 ش.
- [سایر] آیا پیغمبر خدا صلّی الله علیه و آله تفسیر حروف مقطعه را نفرمودهاند؟ و در این زمینه آیا صحابه سؤال نکردهاند؟
- [سایر] قرآن درباره اصحاب کهف میفرماید: (رَبَطْنا عَلی قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطا). تفسیر آن چیست؟و از این آیه چه نکتههایی استفاده می‌شود. با تشکر
- [سایر] جایگاه و نقش آراء مفسران در تفسیر قرآن چیست؟
- [سایر] آیا اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن از شیوه تفسیر قرآن به قرآن بهره میگرفتند؟
- [سایر] بین تفسیر شیعه و تفسیر سنی چه تفاوتهایی وجود دارد؟
- [سایر] آیا آراء و اندیشه های مفسر در تفسیر قرآن نقش دارد؟
- [سایر] فلسفه تفسیر قرآن چیست؟
- [سایر] تفسیر قرآن یعنی چه؟
- [سایر] منابع تفسیر قرآن کدامند؟
- [سایر] در مورد تفسیر موضوعی و جایگاه آن بین مفسران و منابع آن توضیح دهید.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهان بزرگ در اسلام اسراف و تبذیر است و آن اقسامی دارد که یک قسم از آن حرام نیست. الف) فرو رفتن در مشتهیات نفس از راه حرام که قرآن به آن (اتراف) میگوید که اگر در فردی پیدا شود دنیا و آخرت او را تباه میکند و قرآن او را فرد شومی از اهل جهنّم میداند: (وَ اصْحابُ الشِّمالِ ما اصْحابُ الشِّمالِ فی سَمُومٍ وَ حَمیمٍ وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ لا بارِدٍ وَ لا کَریمٍ انَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُتْرَفین)[1] (و یاران چپ، کدامند یاران چپه در میان باد گرم و آب داغ. و سایهای از دود تار. نه خنک نه خشک. اینان بودند که پیش از این نازپروردگان بودند.) و اگر در ملّتی پیدا شود، آن ملّت را نابود میداند: (وَ اذا ارَدْنا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَةً أَمَرْنا مُتْرَفیها فَفَسَقُوا فیها فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَولُ فَدَمَّرْناها تَدْمیراً)[2] (و چون بخواهیم شهری را هلاک کنیم، خوشگذرانان آن شهر را وا میداریم تا در آن به انحراف و فساد بپردازند، و در نتیجه عذاب بر آن شهر لازم گردد، پس آن را یکسره زیر و زِبَر کنیم.) ب) به هدر دادن نِعم الهی نظیر نابود کردن مال و عمر و آبرو و مانند اینها که قرآن به آن (تبذیر) میگوید و مبذّر را برادر شیطان میخواند: (انَّ الْمُبَذِّرینَ کانُوا اخْوانَ الشَّیاطین)[3] (همانا اسرافکنندگان برادران شیطانها هستند.) ج) فرو رفتن در مشتهیات نفس از راه حلال که به آن (اسراف) گفته می‌شود و آن گرچه حرام نیست، ولی محال است که مسرف بتواند به کمال انسانی برسد و قرآن او را مورد بیمهری و بیعنایتی از طرف حقّ میداند: صفحه 386 (انَّهُ لایُحِبُّ الْمُسْرِفین).[4] (به درستی که خداوند اسراف کنندگان را دوست نمیدارد.) بلکه او را یک مؤمن واقعی نمیداند: (وَالَّذینَ اذا أَنْفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا)[5] (و کسانی که به هنگام بخشش، زیادهروی نمیکنند.)
- [آیت الله مظاهری] دادن قرآن به کافر مانعی ندارد مگر آنکه بیاحترامی به قرآن یا اسلام باشد.
- [آیت الله بروجردی] دادن قرآن به کافر حرام و گرفتن قرآن از او واجب است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید از دادن قرآن به کافر خودداری کنند، و اگر قرآن در دست اوست در صورت امکان از او بگیرند ولی چنانچه مقصود از دادن قرآن و یا داشتن قرآن تحقیق و مطالعه در دین باشد و نیز انسان بداند که کافری که محکوم به نجاست است با دست تر قرآن را لمس نمی کند اشکالی ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بیاحترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله مظاهری] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بیاحترامی به قرآن باشد باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله سبحانی] اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی که بی احترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر جلد قران نجس شود در صورتی که بی احترامی به قران باشد باید ان را اب بکشند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر جلد قرآن نجس شود؛ در صورتی که بی احترامی به قرآن باشد؛ باید آن را آب بکشند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در صورتی که دادن قرآن به کافر مستلزم هتک باشد حرام و گرفتن قرآن از او واجب است.