شرح سوال:
دهلوی می گوید: مطابق برخی از آیات رجعت انسان به این دنیا امکان پذیر نیست زیرا خداوند متعال درخواست کسانی را که تقاضای رجوع به دنیا را نموده اند رد کرده است آنجا که می فرماید: قال رب ارجعون * لعلی اعمل صالحا فیما ترکت کلا اءنها کلمة هو قائلها و من ورائهم برزح الی یوم یبعثون(1)؛ می گوید: پروردگار من ! مرا باز گردانید. شاید در آنچه ترک کردم [و کوتاهی کردم] عمل صالحی انجام دهم . [ولی به او می گویند] چنین نیست این سخنی است که او به زمان می گوید [و اگر باز گردد کارش همچون گذشته است]، و پشت سر آنان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند. آیا طبق این نظر قرآن مخالف قول به رجعت است؟
پاسخ:
1- مورد بحث رجعت گروهی خاص از مومنین و فاسقین است در حالی که آیه عموم و اطلاق دارد، لذا می توان اطلاق آن را به اخبار متواتر رجعت برخی از افراد تقیید زد.
2- ظهور آیه در تقاضای رجوع به دنیا قبل از مرگ و هنگام دیدن ملک الموت است نه بعد از مرگ، و مورد رجعت بعد از مرگ است.
3- آیه ظهور در عدم تحقق رجعت در این دنیا با طلب کافر دارد و منافات ندارد که با امت های پیشین چنین اتفاقی افتاده است.
4- آیات بسیاری نص در تحقق رجعت در این دنیا دارد و لذا بر فرض ظهور آیه مورد نظر در عدم رجوع باید ظهور آن را تاویل نمود، زیرا نص مقدم بر ظاهر است.
5- آیه اخص از مدعی است ، زیرا مربوط به درخواست رجعت از طرف کفار است، در حالی که مورد بحث اعم است.
پی نوشت:
1- سوره مومنون، آیات 99 و 100.
منبع: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران
