اعمال خوب
کلید واژه‌ها: کار، ایمان، عمل صالح.
آیا در قیامت یا در برزخ اعمال خوب و بد انسان، یکدیگر را خنثی میکنند؟
در نصوص قرآنی و روایی ما مطالب ونکات بسیار مهم و قابل توجهی در این مورد وجود دارد: (وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ. وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ)1؛ (نماز را در دو طرف روز و اوائل شب برپا دار، چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) بر طرف میسازند، این تذکری است برای آنها که اهل تذکرند. و شکیبایی کن که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد). (إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ)2؛ (اگر از گناهان بزرگ دوری کنید گناهان کوچک شما را میپوشانیم). (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ)3؛ (کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دارند گناهان آنان را میپوشانیم). و به این ترتیب اثر طاعات و اعمال نیک در محو گناهان اثبات می شود. از آنجا که جمله (إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ)4 بلافاصله بعد از دستور نماز ذکر شده یکی از مصداق های روشن آن، نمازهای روزانه است و اگر میبینیم در روایات تنها تفسیر به نمازهای روزانه شده دلیل بر انحصار نیست، بلکه بیان یک مصداق روشن قطعی است. در تفسیر آیه مورد بحث، حدیث جالبی از حضرت علی علیه السلام به این مضمون نقل شده است که؛ روزی آن حضرت رو به سوی مردم کرد و فرمود: به نظر شما امیدبخش ترین، آیه قرآن کدام آیه است؟ بعضی گفتند آیه: (إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)5؛ (خداوند هرگز شرک را نمیبخشد و پائین تر از آن را برای هر کس که بخواهد میبخشد). امام علیه السلام فرمود: خوب است، ولی آنچه من میخواهم نیست، بعضی گفتند آیه: (وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً)6؛ (هر کس عمل زشتی انجام دهد یا بر خویشتن ستم کند و سپس از خدا آمرزش بخواهد خدا را غفور و رحیم خواهد یافت). امام علیه السلام فرمود: خوب است ولی آنچه را میخواهم نیست. بعضی دیگر گفتند آیه: (قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ)7؛ (ای بندگان من که اسراف بر خویشتن کرده اید از رحمت خدا مأیوس نشوید). فرمود: خوب است اما آنچه میخواهم نیست! بعضی دیگر گفتند آیه: (و الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ)8؛ (پرهیزکاران کسانی هستند که هنگامی که کار زشتی انجام میدهند یا به خود ستم میکنند به یاد خدا میافتند، از گناهان خویش آمرزش میطلبند و چه کسی است جز خدا که گناهان را بیامرزد). باز امام فرمود خوب است ولی آنچه میخواهم نیست. در این هنگام مردم از هر طرف به سوی امام متوجه شدند و همهمه کردند فرمود: چه خبر است ای مسلمانان؟ عرض کردند: به خدا سوگند ما آیه دیگری در این زمینه سراغ نداریم. امام علیه السلام فرمود: از حبیب خودم رسول خدا صلیالله علیه و آله شنیدم که فرمود: امید بخش ترین آیه قرآن این آیه است: (و اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ)9. البته در حدیث دیگری آمده است که امید بخش ترین آیه قرآن این آیه میباشد: (إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)10. اما با توجّه به اینکه هر یک از این آیات به زاویه ای از این بحث نظر دارد و یک بعد از ابعاد آن را بیان میکند، تضادی با هم ندارد. روزی پیامبر اعظم اسلام صلیالله علیه و آله به حضار فرمود: آیا میدانید که مفلس و تهیدست کیست؟ گفتند: مفلس در میان ما آن کسی است که درهم و دیناری و متاعی نداشته باشد. ولی پیامبر فرمود: مفلس آن کسی است که فردای قیامت در حالی میآید که دارای نماز زکات و روزه باشد. و از سوی دیگر، او به شخصی دشنام داده، به دیگری تهمت زده، مال دیگری را خورده، خون بیگناهی را ریخته، شخصی را بدون جهت مضروب کرده و... در آنجاست که به هر یک از اینگونه افراد ثواب عبادات او داده می شود. و اگر حسنات وی قبل از ادای حقوق مردم تمام شوند از گناهان آنان به وی داده می شود، و در دوزخ انداخته خواهد شد!11 روایت فوق نیز این را تأیید میکند که اعمال انسان؛ خوب و یا بد؛ با یکدیگر مقایسه می شوند و یکدیگر را خنثی میکنند تا به حدّ نصاب خوب یا بد برسد و به بهشت یا جهنم وارد می شوند. پی نوشت: 1. هود 11، آیات 115-114. 2. نساء 4، آیه 31. 3. عنکبوت 29، آیه 7. 4. هود 11، آیه 114. 5. نساء 4، آیات 48 و 116. 6. نساء 4، آیه 110. 7. زمر 39، آیه 53. 8. آل عمران 3، آیه 135. 9. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 114 سوره هود. 10. نساء 4، آیات 48 و 116. 11. ذیل آیه 31 زمر در تفاسیر اهل سنّت مانند: روح البیان از ابوهریره از قول رسول خدا صلیالله علیه و آله نقل شده. منبع: www.porseman.org
در نصوص قرآنی و روایی ما مطالب ونکات بسیار مهم و قابل توجهی در این مورد وجود دارد: (وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ. وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ)1؛ (نماز را در دو طرف روز و اوائل شب برپا دار، چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) بر طرف میسازند، این تذکری است برای آنها که اهل تذکرند. و شکیبایی کن که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد). (إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ)2؛ (اگر از گناهان بزرگ دوری کنید گناهان کوچک شما را میپوشانیم). (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ)3؛ (کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دارند گناهان آنان را میپوشانیم). و به این ترتیب اثر طاعات و اعمال نیک در محو گناهان اثبات می شود. از آنجا که جمله (إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ)4 بلافاصله بعد از دستور نماز ذکر شده یکی از مصداق های روشن آن، نمازهای روزانه است و اگر میبینیم در روایات تنها تفسیر به نمازهای روزانه شده دلیل بر انحصار نیست، بلکه بیان یک مصداق روشن قطعی است. در تفسیر آیه مورد بحث، حدیث جالبی از حضرت علی علیه السلام به این مضمون نقل شده است که؛ روزی آن حضرت رو به سوی مردم کرد و فرمود: به نظر شما امیدبخش ترین، آیه قرآن کدام آیه است؟ بعضی گفتند آیه: (إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)5؛ (خداوند هرگز شرک را نمیبخشد و پائین تر از آن را برای هر کس که بخواهد میبخشد). امام علیه السلام فرمود: خوب است، ولی آنچه من میخواهم نیست، بعضی گفتند آیه: (وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً)6؛ (هر کس عمل زشتی انجام دهد یا بر خویشتن ستم کند و سپس از خدا آمرزش بخواهد خدا را غفور و رحیم خواهد یافت). امام علیه السلام فرمود: خوب است ولی آنچه را میخواهم نیست. بعضی دیگر گفتند آیه: (قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ)7؛ (ای بندگان من که اسراف بر خویشتن کرده اید از رحمت خدا مأیوس نشوید). فرمود: خوب است اما آنچه میخواهم نیست! بعضی دیگر گفتند آیه: (و الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ)8؛ (پرهیزکاران کسانی هستند که هنگامی که کار زشتی انجام میدهند یا به خود ستم میکنند به یاد خدا میافتند، از گناهان خویش آمرزش میطلبند و چه کسی است جز خدا که گناهان را بیامرزد). باز امام فرمود خوب است ولی آنچه میخواهم نیست. در این هنگام مردم از هر طرف به سوی امام متوجه شدند و همهمه کردند فرمود: چه خبر است ای مسلمانان؟ عرض کردند: به خدا سوگند ما آیه دیگری در این زمینه سراغ نداریم. امام علیه السلام فرمود: از حبیب خودم رسول خدا صلیالله علیه و آله شنیدم که فرمود: امید بخش ترین آیه قرآن این آیه است: (و اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ)9. البته در حدیث دیگری آمده است که امید بخش ترین آیه قرآن این آیه میباشد: (إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)10. اما با توجّه به اینکه هر یک از این آیات به زاویه ای از این بحث نظر دارد و یک بعد از ابعاد آن را بیان میکند، تضادی با هم ندارد. روزی پیامبر اعظم اسلام صلیالله علیه و آله به حضار فرمود: آیا میدانید که مفلس و تهیدست کیست؟ گفتند: مفلس در میان ما آن کسی است که درهم و دیناری و متاعی نداشته باشد. ولی پیامبر فرمود: مفلس آن کسی است که فردای قیامت در حالی میآید که دارای نماز زکات و روزه باشد. و از سوی دیگر، او به شخصی دشنام داده، به دیگری تهمت زده، مال دیگری را خورده، خون بیگناهی را ریخته، شخصی را بدون جهت مضروب کرده و... در آنجاست که به هر یک از اینگونه افراد ثواب عبادات او داده می شود. و اگر حسنات وی قبل از ادای حقوق مردم تمام شوند از گناهان آنان به وی داده می شود، و در دوزخ انداخته خواهد شد!11 روایت فوق نیز این را تأیید میکند که اعمال انسان؛ خوب و یا بد؛ با یکدیگر مقایسه می شوند و یکدیگر را خنثی میکنند تا به حدّ نصاب خوب یا بد برسد و به بهشت یا جهنم وارد می شوند. پی نوشت: 1. هود 11، آیات 115-114. 2. نساء 4، آیه 31. 3. عنکبوت 29، آیه 7. 4. هود 11، آیه 114. 5. نساء 4، آیات 48 و 116. 6. نساء 4، آیه 110. 7. زمر 39، آیه 53. 8. آل عمران 3، آیه 135. 9. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 114 سوره هود. 10. نساء 4، آیات 48 و 116. 11. ذیل آیه 31 زمر در تفاسیر اهل سنّت مانند: روح البیان از ابوهریره از قول رسول خدا صلیالله علیه و آله نقل شده. منبع: www.porseman.org
پاسخ:
در نصوص قرآنی و روایی ما مطالب ونکات بسیار مهم و قابل توجهی در این مورد وجود دارد:
(وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ. وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ)1؛
(نماز را در دو طرف روز و اوائل شب برپا دار، چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) بر طرف میسازند، این تذکری است برای آنها که اهل تذکرند. و شکیبایی کن که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد).
(إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ)2؛
(اگر از گناهان بزرگ دوری کنید گناهان کوچک شما را میپوشانیم).
(وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ)3؛
(کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دارند گناهان آنان را میپوشانیم).
و به این ترتیب اثر طاعات و اعمال نیک در محو گناهان اثبات می شود.
از آنجا که جمله (إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ)4 بلافاصله بعد از دستور نماز ذکر شده یکی از مصداق های روشن آن، نمازهای روزانه است و اگر میبینیم در روایات تنها تفسیر به نمازهای روزانه شده دلیل بر انحصار نیست، بلکه بیان یک مصداق روشن قطعی است.
در تفسیر آیه مورد بحث، حدیث جالبی از حضرت علی علیه السلام به این مضمون نقل شده است که؛ روزی آن حضرت رو به سوی مردم کرد و فرمود: به نظر شما امیدبخش ترین، آیه قرآن کدام آیه است؟ بعضی گفتند آیه:
(إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)5؛
(خداوند هرگز شرک را نمیبخشد و پائین تر از آن را برای هر کس که بخواهد میبخشد).
