یاد معاد چگونه می تواند بهترین عامل سازنده انسان باشد؟

خدای سبحان دنیا را راه و قیامت را منزل و خانه پایانی می داند و برای این که هر چه بهترو بیشتر به یاد خانه باشیم رسولانی راه بلد می فرستد که خانه پایانی همگان را بدانند و به همه زوایای آن آگاه باشند و هر چه دربارة راه و خانه می گویند طبق وحی بوده و دل سوز به حال منحرفان و بیراهه روندگان باشند. از این رو پیامبر اسلام(ص) از روی مهربانی و دل سوزی به آنان که بیراهه می روند می فرماید: (فأین تذهبون) تکویر/26؛ [کجا می روید؟!] خود او بر پایه منطق وحی سخن می گوید: (والنّجم إذا هَوی ما ضَلَّ صاحبکُم وما غَوی وما یَنطِقُ عَن الهوی إنْ هو إلاّ وحیٌ یوحی) نجم/14؛ سوگند به ستاره در حالی که فرود آمد. ستاره اگر فرود و حرکت نداشته باشد راه نما نیست. اختران همانند عقربه‌های ساعت با فراز و فرود خود طلوع و غروب، مشرق و مغرب و قطب و استوا بالاخره جهت را می نمایانند. پیامبر(ص) با آن مقام شامخ اگر با مردم در تماس نباشد نمی تواند مانند اختران راه نما باشد. این پیامبر نه راه را گم کرده است، نه منزل را؛ هم هدف را می شناسد و هم به آن راه نماست وگرنه رسول خدا نخواهد بود. او امام و صاحب شماست. درباره هدف از روی هوا و هوس سخن نمی گوید. او جز به وحی لب نمی گشاید و وقتی می نگرد عدّه ای عمداً هدف را رها کرده اند از راه دلسوزی به آنها می فرماید: کجا می روید؟!
خدای سبحان به پیامبر(ص) با یک جهان بینی فراگیر و در پیامی جهان شمول می فرماید: (إِنَْ هُوَ إِلّا ذِکرٌ لِلعالمین لِمَن شاء مِنکم أَن یَستَقیم) تکویر/2728؛ [این قرآن عظیم جز پند و نصیحت اهل عالم هیچ نیست، تا هر که از شما بندگان بخواهد راه راست پیش گیرد.] بنابراین، سراسر قرآن، راه راست، راهنما، نور و ظلمت زداست: (کِتابٌ أنزلنا إلیک لِتُخرج النّاس مِن الظُّلمات إلی النّور بإذن ربّهم إلی صراط العزیز الحمید) ابراهیم/1؛ [این قرآن کتابی است که ما به سوی تو فرستادیم تا مردم را به امر خدا از تاریکی‌های جهل و کفر بیرون آوری و به نور برسانی و به راه خدای مقتدر ستوده رهسپار گردانی].
بنابراین، وقتی روح و روان انسان بر اساس یاد قیامت پرورش یابد و (ذکری الدّار) ص/46. در نظرش باشد، چنین باوری (ضمانت اجرایی) می شود که همه عقاید و اخلاق و کردار و رفتار خود را بر اساس این ویژگی پایه ریزی کند. اگر انسان یاد قیامت را فراموش کند، دلیلی ندارد که مقیّد به ضابطه و قانون باشد؟ به هر جنایتی دست می زند و به فرمودة امام حسین(ع) در ظهر عاشورا، در ملاقات با امام سجاد(ع): (استحوذ علیهم الشّیطان فأنساهم ذکر الله) مجادله/19؛ [غفلت همة وجودشان را فرا گرفت و بر آنان چیره گشت و یاد خدا را از یادشان برد.] و چون یاد معاد همان یاد مبدأ است، با نسیان یاد مبدأ جریان معاد هم فراموش می شود، در حالی که انسان می تواند در پرتو سازندگی یاد قیامت، گذشته از برکات اعتقادی، اخلاقی، رفتاری آتش را بالعیان بنگرد: (کلاّ لو تَعلمون عِلم الیَقین لَتَرونّ الجَحیم) تکاثر/5 6. یاد قیامت به معنای علم به قیامت است، و اگر کسی علم حقیقی به قیامت داشته باشد حتماً جهنّم و جهنّمیان را خواهد دید و چنین انسانی گذشته از برکات اعتقادی، اخلاقی و رفتاری، دیگر معصیت نمی کند؛ زیرا خاستگاه گناه، فراموشی قیامت است. کار شیطان آن است که نخست یاد خدا را از قلب انسان می گیرد و سپس در آن تخم گذاری می کند. یاد قیامت حضور دائم قلبی است و به فرموده شیخ طوسی در تفسیر گران سنگ خود، نیّت و یاد خدا انبعاث و پرش از جهان طبیعت است، نه لفظ و مفهوم (تفسیر تبیان 10/402)
استاد علامه طباطبایی (قده) می فرمود:
ممکن است انسان عمری تحت ولایت شیطان باشد و نداند. در این هنگام باید از عبادت یک عمر خود استغفار کند. اگر واقعاً یاد قیامت و (ذکری الدّار) ص/46. در جان انسان نشسته باشد، چنین انسانی آتش را می بیند.
خود هنر آن دان که دید آتش عیان نه گپ دلّ علی النّار الدّخان (مثنوی مولوی، دفتر ششم، ص 998.)
اگر انسان دود را مشاهده و به وسیلة آن بر آتش استدلال کند این هنر نیست، بلکه حرف و گپ است. هنر آن است که آتش را ببیند.
جوانی به رسول اکرم اسلام(ص) عرض کرد: من به قیامت یقین دارم. پیامبر(ص) فرمود: هر چیزی نشانه ای دارد، نشانة یقین تو چیست؟ گفت: گویا بهشت و اهل آتش را می بینم و صدای دوزخ را همچون زوزة سگ می شنوم (اصول کافی 2/53) رسول اکرم(ص) در برابر ادّعای آن جوان نفرمود این شدنی نیست. او سپس از پیامبر خواست دعا کند تا به شهادت نایل آید. حضرت دعا فرمود و او در یکی از جبهه‌های اسلام علیه کفر به شهادت رسید. او در حقیقت با دو طاغوت مبارزه کرده بود: طاغوت برون، یعنی هجوم آورندگان به مرزهای دین و عقیده، و وطن اسلام و طاغوت درون، یعنی نفس شیطانی.
www.eporsesh.com