قرآن از اثرات مهم جو زمین چه سخنی به میان می آورد؟

در آیه 32 سوره انبیاء می خوانیم (وَجَعَلْنَا السَّماءَ سَقْفاً مَحْفوظاً وَهُمْ عَنْ آیاتِها مُعْرِضُونَ) [ما آسمان را سقف محفوظی قرار دادیم ولی آنها از آیات آن روی گردانند.]
مفسران پیشین در اینکه چگونه آسمان سقف محفوظی است، نظرهای متفاوتی داده اند، گاه می گفتند محفوظ از نفوذ شیاطین است، یا محفوظ از سقوط بر زمین، یا محفوظ از ویرانی با گذشت زمان است. (مجمع البیان، 7/46)
این تفسیرهای مبهم به خاطر این بود که آسمان در آن زمان دقیقاً برای بشر شناخته شده نبود، و هنگامی که هیأت جدید به وجود آمد و ثابت شد کرات همگی در فضای بی کران شناورند، و اصولاً سقفی وجود ندارد، مفهوم این آیه برای بعضی از مفسران جدید پیچیده تر شد، تا آنجا که بعضی گفتند منظور این است که آسمان همانند سقف محفوظی است که از هر گونه اختلال در نظام آفرینش جلوگیری می کند، و به این ترتیب، سقف معنی مجازی به خود گرفت و به صورت تشبیه و کنایه در آمد.
قشر عظیمی از هوا گرداگرد زمین را فرا گرفته که آن را (جو زمین) می نامند و ضخامت آن به صدها کیلومتر می رسد، این قشر ظاهراً لطیف که از هوا و بعضی گازهای دیگر تشکیل شده به خاطر ضخامتی که دارد به قدری محکم و پرمقاومت است که به گفته بعضی از دانشمندان مقاومتی در حد یک سقف فولادین به ضخامت ده متر دارد، و این سقف محکم، کره زمین را از انواع خطرات حفظ می کند.در اینجا ممکن است این سؤال مطرح شود، که آیا می توان جو زمین را آسمان نامید و واژه (سماء) درباره آن صادق است؟ آیا (سماء) به معنی کرات آسمانی و منظومه ها و کهکشانها نیست؟
در پاسخ این سؤال می گوییم اتفاقاً قرآن مجید کراراً این واژه را بر منطقه (جو زمین) اطلاق کرده است، از جمله در آیه 22 سوره بقره می خوانیم (وَاَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَاخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَکُُمْ) [و از آسمان آبی فرو فرستاد، و با آن از انواع میوه ها روزی برای شما فراهم کرد.]
شبیه همین معنی در آیه 164 سوره بقره، 99 انعام، 96 اعراف، 24 یونس، 44 هود، 17 رعد و آیات متعدد دیگر آمده است.
در آیه 79 سوره نحل نیز نمونه روشن دیگری در این معنی دیده می شود، می فرماید (اَلَمْ یَرَوْا اِلَی الطَّیْرِ مُسَخَّراتٍ فی جَوِّ الَّسماءِ) [آیا به پرندگانی که در جو آسمان، تسخیر شده (و بر پهنة آسمانها پرواز می کنند بی آنکه سقوط کنند) نظر نیفکندند؟]
eporsesh.com