بین عالم برزخ و قیامت، علی رغم برخی شباهت‌ها، تفاوت‌های مهمی وجود دارد که مانع می‌شود بگوییم همه‌ی اموری که در قیامت رخ می‌دهد، لزوما در عالم برزخ هم چنین است. مثلا عالم قیامت، موقف حساب‌رسی اصلی است، در حالی که از مضمون برخی آیات و روایات استفاده می‌شود. (علامه طباطبایی این نکته را از آیات 21 تا 24 سوره‌ی فرقان استنباط و احادیث متعددی نیز در تأیید آن ذکر کرده است. مثلا در فروع کافی، ج 3، ص 235 نقل شد. که: )لا یسأل فی القبر إلا من محض الإیمان محضا أو محض الکفر محضا، و الآخرون یلهون عنهم(. )انسان از آغاز تا انجام(، ص 84 - 85) که در برزخ، فقط مؤمنان و کافران واقعی، مؤاخذه و حسابرسی می‌شوند، نه متوسطان و مستضعفان؛ یعنی در این جا همه حسابرسی نهایی نمی‌شوند. (در این باره در پاسخ سؤال پنجم، از اولین فصل بخش سوم همین کتاب، توضیحات بیش‌تری خواهد آمد) با توجه به این که صراط مستلزم یک حساب رسی دقیقی است؛ زیرا مثلا تعبیر شده که صراط از مو باریک‌تر و از شمشیر تیزتر است و طبق توضیح بالا در عالم برزخ، از متوسطان محاسبه نمی‌شود، شاید بتوان گفت: صراط نیز از مواردی است که در قیامت هست ولی در عالم برزخ نیست. لازم به ذکر است که در احادیث معصومان )ع(، بارها بیان شده است‌که: )صراط دوتاست: صراطی در دنیا (در مورد )صراط دنیا( دو گونه تعبیر آمده است: الف( راهی که از افراط و تفریط دور باشد. ب( امام مفترض الطاعه‌ای که باید به او اقتدا کرد و آشکار است که این دو نیز در عمل بر هم منطبق می‌باشند) و صراطی هم در آخرت.( (مثلا در: بحارالأنوار، ج 8، ص 66 و 69؛ ج 24، ص 9 و 11؛ ج 89، ص 252؛ )معانی الأخبار، ص 32؛ تفسیر الامام العسکری، ص 44؛ تأویل الآیات، ص 30. آشکار است که مقصود از این احادیث آن است که صراط اخروی، تمثل و تجسم اخروی و باطن همین صراط دنیوی می‌باشد) ولی در کتاب‌های روایی معروف، حدیثی درباره‌ی این که آیا صراطی هم در عالم برزخ هست؟ یافت نشد (این جستجو با استفاده از نرم‌افزار )نور 2( انجام شد که مشتمل بر بحارالأنوار، کتب اربعه و بیش از 280 عنوان کتاب حدیثی دیگر است که تقریبا شامل تمامی کتاب‌های حدیثی شیعه می‌باشد) و شاید همین دلیلی باشد بر این که چنین امری وجود ندارد و درباره‌اش بحثی نشده است. البته لازم به ذکر است که عدم حسابرسی در برزخ برای برخی افراد، به معنی این نیست که آن‌ها اصلا حیات برزخی نخواهند داشت. این مطلب در سؤالات بعدی بیش‌تر توضیح داده خواهد شد.
بین عالم برزخ و قیامت، علی رغم برخی شباهتها، تفاوتهای مهمی وجود دارد که مانع میشود بگوییم همهی اموری که در قیامت رخ میدهد، لزوما در عالم برزخ هم چنین است. مثلا عالم قیامت، موقف حسابرسی اصلی است، در حالی که از مضمون برخی آیات و روایات استفاده میشود. (علامه طباطبایی این نکته را از آیات 21 تا 24 سورهی فرقان استنباط و احادیث متعددی نیز در تأیید آن ذکر کرده است. مثلا در فروع کافی، ج 3، ص 235 نقل شد. که: )لا یسأل فی القبر إلا من محض الإیمان محضا أو محض الکفر محضا، و الآخرون یلهون عنهم(. )انسان از آغاز تا انجام(، ص 84 - 85) که در برزخ، فقط مؤمنان و کافران واقعی، مؤاخذه و حسابرسی میشوند، نه متوسطان و مستضعفان؛ یعنی در این جا همه حسابرسی نهایی نمیشوند. (در این باره در پاسخ سؤال پنجم، از اولین فصل بخش سوم همین کتاب، توضیحات بیشتری خواهد آمد) با توجه به این که صراط مستلزم یک حساب رسی دقیقی است؛ زیرا مثلا تعبیر شده که صراط از مو باریکتر و از شمشیر تیزتر است و طبق توضیح بالا در عالم برزخ، از متوسطان محاسبه نمیشود، شاید بتوان گفت: صراط نیز از مواردی است که در قیامت هست ولی در عالم برزخ نیست.