امام علیه السلام فرمود: خوب است، ولی آنچه من میخواهم نیست، بعضی گفتند آیه:
(وَ مَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً)6؛
(هر کس عمل زشتی انجام دهد یا بر خویشتن ستم کند و سپس از خدا آمرزش بخواهد خدا را غفور و رحیم خواهد یافت).
امام علیه السلام فرمود: خوب است ولی آنچه را میخواهم نیست. بعضی دیگر گفتند آیه:
(قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ)7؛
(ای بندگان من که اسراف بر خویشتن کرده اید از رحمت خدا مأیوس نشوید).
فرمود: خوب است اما آنچه میخواهم نیست! بعضی دیگر گفتند آیه:
(و الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ)8؛
(پرهیزکاران کسانی هستند که هنگامی که کار زشتی انجام میدهند یا به خود ستم میکنند به یاد خدا میافتند، از گناهان خویش آمرزش میطلبند و چه کسی است جز خدا که گناهان را بیامرزد).
باز امام فرمود خوب است ولی آنچه میخواهم نیست. در این هنگام مردم از هر طرف به سوی امام متوجه شدند و همهمه کردند فرمود: چه خبر است ای مسلمانان؟ عرض کردند: به خدا سوگند ما آیه دیگری در این زمینه سراغ نداریم.
امام علیه السلام فرمود: از حبیب خودم رسول خدا صلیالله علیه و آله شنیدم که فرمود: امید بخش ترین آیه قرآن این آیه است:
(و اقم الصلاة طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ)9.
البته در حدیث دیگری آمده است که امید بخش ترین آیه قرآن این آیه میباشد:
(إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ)10.
اما با توجّه به اینکه هر یک از این آیات به زاویه ای از این بحث نظر دارد و یک بعد از ابعاد آن را بیان میکند، تضادی با هم ندارد.
روزی پیامبر اعظم اسلام صلیالله علیه و آله به حضار فرمود: آیا میدانید که مفلس و تهیدست کیست؟ گفتند: مفلس در میان ما آن کسی است که درهم و دیناری و متاعی نداشته باشد. ولی پیامبر فرمود: مفلس آن کسی است که فردای قیامت در حالی میآید که دارای نماز زکات و روزه باشد. و از سوی دیگر، او به شخصی دشنام داده، به دیگری تهمت زده، مال دیگری را خورده، خون بیگناهی را ریخته، شخصی را بدون جهت مضروب کرده و... در آنجاست که به هر یک از اینگونه افراد ثواب عبادات او داده می شود. و اگر حسنات وی قبل از ادای حقوق مردم تمام شوند از گناهان آنان به وی داده می شود، و در دوزخ انداخته خواهد شد!11
روایت فوق نیز این را تأیید میکند که اعمال انسان؛ خوب و یا بد؛ با یکدیگر مقایسه می شوند و یکدیگر را خنثی میکنند تا به حدّ نصاب خوب یا بد برسد و به بهشت یا جهنم وارد می شوند.
پی نوشت:
1. هود 11، آیات 115-114.
2. نساء 4، آیه 31.
3. عنکبوت 29، آیه 7.
4. هود 11، آیه 114.
5. نساء 4، آیات 48 و 116.
6. نساء 4، آیه 110.
7. زمر 39، آیه 53.
8. آل عمران 3، آیه 135.
9. تفسیر مجمع البیان، ذیل آیه 114 سوره هود.
10. نساء 4، آیات 48 و 116.
11. ذیل آیه 31 زمر در تفاسیر اهل سنّت مانند: روح البیان از ابوهریره از قول رسول خدا صلیالله علیه و آله نقل شده.
