قسمتی از سوره نحل در مکّه و قسمتی در مدینه نازل شده است.(تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 11، ص 147، دارالکتب الاسلامیة.) محتوای این سوره، از امور زیر تشکیل گردیده، که به صورتی جالب و متناسب با هم آمیخته شده است:
1. در این سوره، بیش از هر چیز، بحث از "نعمت‌های خداوند" مطرح شده و آن چنان ریزه کاری‌های آن تشریح گردیده، که حس‌ّ شکرگزاری هر انسان آزاده‌ای را بیدار می‌کند; و از این راه، او را به آفرینندة این همه نعمت و موهبت، نزدیک می‌سازد.
برخی از این نعمت‌ها عبارتند از: باران، نور آفتاب، انواع گیاهان، میوه‌ها، مواد غذایی دیگر، حیواناتی که خدمت‌گزار انسان‌ها هستند، و منافع و برکاتی که از این حیوانات، عاید انسان می‌شود، انواع وسایل زندگی و نعمت فرزند و همسر و...; به این علت بعضی آن را سورة "نعم" (جمع نعمت) نامیده‌اند، ولی مشهور و معروف در نام‌گذاری این سوره، همان سورة "نحل" است; چرا که ضمن برشمردن نعمت‌های گوناگون الهی، اشاره‌ای کوتاه و پرمعنا و عجیب به زنبور عسل و مادة غذایی مهمی که از آن، عاید انسان‌ها می‌شود، کرده است، هم چنین در این آیه، به نشانه‌های توحیدی که در زندگی این حشره وجود دارد، تکیه شده است.
2. دلایل توحید عظمت خلقت خدا، معاد، و تهدید مشرکان و مجرمان.
3. احکام مختلف اسلامی، مانند فرمان به عدل و احسان، شکرگزاری از نعمت‌ها، هجرت، جهاد، نهی از فحشا و منکر، ظلم و ستم، پیمان‌شکنی.
4. بدعت‌های مشرکان.
5. دوری از وسوسه‌های شیطان.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 11، صدر سورة نحل، نشر دارالکتب الاسلامیة.)
eporsesh.com