لازم به ذکر است که در احادیث معصومان )ع(، بارها بیان شده استکه: )صراط دوتاست: صراطی در دنیا (در مورد )صراط دنیا( دو گونه تعبیر آمده است: الف( راهی که از افراط و تفریط دور باشد. ب( امام مفترض الطاعهای که باید به او اقتدا کرد و آشکار است که این دو نیز در عمل بر هم منطبق میباشند) و صراطی هم در آخرت.( (مثلا در: بحارالأنوار، ج 8، ص 66 و 69؛ ج 24، ص 9 و 11؛ ج 89، ص 252؛ )معانی الأخبار، ص 32؛ تفسیر الامام العسکری، ص 44؛ تأویل الآیات، ص 30. آشکار است که مقصود از این احادیث آن است که صراط اخروی، تمثل و تجسم اخروی و باطن همین صراط دنیوی میباشد) ولی در کتابهای روایی معروف، حدیثی دربارهی این که آیا صراطی هم در عالم برزخ هست؟ یافت نشد (این جستجو با استفاده از نرمافزار )نور 2( انجام شد که مشتمل بر بحارالأنوار، کتب اربعه و بیش از 280 عنوان کتاب حدیثی دیگر است که تقریبا شامل تمامی کتابهای حدیثی شیعه میباشد) و شاید همین دلیلی باشد بر این که چنین امری وجود ندارد و دربارهاش بحثی نشده است. البته لازم به ذکر است که عدم حسابرسی در برزخ برای برخی افراد، به معنی این نیست که آنها اصلا حیات برزخی نخواهند داشت. این مطلب در سؤالات بعدی بیشتر توضیح داده خواهد شد.
- [سایر] درباره پل صراط در قیامت توضیح دهید. اینکه گفته می شود پل صراط بسیار باریک است! یعنی چه؟
- [سایر] عذاب افراد گناهکار در برزخ و قیامت چه اندازه است؟
- [سایر] ما برزخ را در روز قیامت فراموش می کنیم . آیا در عالم برزخ عذاب ها واقعی است ؟ پس چطور انسان آنرا فراموش می کند ؟
- [سایر] آیا انسان توانایی درک نعمتها و عذابهای برزخ و قیامت را دارد؟
- [سایر] آیا در قیامت یا در برزخ اعمال خوب و بد انسان، یکدیگر را خنثی میکنند؟
- [سایر] آیا در عالم برزخ یا عوالم دیگر اذان گفته می شود؟ و اولین مؤذن در روز قیامت کیست؟
- [سایر] آیا قیامت هم مرحله به مرحله است مانند برزخ یا خیر؟
- [سایر] آیا انسانها پس از مرگ به برزخ می روند یا بعد از قیامت؟
- [سایر] آیا میتوان گفت عالم برزخ به مرتبهی ملکوت و عالم قیامت مربوط به مرتبهی جبروت است؟
- [سایر] آیا انسان توانایی درک نعمت ها و عذاب های برزخ و قیامت را دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیزهایی که وضو را باطل می کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل می کند، و چیزهایی که غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.
- [آیت الله سبحانی] بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند. و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . زینت کردن مسجد به طلا حرام است بنابر احتیاط واجب، و هم چنین است نقش کردن مسجد به صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته مکروه است.
- [آیت الله نوری همدانی] چیزهائی که وضو را باطل می کند ، تیمم بدل از وضو را هم باطل می کند و چیزهائی که غسل را باطل می نماید ، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید .
- [امام خمینی] بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند. و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد مثل گل و بوته، مکروه است.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب نباید مسجد را با طلا زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزهایی را که مثل انسان و حیوان روح دارند، در مسجد نقش کنند و نقاشی چیزهایی که روح ندارند، مثل گُل و بوته مکروه است.
- [آیت الله بروجردی] زینت کردن مسجد به طلا حرام است و بنا بر احتیاط واجب نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد، در مسجد نقش کنند و نقّاشی چیزهایی که روح ندارد مثل گل و بوته مکروه است.
- [آیت الله خوئی] چیزهایی که وضو را باطل میکند، تیمم بدل از وضو را هم باطل میکند، و چیزهائی که غسل را باطل مینماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل مینماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] بنابر احتیاط واجب زینت کردن مسجد به طلا حرام و همچنین بنابر احتیاط واجب، نباید صورت چیزهایی که مثل انسان وحیوان روح دارد، در مسجد نقش کنند ونقاشی چیزهائی که روح ندارد مثل گل وبوته مکروه است.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر بعد از نماز شکّ کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل میکند انجام داده یا نه، نمازش صحیح است. چیزهائی که در نماز مکروه است چیزهائی که در نماز مکروه است