پاسخ این سوال، از تامل در ویژگی اختیاری بودن تکامل انسان، روشن می شود زیراحکمت الهی اقتضاء دارد که اسباب و شرایط تکامل اختیاری (و نه جبری) برای انسانها فراهم شود تا کسانی که بخواهند، بتوانند راه حق را بشناسند و باپیمودن آن، به کمال و سعادت خودشان برسند ولی فراهم شدن اسباب و شرایط برای چنین تکاملی، بدین معنی نیست که همه انسانها از آنها حسن استفاده کرده و لزوماراه صحیح را برگزینند. به تعبیر قرآن خدای متعال انسانها را در شرایط این جهان بدین منظور آفریده است که ایشان را بیازماید که کدامیک نیکوکارترند. الذی خلق الموت و الحیوه لیبلوکم ایکم احسن عملا و هو العزیز الغفور(1) ترجمه: آنکس که مرگ و حیوه را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شمابهتر عمل می کنید و او شکست ناپذیر است.(2)،(3)(4)(5) و همچنانکه مکررا در قرآن تاکید شده اگر خدای متعال می خواست می تواسنت همه را به راه راست بدارد و جلو انحراف را بطور کلی بگیرد. و لو شاء ربک لامن من فی الارض کلهم جمیعا- افانت تکره الناس حتی یکونوامومنین(6) ترجمه: اگر پروردگار تو می خواست تمام کسانی که روی زمین هستند همگی (به اجبار) ایمان می آوردند. آیا تو می خواهی مردم را مجبورسازی که ایمان بیاورند؟ (ایمان اجباری چه سودی دارد).(7) و(8)(9) و(10) و غیره ولی در این صورت زمینه ای برای انتخاب و گزینش باقی نمی ماند و رفتار انسانها فاقد ارزش انسانی می شد و غرض الهی از آفرینش انسان مختار و انتخابگر، نقض می گشت.
پی‌نوشت
(1)) ملک/ 2)
(2)) هود/ 7)
(3)) کهف/ 7)
(4)) مائده/ 48)
(5)) انعام/ 165)
(6)) یونس/ 99)
(7)) انعام/ 35)
(8)) انعام/ 112)
(9)) هود/ 118)
(10)) شوری/ 8)
منبع:آموزش عقاید، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی(حفظه الله)
