هدایت
هدایت، شناختن درست و صحیح هدف ، انتخاب راه و طریق صحیح برای رسیدن به هدف و پایداری در مسیر است.
آیا هدف قرآن فقط هدایت انسان است؟ چرا؟
بهترین کتاب، کتابی است که از تمام جهات ازجمله: محتوا و پیام، متقن و مستند بودن، فصاحت و بلاغت و... ممتاز و بی‌نظیر باشد. قرآن کریم تمام خصوصیات یک کتاب ممتاز را دارد. علامه طباطبایی(ره)می‌گوید: [قرآن]مشتمل بر حق محض است; حقی که باطل نه در عصر نزولش و نه بعد از آن در آن رخنه نمی‌کند.(المیزان، علامه طباطبایی(ره)، ج 17، ص 256، اعلمی بیروت.) حضرت علی‌می‌فرماید: از رسول خدا9 شنیدم که فرمود: دیری نپاید که فتنه‌ها برپا شود. پرسیدم: یا رسول‌الله! راه فرار و رهایی از فتنه‌ها چیست؟ فرمود: کتاب خدا; کتابی که اخبار گذشتگان و آیندگان شما در آن آمده است; کتابی که حل و فصل اختلافات شما در آن است; کتابی که حق و باطل را به آسانی از هم جدا می‌سازد; حقیقتی که هزل و شوخی در آن راه ندارد... هر کس هدایت را در غیر آن بجوید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد; قرآن کتاب حکمت‌آمیز و راه مستقیم است; کتابی که هوسهای بشری نمی‌تواند آن را تغییر دهد... . افزون بر این، قرآن در فصاحت و بلاغت کلام، به نهایت درجه خود رسیده و هر آنچه بشر تا روز قیامت به آن نیاز دارد، با بهترین و زیباترین لفظها و با ترتیب و نظم خاصی در آن بیان شده است، و با توجه به این که خود قرآن به آوردن مثل و مانند دعوت کرده است; امّا هیچ‌کس نتوانسته مثل و همتای آن را بیاورد. خداوند متعال نیز قرآن را بهترین سخن و کلام می‌داند و میفرماید: خداوند بهترین سخن را نازل کرده; کتابی که آیاتش ]در لطف و زیبایی و عمق و محتوا[ همانند یکدیگر است، آیاتی مکرر دارد، ]با تکراری شوق انگیز[ که از شنیدن آنها بر اندام کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند لرزه می‌افتد; سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا می‌شود... .(زمر، 23) از طرف دیگر قرآن معجزه پیامبراکرم‌بوده و از جنبه لفظی و معنوی دارای اعجاز است; قرآن سبک مخصوصی دارد که نه شعر است، چون وزن و قافیه ندارد و از رکن دیگر شعر که تخیل است در قرآن استفاده نشده است، و نثر هم نیست; زیرا هیچ نثری آهنگ‌بردار نیست; امّا قرآن بسیار آهنگین و تنها کتابی است که می‌توان آن را با آهنگ قرائت کرد. قرآن، وجوه دیگری از نظر اعجاز، مانند: اخبار از غیب و یا پیش‌بینی‌های غیبی و... دارد. بنابراین، قرآن چون سخن خداوند متعال، فصیح و بلیغ، پرمحتوا و هدفمند، مشتمل بر اخبار غیبی، معجزه پیامبراسلام‌بی‌همتا و... است، بهترین کتاب نام گرفته است.(برگرفته از مجمع‌البیان، علامه طبرسی، ج 1 و 2، ص 85، دارالمعرفه / آشنایی با قرآن، شهید مرتضی مطهری، ج 1 و 2، ص 239 و 241 243 و 250، انتشارات صدرا.) قرآن کریم برنامه‌هایی را برای رشد و تکامل انسان‌ها بیان داشته و الگوهایی را مطرح ساخته است: الگوهایی را که قرآن مطرح کرده، غالباً از انبیأ و اولیای پروردگارند که در بین مردم می‌زیستند و با آنها معاشرت داشتند، مانند: حضرت نوح، ابراهیم، یوسف، یعقوب، عیسی، موسی، خضر، مریم: و اصحاب کهف و... در قرآن به صراحت از الگو بودن حضرت ابراهیم‌و حضرت پیامبراکرم‌یاد شده است: "قَدْ کَانَت‌ْ لَکُم‌ْ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ فِی‌َّ إِبْرَ َهِیم‌َ وَالَّذِین‌َ مَعَه‌ُ; (ممتحنه، 4) برای شما سرمشق خوبی در زندگی ابراهیم و کسانی که با او بودند وجود داشت." "لَّقَدْ کَان‌َ لَکُم‌ْ فِی رَسُول‌ِ اللَّه‌ِ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ; (احزاب، 21) مسلماً برای شما در زندگی رسول خدا9 سرمشق نیکویی بود." بنابراین، می‌توان با مطالعة زندگانی حضرت ابراهیم و پیامبراکرم‌و سایر پیامبران و اولیای الهی درس‌های بزرگی برای زندگی گرفت. علاوه بر الگوهای قرآن که برای همه مردم معرفی شده‌اند، تعالیم و برنامه‌های قرآن نیز جنبه عمومی داشته و همه بشر را در بر می‌گیرد و این بدین جهت است که تعالیم قرآن بر فطرت انسان منطبق است و می‌تواند در زندگی همة انسان‌ها تطبیق و پیاده شود. خود قرآن نیز در آیات متعددی به فراگیر بودن تعالیم و برنامه‌های خویش تصریح کرده، همه انسان‌ها را مخاطب قرار داده است; مانند آیه 52 سورة قلم: "وَ مَا هُوَ إِلآ ذِکْرٌ لِّلْعََلَمِین‌َ; و حال آن‌که ]قرآن[ به جز تذکاری برای جهانیان نیست." و آیه 28 سورة سبأ: "وَ مَآ أَرْسَلْنََکَ إِلآ کَآفَّة‌ً لِّلنَّاس‌ِ بَشِیرًا وَ نَذِیرًا...; و ما تو را جز بشارتگر و هشداردهنده برای تمام مردم نفرستادیم."(ر.ک: آموزش عقاید، آیة‌الله مصباح یزدی، درس سی‌وچهارم.) eporsesh.com
بهترین کتاب، کتابی است که از تمام جهات ازجمله: محتوا و پیام، متقن و مستند بودن، فصاحت و بلاغت و... ممتاز و بی‌نظیر باشد. قرآن کریم تمام خصوصیات یک کتاب ممتاز را دارد. علامه طباطبایی(ره)می‌گوید: [قرآن]مشتمل بر حق محض است; حقی که باطل نه در عصر نزولش و نه بعد از آن در آن رخنه نمی‌کند.(المیزان، علامه طباطبایی(ره)، ج 17، ص 256، اعلمی بیروت.) حضرت علی‌می‌فرماید: از رسول خدا9 شنیدم که فرمود: دیری نپاید که فتنه‌ها برپا شود. پرسیدم: یا رسول‌الله! راه فرار و رهایی از فتنه‌ها چیست؟ فرمود: کتاب خدا; کتابی که اخبار گذشتگان و آیندگان شما در آن آمده است; کتابی که حل و فصل اختلافات شما در آن است; کتابی که حق و باطل را به آسانی از هم جدا می‌سازد; حقیقتی که هزل و شوخی در آن راه ندارد... هر کس هدایت را در غیر آن بجوید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد; قرآن کتاب حکمت‌آمیز و راه مستقیم است; کتابی که هوسهای بشری نمی‌تواند آن را تغییر دهد... . افزون بر این، قرآن در فصاحت و بلاغت کلام، به نهایت درجه خود رسیده و هر آنچه بشر تا روز قیامت به آن نیاز دارد، با بهترین و زیباترین لفظها و با ترتیب و نظم خاصی در آن بیان شده است، و با توجه به این که خود قرآن به آوردن مثل و مانند دعوت کرده است; امّا هیچ‌کس نتوانسته مثل و همتای آن را بیاورد. خداوند متعال نیز قرآن را بهترین سخن و کلام می‌داند و میفرماید: خداوند بهترین سخن را نازل کرده; کتابی که آیاتش ]در لطف و زیبایی و عمق و محتوا[ همانند یکدیگر است، آیاتی مکرر دارد، ]با تکراری شوق انگیز[ که از شنیدن آنها بر اندام کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند لرزه می‌افتد; سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا می‌شود... .