منبع: www.porseman.org
- [سایر] آیا انسان توانایی درک نعمتها و عذابهای برزخ و قیامت را دارد؟
- [سایر] ما برزخ را در روز قیامت فراموش می کنیم . آیا در عالم برزخ عذاب ها واقعی است ؟ پس چطور انسان آنرا فراموش می کند ؟
- [سایر] آیا انسان توانایی درک نعمت ها و عذاب های برزخ و قیامت را دارد؟
- [سایر] عذاب افراد گناهکار در برزخ و قیامت چه اندازه است؟
- [سایر] آیا در عالم برزخ یا عوالم دیگر اذان گفته می شود؟ و اولین مؤذن در روز قیامت کیست؟
- [سایر] آیا قیامت هم مرحله به مرحله است مانند برزخ یا خیر؟
- [سایر] آیا انسان‌ها پس از مرگ به برزخ می روند یا بعد از قیامت؟
- [سایر] آیا میتوان گفت عالم برزخ به مرتبهی ملکوت و عالم قیامت مربوط به مرتبهی جبروت است؟
- [سایر] آیا پل صراط و سایر چیزهایی که در قیامت وجود دارد، در عالم برزخ نیز هست؟
- [سایر] آیا پیامبران و امامان نیز تا فرارسیدن قیامت در برزخ هستند؟
- [آیت الله مظاهری] تغییر جنسیت (بر فرض امکان) یعنی مرد خود را زن، یا زن خود را مرد و یا خنثی خود را مرد یا زن نماید، اگر داعی عقلایی در آن باشد مانعی ندارد و در احکام، حال فعلی او مناط است.
- [امام خمینی] معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمیدهد صحیح نیست، ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده میکنند یا درختی که از گُل آن استفاده میکنند اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر وارث میت فقط پدر یا مادر، با پسر و دختر باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر میبرد و بقیه را طوری قسمت میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [امام خمینی] اگر وارث میت فقط پدر و چند دختر یا مادر و چند دختر باشد، مال را پنج قسمت میکنند، یک قسمت را پدر یا مادر میبرد و چهار قسمت را دخترها به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] غصب ان است که انسان از روی ظلم بر مال یا حق کسی مسلط شود و این یکی از گناهان بزرگ است که اگر کسی انجام دهد در قیامت به عذاب سخت گرفتار می شود از حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه واله وسلم روایت شده است که هرکس یک وجب زمین از دیگری غصب کند در قیامت ان زمین را از هفت طبقه ان مثل طوق به گردن او می اندازند
- [امام خمینی] احکام غَصب- غصب آن است که انسان از روی ظلم، بر مال یا حق کسی مسلط شود و این یکی از گناهان بزرگ است، که اگر کسی انجام دهد، در قیامت به عذاب سخت گرفتار می‌شود. از حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که هر کس یک وجب زمین از دیگری غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن مثل طوق به گردن او میاندازند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] (غصب) آن است که انسان بر مال یا حق کسی از روی ظلم مسلط شود، غصب یکی از گناهان کبیره است که در قیامت مجازات سخت دارد و در دنیا عواقب دردناک، در روایتی از پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) آمده است که هر کس یک وجب زمین دیگری را غصب کند در قیامت آن زمین را از هفت طبقه آن، مثل طوق به گردن او می اندازند.
- [امام خمینی] اگر وارث میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشند، مال را شش قسمت میکنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را میبرد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم میکنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- [امام خمینی] اگر وارث میت دایی یا خاله مادری و چند دایی و خاله پدر و مادری یا پدری و عمو و عمه باشد، مال سه سهم می‌شود، و دو سهم آن را به دستوری که سابقاً گفته شد عمو و عمه بین خودشان قسمت میکنند، پس اگر میت یک دایی یا یک خاله مادری دارد، یک سهم دیگر آن را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به دایی یا خاله مادری میدهند و بقیه را به دایی و خاله پدر و مادری یا پدری میدهند و به طور تساوی قسمت میکنند و اگر چند دایی مادری یا چند خاله مادری یا هم دایی مادری و هم خاله مادری دارد آن یک سهم را سه قسمت میکنند، یک قسمت را داییها و خالههای مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و بقیه را به دایی و خاله پدر و مادری یا پدری میدهند که به طور مساوی قسمت کنند.