"شفاعت" از لغت شفع به معنای جفت و در کنار قرار گرفتن است و به ضمیمه شدن فرد برتر و قوی‌تر برای کمک به فرد ضعیف‌تر اطلاق گردیده است.
شفاعت در آخرت و روز قیامت آن است که اولیای خدا اعم از پیامبران، امامان، علما، شهدا که به قلّه تکامل معنوی رسیده‌اند دست ضعیفانی را گرفته و آنان را از عذاب خدا نجات می‌دهند و مقام شفاعت و اجازة آنها تنها به دست خداوند متعال بوده و خداوند متعال بالاترین شفاعت کننده است; "همه شفاعت‌ها مخصوص خداوند است."(زمر،44)
شفاعت به معنای صحیح آن بر محور دگرگونی و تغییر موضع "شفاعت شونده" دور می‌زند; یعنی شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم می‌سازد که از یک وضع نامطلوب و در خور کیفر بیرون آمده و به وسیلة ارتباط با شفیع خود را در وضع مطلوبی قرار دهد که شایسته و مستحق بخشودگی گردد و ایمان به این نوع شفاعت در واقع یک مکتب عالی تربیت و وسیلةاصلاح افراد گناهکار و آلوده، و بیداری و آگاهی است.
برخی از کسانی که می‌توانند کسانی را شفاعت کنند عبارتند از:
1. خداوند متعال; (زمر،44)
2. پیامبر گرامی اسلام; (نسأ،64)
3. فرشتگان; (مؤمن،7)
4. شفاعت امامان معصوم و اهل‌بیت: پیشوایان معصوم در مواردی چندین بار با سوگند فرموده‌اند: "واللّه ما شفاعت می‌کنیم، و اللّه ما شفاعت می‌کنیم و اللّه ما شفاعت می‌کنیم."
5. علما; امام صادق، می‌فرماید: "خداوند در روز رستاخیز "عالِم" و "عابد" را بر می‌انگیزد، به عابد می‌گوید تنها به سوی بهشت رو; ولی به عالِم می‌گوید برای مردمی که تربیت کردی شفاعت کن."(بحارالانوار، علامه مجلسی; ج 8، ص 56، مؤسسه الوفأ، بیروت.)
6. قرآن کریم، حضرت علی‌می‌فرماید: "بدانید که قرآن شفاعت کننده‌ای است که شفاعتش روز قیامت پذیرفته است."(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج 10، ص 18، انتشارات کتابخانه آیت اللّه مرعشی، قم.)
7. شهدأ; پیامبر گرامی‌می‌فرماید: "یشفع الشهید فی سبعین انساناً من اهل بیته; شفاعت شهید در مورد هفتاد نفر از خانواده‌اش پذیرفته می‌شود."
و... با توجه به آیات و روایات شفاعت شونده نیز باید شرایط و قیودی داشته باشد که بدون تحقق آنها شفاعت امکان ندارد از جمله، رضایت خدا، توبه و دست برداشتن از گناهان گذشته و... بنابراین، بالاترین مقام شفاعت کننده در روز قیامت خود خداوند متعال است منشأ اذن تمام شفاعت‌ها می‌باشد.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 1، ص 221246، دارالکتب الاسلامیة، تهران / معاد، محسن قرائتی، ص 248258، مؤسسه در راه حق، قم.)
www.eporsesh.com
