پاسخ دکتر محمد علی رضایی: برخی با روش استخدام موافقاند و بسیاری از مفسرین و غیرمفسرین، مخالف این روش هستند؛ البته در هر روشی عدهای موافقاند و عدهای مخالف و دلایلی نیز برای موافقت و یا مخالفت دارند؛ ولی مسلماً در تفاسیر امروزی، شیعه و اهل سنّت، به دلایلی، از این روش علمی زیاد استفاده میشود؛ حتّی شاید بتوان گفت عدم استفاده از آن باعث نقصان در تفسیر میگردد. دلیل اوّل کشفیات و یافتههای قطعی علمی موجب روشن شدن معنای آیات میشود و این همان چیزی است که در اصطلاح به آن تفسیر گویند. (تفسیر) یعنی تبیین و توضیح مفاد آیات و نیز بیان اهداف خداوند از آنها؛ پس گاهی ناچاریم در بعضی آیات از یافتههای علوم تجربی استفاده کنیم تا مفهوم آیه روشن شود؛ مثلاً آیات اول سورهی حج و سورهی مؤمنون، مسئلهی مضغه، علقه، مخلقه، غیرمخلقه و مراحلی که جنین در رحم مادر میگذراند را بیان میکند که با مراجعه به یافتههای علم پزشکی معنای آنها روشن میگردند. نتیجه اینکه، یکی از دلایل موافقان این است که یافتههای علوم تجربی میتواند کمکی در روشنتر شدن آیات قرآن باشد. برخی معتقدند حدود 500 تا 1000 آیه، اشاره به علوم تجربی دارد. منبع: آشنایی با تفسیر علمی قرآن، گفتگو با دکتر ناصر رفیعی و دکتر محمد علی رضایی، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگیحوزه علمیه (1381 ).
پاسخ دکتر محمد علی رضایی:
برخی با روش استخدام موافقاند و بسیاری از مفسرین و غیرمفسرین، مخالف این روش هستند؛ البته در هر روشی عدهای موافقاند و عدهای مخالف و دلایلی نیز برای موافقت و یا مخالفت دارند؛ ولی مسلماً در تفاسیر امروزی، شیعه و اهل سنّت، به دلایلی، از این روش علمی زیاد استفاده میشود؛ حتّی شاید بتوان گفت عدم استفاده از آن باعث نقصان در تفسیر میگردد.
دلیل اوّل کشفیات و یافتههای قطعی علمی موجب روشن شدن معنای آیات میشود و این همان چیزی است که در اصطلاح به آن تفسیر گویند. (تفسیر) یعنی تبیین و توضیح مفاد آیات و نیز بیان اهداف خداوند از آنها؛ پس گاهی ناچاریم در بعضی آیات از یافتههای علوم تجربی استفاده کنیم تا مفهوم آیه روشن شود؛ مثلاً آیات اول سورهی حج و سورهی مؤمنون، مسئلهی مضغه، علقه، مخلقه، غیرمخلقه و مراحلی که جنین در رحم مادر میگذراند را بیان میکند که با مراجعه به یافتههای علم پزشکی معنای آنها روشن میگردند.
نتیجه اینکه، یکی از دلایل موافقان این است که یافتههای علوم تجربی میتواند کمکی در روشنتر شدن آیات قرآن باشد. برخی معتقدند حدود 500 تا 1000 آیه، اشاره به علوم تجربی دارد.
منبع: آشنایی با تفسیر علمی قرآن، گفتگو با دکتر ناصر رفیعی و دکتر محمد علی رضایی، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگیحوزه علمیه (1381 ).
- [سایر] معیار صحیح تفسیر علمی چیست؟
- [سایر] دلایل مخالفان روش تفسیر علمی چیست؟
- [سایر] لطفاً اقسام تفسیر علمی را بیان فرمایید؟
- [سایر] مراد از علم در تفسیر علمی چیست؟
- [سایر] به چند اثر مثبت و منفی تفسیر علمی قرآن کریم اشاره بفرمایید؟
- [سایر] چرا برخی از قدما از شواهد عقلی و ادله علمی در تفسیر قرآن اجتناب میکردند؟
- [سایر] چگونه میتوان تفسیر گران قدر المیزان را خوب بخوانیم و بفهمیم و به صورت علمی و اصولی از آن استنباط کرد؟
- [سایر] جایگاه و نقش آراء مفسران در تفسیر قرآن چیست؟
- [سایر] آیا اهل بیت علیهم السلام در تفسیر قرآن از شیوه تفسیر قرآن به قرآن بهره میگرفتند؟
- [سایر] بین تفسیر شیعه و تفسیر سنی چه تفاوتهایی وجود دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان می تواند از زکات، کتابهای دینی و علمی و قرآن و دعا و سایر کتبی که در پیشرفت هدفهای اسلامی مؤثر است بخرد و وقف نماید، خواه وقف عموم کند، یا وقف اشخاص خاص، حتی می تواند بر اولاد خود و کسانی که واجب النفقه او هستند وقف کند، ولی نمی تواند از زکات املاکی بخرد و بر اولاد خود وقف نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد؛ پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکاه بدهد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه فرزندی به کتابهای علمی دینی احتیاج دارد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکاْ بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پسر به کتاب های علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [امام خمینی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد پدر می تواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که دو مجتهد از نظر علمی مساوی باشند احتیاط لازم آن است که از کسی که اتقی و اورع است تقلید کند.