(زمر، 23) از طرف دیگر قرآن معجزه پیامبراکرم‌بوده و از جنبه لفظی و معنوی دارای اعجاز است; قرآن سبک مخصوصی دارد که نه شعر است، چون وزن و قافیه ندارد و از رکن دیگر شعر که تخیل است در قرآن استفاده نشده است، و نثر هم نیست; زیرا هیچ نثری آهنگ‌بردار نیست; امّا قرآن بسیار آهنگین و تنها کتابی است که می‌توان آن را با آهنگ قرائت کرد. قرآن، وجوه دیگری از نظر اعجاز، مانند: اخبار از غیب و یا پیش‌بینی‌های غیبی و... دارد. بنابراین، قرآن چون سخن خداوند متعال، فصیح و بلیغ، پرمحتوا و هدفمند، مشتمل بر اخبار غیبی، معجزه پیامبراسلام‌بی‌همتا و... است، بهترین کتاب نام گرفته است.(برگرفته از مجمع‌البیان، علامه طبرسی، ج 1 و 2، ص 85، دارالمعرفه / آشنایی با قرآن، شهید مرتضی مطهری، ج 1 و 2، ص 239 و 241 243 و 250، انتشارات صدرا.) قرآن کریم برنامه‌هایی را برای رشد و تکامل انسان‌ها بیان داشته و الگوهایی را مطرح ساخته است: الگوهایی را که قرآن مطرح کرده، غالباً از انبیأ و اولیای پروردگارند که در بین مردم می‌زیستند و با آنها معاشرت داشتند، مانند: حضرت نوح، ابراهیم، یوسف، یعقوب، عیسی، موسی، خضر، مریم: و اصحاب کهف و... در قرآن به صراحت از الگو بودن حضرت ابراهیم‌و حضرت پیامبراکرم‌یاد شده است: "قَدْ کَانَت‌ْ لَکُم‌ْ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ فِی‌َّ إِبْرَ َهِیم‌َ وَالَّذِین‌َ مَعَه‌ُ; (ممتحنه، 4) برای شما سرمشق خوبی در زندگی ابراهیم و کسانی که با او بودند وجود داشت." "لَّقَدْ کَان‌َ لَکُم‌ْ فِی رَسُول‌ِ اللَّه‌ِ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ; (احزاب، 21) مسلماً برای شما در زندگی رسول خدا9 سرمشق نیکویی بود." بنابراین، می‌توان با مطالعة زندگانی حضرت ابراهیم و پیامبراکرم‌و سایر پیامبران و اولیای الهی درس‌های بزرگی برای زندگی گرفت. علاوه بر الگوهای قرآن که برای همه مردم معرفی شده‌اند، تعالیم و برنامه‌های قرآن نیز جنبه عمومی داشته و همه بشر را در بر می‌گیرد و این بدین جهت است که تعالیم قرآن بر فطرت انسان منطبق است و می‌تواند در زندگی همة انسان‌ها تطبیق و پیاده شود. خود قرآن نیز در آیات متعددی به فراگیر بودن تعالیم و برنامه‌های خویش تصریح کرده، همه انسان‌ها را مخاطب قرار داده است; مانند آیه 52 سورة قلم: "وَ مَا هُوَ إِلآ ذِکْرٌ لِّلْعََلَمِین‌َ; و حال آن‌که ]قرآن[ به جز تذکاری برای جهانیان نیست." و آیه 28 سورة سبأ: "وَ مَآ أَرْسَلْنََکَ إِلآ کَآفَّة‌ً لِّلنَّاس‌ِ بَشِیرًا وَ نَذِیرًا...; و ما تو را جز بشارتگر و هشداردهنده برای تمام مردم نفرستادیم."(ر.ک: آموزش عقاید، آیة‌الله مصباح یزدی، درس سی‌وچهارم.) eporsesh.com
پاسخ:
بهترین کتاب، کتابی است که از تمام جهات ازجمله: محتوا و پیام، متقن و مستند بودن، فصاحت و بلاغت و... ممتاز و بی‌نظیر باشد. قرآن کریم تمام خصوصیات یک کتاب ممتاز را دارد.
علامه طباطبایی(ره)می‌گوید: [قرآن]مشتمل بر حق محض است; حقی که باطل نه در عصر نزولش و نه بعد از آن در آن رخنه نمی‌کند.(المیزان، علامه طباطبایی(ره)، ج 17، ص 256، اعلمی بیروت.)
حضرت علی‌می‌فرماید: از رسول خدا9 شنیدم که فرمود: دیری نپاید که فتنه‌ها برپا شود. پرسیدم: یا رسول‌الله! راه فرار و رهایی از فتنه‌ها چیست؟ فرمود: کتاب خدا; کتابی که اخبار گذشتگان و آیندگان شما در آن آمده است; کتابی که حل و فصل اختلافات شما در آن است; کتابی که حق و باطل را به آسانی از هم جدا می‌سازد; حقیقتی که هزل و شوخی در آن راه ندارد... هر کس هدایت را در غیر آن بجوید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد; قرآن کتاب حکمت‌آمیز و راه مستقیم است; کتابی که هوسهای بشری نمی‌تواند آن را تغییر دهد... .
افزون بر این، قرآن در فصاحت و بلاغت کلام، به نهایت درجه خود رسیده و هر آنچه بشر تا روز قیامت به آن نیاز دارد، با بهترین و زیباترین لفظها و با ترتیب و نظم خاصی در آن بیان شده است، و با توجه به این که خود قرآن به آوردن مثل و مانند دعوت کرده است; امّا هیچ‌کس نتوانسته مثل و همتای آن را بیاورد.
خداوند متعال نیز قرآن را بهترین سخن و کلام می‌داند و میفرماید: خداوند بهترین سخن را نازل کرده; کتابی که آیاتش ]در لطف و زیبایی و عمق و محتوا[ همانند یکدیگر است، آیاتی مکرر دارد، ]با تکراری شوق انگیز[ که از شنیدن آنها بر اندام کسانی که از پروردگارشان می‌ترسند لرزه می‌افتد; سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا می‌شود... .(زمر، 23)
از طرف دیگر قرآن معجزه پیامبراکرم‌بوده و از جنبه لفظی و معنوی دارای اعجاز است; قرآن سبک مخصوصی دارد که نه شعر است، چون وزن و قافیه ندارد و از رکن دیگر شعر که تخیل است در قرآن استفاده نشده است، و نثر هم نیست; زیرا هیچ نثری آهنگ‌بردار نیست; امّا قرآن بسیار آهنگین و تنها کتابی است که می‌توان آن را با آهنگ قرائت کرد.
قرآن، وجوه دیگری از نظر اعجاز، مانند: اخبار از غیب و یا پیش‌بینی‌های غیبی و... دارد.
بنابراین، قرآن چون سخن خداوند متعال، فصیح و بلیغ، پرمحتوا و هدفمند، مشتمل بر اخبار غیبی، معجزه پیامبراسلام‌بی‌همتا و... است، بهترین کتاب نام گرفته است.(برگرفته از مجمع‌البیان، علامه طبرسی، ج 1 و 2، ص 85، دارالمعرفه / آشنایی با قرآن، شهید مرتضی مطهری، ج 1 و 2، ص 239 و 241 243 و 250، انتشارات صدرا.)
قرآن کریم برنامه‌هایی را برای رشد و تکامل انسان‌ها بیان داشته و الگوهایی را مطرح ساخته است: الگوهایی را که قرآن مطرح کرده، غالباً از انبیأ و اولیای پروردگارند که در بین مردم می‌زیستند و با آنها معاشرت داشتند، مانند: حضرت نوح، ابراهیم، یوسف، یعقوب، عیسی، موسی، خضر، مریم: و اصحاب کهف و... در قرآن به صراحت از الگو بودن حضرت ابراهیم‌و حضرت پیامبراکرم‌یاد شده است:
"قَدْ کَانَت‌ْ لَکُم‌ْ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ فِی‌َّ إِبْرَ َهِیم‌َ وَالَّذِین‌َ مَعَه‌ُ; (ممتحنه، 4) برای شما سرمشق خوبی در زندگی ابراهیم و کسانی که با او بودند وجود داشت."
"لَّقَدْ کَان‌َ لَکُم‌ْ فِی رَسُول‌ِ اللَّه‌ِ أُسْوَة‌ٌ حَسَنَة‌ٌ; (احزاب، 21) مسلماً برای شما در زندگی رسول خدا9 سرمشق نیکویی بود."
بنابراین، می‌توان با مطالعة زندگانی حضرت ابراهیم و پیامبراکرم‌و سایر پیامبران و اولیای الهی درس‌های بزرگی برای زندگی گرفت.
علاوه بر الگوهای قرآن که برای همه مردم معرفی شده‌اند، تعالیم و برنامه‌های قرآن نیز جنبه عمومی داشته و همه بشر را در بر می‌گیرد و این بدین جهت است که تعالیم قرآن بر فطرت انسان منطبق است و می‌تواند در زندگی همة انسان‌ها تطبیق و پیاده شود. خود قرآن نیز در آیات متعددی به فراگیر بودن تعالیم و برنامه‌های خویش تصریح کرده، همه انسان‌ها را مخاطب قرار داده است; مانند آیه 52 سورة قلم: "وَ مَا هُوَ إِلآ ذِکْرٌ لِّلْعََلَمِین‌َ; و حال آن‌که ]قرآن[ به جز تذکاری برای جهانیان نیست." و آیه 28 سورة سبأ: "وَ مَآ أَرْسَلْنََکَ إِلآ کَآفَّة‌ً لِّلنَّاس‌ِ بَشِیرًا وَ نَذِیرًا...; و ما تو را جز بشارتگر و هشداردهنده برای تمام مردم نفرستادیم."(ر.ک: آموزش عقاید، آیة‌الله مصباح یزدی، درس سی‌وچهارم.)
eporsesh.com
- [سایر] رسالت و هدف اصلی قرآن چیست؟ اگر هدایت است، قلمرو این هدایت تا کجاست؟ آموزش شیوه حکومت، فنون تعلیم و تربیت و...؟
- [سایر] چرا انسان برای رسیدن به هدف اصلی آفرینش، نیاز به هدایت انبیا دارد؟
- [سایر] امام زمان (عج) درباره هدف خلقت و هدایت انسان توسط خدا چه فرمودند؟
- [سایر] هدف از خلقت انسان در قران چیست؟
- [سایر] هدف از خلقت انسان از دیدگاه قرآن و عقل چه می‌باشد؟
- [سایر] در قرآن کریم چند نوع ولایت ذکر شده است؟ و چه کسانی بر انسان ولایت دارند؟
- [سایر] آیا در باره علت دفن انسان پس از مرگ مطلبی در قرآن آمده است؟
- [سایر] تفسیر هدایت و ضلالت الهی چیست؟
- [سایر] آیا قرآن کریم، "اجتهاد" را نفی کرده و همه چیز را به عقل انسان واگذار نموده است؟
- [سایر] در توضیح المسائل آمده است که: قرآن کریم نباید به دست کفار داده شود و اگر در دست کافری دیده شود، باید از او گرفت. با این حال اگر کافر قرآن را نخواند چطور هدایت می شود؟ مگر خداوند نمی فرماید که قرآن برای هدایت انسان ها نازل شده است؟
- [آیت الله اردبیلی] دادن قرآن به دست کفار و اهل کتاب به امید هدایت آنان و به منظور مطالعه و بررسی و درک آیات آن، در صورتی که در معرض نجس شدن و هتک و اهانت نباشد و واقعا بخواهند از آن استفاده کنند، مانعی ندارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید از دادن قرآن به کافر خودداری کنند، و اگر قرآن در دست اوست در صورت امکان از او بگیرند ولی چنانچه مقصود از دادن قرآن و یا داشتن قرآن تحقیق و مطالعه در دین باشد و نیز انسان بداند که کافری که محکوم به نجاست است با دست تر قرآن را لمس نمی کند اشکالی ندارد.
- [آیت الله بهجت] مس نمودن خط قرآن، یعنی رساندن جایی از بدن به خط قرآن برای کسی که وضو ندارد، حرام است، ولی تماس موی انسان با خط قرآن، بنابر اظهر مانعی ندارد، حتی اگر کوتاه باشد. و اگر قرآن را به زبان فارسی یا به زبان دیگر ترجمه کنند، مس آن اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] هنگام تلاوت قرآن شایسته است انسان به آن گوش دهد و از صحبت کردن پرهیز کند؛ بلکه در صورتی که بیاحترامی و هتک به قرآن باشد صحبت کردن جایز نیست، ولی اگر کسی چیزی بپرسد می‌تواند جواب او را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان از بچه غیر ممیز که خوب و بد را نمی فهمد یا از کسی که قصد خواندن قران ندارد یا مثلا از گرامافون یا نوار ضبط صوت ایه سجده را استماع کند سجده واجب نیست ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو ایه سجده را به قصد این که از قران است بخواند و انسان به وسیله رادیو گوش دهد سجده واجب است
- [آیت الله اردبیلی] صدقه دادن که یک اقدام خالصانه و صادقانه می‌باشد، مورد سفارش قرآن کریم و احادیث فراوان قرار گرفته و موجب خیر و برکت در زندگی، دفع بلا و مرگهای ناگهانی و شفای بیماران می‌شود و همان طور که پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرموده: (کلّ معروف صدقه)(1) یعنی هر کار خیر و پسندیدهای، صدقه محسوب می‌شود و اقداماتی که موجب هدایت گمراهان، حمایت نیازمندان و عمران و آبادانی مادی و معنوی جامعه گردد، ماندگارتر و مفیدتر می‌باشد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر حیوان یا وسیله نقلیّهای را جهت حمل بار شکستنی یا فاسدشدنی اجاره کند, در صورتی که حیوان یا آن وسیله نقلیّه بدون هیچگونه کوتاهی در هدایت آن بلغزد و بار آن بشکند یا فاسد شود, صاحب حیوان یا وسیله نقلیّه, ضامن نیست; ولی اگر بر اثر کوتاهی در هدایت آن یا زدن حیوان بیش از مقدار معمول شکستن یا فاسد شدن پدید آید, ضامن است.
- [آیت الله علوی گرگانی] هدف امر به معروف برپایی واجب، وهدف نهی از منکر جلوگیری از حرام است; بنابراین در امر به معروف ونهی از منکر قصد قربت معتبر نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان از گرامافون یا ضبط صوت یا از بچة غیر ممیز که خوب و بد را نمیفهمد، یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، آیه سجده را بشنود، یا گوش دهد سجده واجب نیست و همچنین است رادیو اگر به طور نوار و ضبط صوت باشد، ولی اگر شخصی ایستگاه رادیو آیة سجده را به قصد از قرآن است بخواند و انسان به واسطة رادیو گوش دهدسجده واجب است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان از گرامافون یا از بچه غیر ممیز که خوب و بد را نمی فهمد؛ یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد؛ آیه سجده را بشنود یا گوش دهد؛ سجده واجب نیست و همچنین است رادیو اگر به طور نوار و ضبط صوت باشد؛ ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو آیه سجده را به قصد اینکه از قرآن است بخواند و انسان به وسیله رادیو گوش دهد؛ سجده واجب است.