آیا براساس قطعنامه 598 خسارات مادی وارد شده به ایران جبران خواهد شد؟
پاسخ مثبت دادن به این سؤال ساده نخواهد بود، اما آنچه که می‌شود گفت این است که شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ی 598 از تداوم جنگ و خسارات مادی و غیر مادی وارد به طرفین در این جنگ ابراز نگرانی عمیق کرده و در بند 6 و 7 آن لزوم شناسایی متجاوز و بازسازی پس از جنگ را تأیید کرده است. به این صورت که شورا در بند 6 قعطنامه از دبیر کل در خواست می‌نماید با مشورت ایران و عراق مسئله‌ی واگذاری تحقیق درباره مسئولیت درگیری به یک هیئت بی‌طرف را بررسی کند و هر چه زودتر آن را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش بدهد تا ضمن آن متجاوز معین گردد. این امر خود به خود به معنی این است که هر وقت متجاوز تعیین شد، تجاوزگر ملزم به پرداخت غرامت به طرف مقابل می‌باشد. شورای امنیت در بند 7 قطعنامه مذکور ابعاد عظیم خسارات وارده در حین جنگ و نیاز به تلاش‌های بین‌ المللی مناسب برای بازسازی پس از پایان درگیری را تصدیق می‌کند و در این زمینه نیز از دبیر کل درخواست می‌نماید که یک گروه کارشناسی برای مطالعه موضوع بازسازی به شورای امنیت معرفی نماید. خلاصه اینکه از مفاد بندهای 6 و 7 قطعنامه چنین بر می‌آید که سازمان ملل قصد داشته است که علی الظاهر متجاوز را شناسایی و مسئولیت تجاوز را معین نماید که این امر طبق اصول حقوق بین‌الملل پرداخت غرامت به وسیله تجاوزگر را به دنبال دارد. دیگر آنکه شورای امنیت در این قطعنامه لزوم بازسازی را نیز تصدیق کرده است. حال آیا شورای امنیت در این قطعنامه منظورش این بوده است که به ایران خسارات مادی پرداخت شود؟ یا خیر؟ به نظر می‌رسد که جواب مثبت ندارد زیرا در هر دو بند مذکور سازمان خسارات وارده به هر دو کشور را گوشزد کرده و لزوم بازسازی هر دو کشور را یادآوری می‌کند و متجاوز را نیز معلوم نکرده که بتوان گفت بر مبنای آن ایران باید از عراق غرامت جنگی دریافت می‌کرد. با وجود این، در گزارشی که دبیر کل سازمان ملل بعد از آتش بس منتشر کرد، عراق به عنوان متجاوز معرفی شده که خود به خود طبق اصول حقوق بین‌المللی، ملزم به پرداخت غرامت به ایران می‌باشد و براساس بند 7 قطعنامه 598 نیز شورای امنیت تأکید می‌کند که تلاش‌های بین‌ المللی برای بازسازی طرفین جنگ سازمان دهد ولی تا به حال هیچ اقدامی در این باره صورت نگرفته است. منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
عنوان سوال:

آیا براساس قطعنامه 598 خسارات مادی وارد شده به ایران جبران خواهد شد؟


پاسخ:

پاسخ مثبت دادن به این سؤال ساده نخواهد بود، اما آنچه که می‌شود گفت این است که شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه‌ی 598 از تداوم جنگ و خسارات مادی و غیر مادی وارد به طرفین در این جنگ ابراز نگرانی عمیق کرده و در بند 6 و 7 آن لزوم شناسایی متجاوز و بازسازی پس از جنگ را تأیید کرده است. به این صورت که شورا در بند 6 قعطنامه از دبیر کل در خواست می‌نماید با مشورت ایران و عراق مسئله‌ی واگذاری تحقیق درباره مسئولیت درگیری به یک هیئت بی‌طرف را بررسی کند و هر چه زودتر آن را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش بدهد تا ضمن آن متجاوز معین گردد. این امر خود به خود به معنی این است که هر وقت متجاوز تعیین شد، تجاوزگر ملزم به پرداخت غرامت به طرف مقابل می‌باشد.
شورای امنیت در بند 7 قطعنامه مذکور ابعاد عظیم خسارات وارده در حین جنگ و نیاز به تلاش‌های بین‌ المللی مناسب برای بازسازی پس از پایان درگیری را تصدیق می‌کند و در این زمینه نیز از دبیر کل درخواست می‌نماید که یک گروه کارشناسی برای مطالعه موضوع بازسازی به شورای امنیت معرفی نماید.
خلاصه اینکه از مفاد بندهای 6 و 7 قطعنامه چنین بر می‌آید که سازمان ملل قصد داشته است که علی الظاهر متجاوز را شناسایی و مسئولیت تجاوز را معین نماید که این امر طبق اصول حقوق بین‌الملل پرداخت غرامت به وسیله تجاوزگر را به دنبال دارد. دیگر آنکه شورای امنیت در این قطعنامه لزوم بازسازی را نیز تصدیق کرده است. حال آیا شورای امنیت در این قطعنامه منظورش این بوده است که به ایران خسارات مادی پرداخت شود؟ یا خیر؟ به نظر می‌رسد که جواب مثبت ندارد زیرا در هر دو بند مذکور سازمان خسارات وارده به هر دو کشور را گوشزد کرده و لزوم بازسازی هر دو کشور را یادآوری می‌کند و متجاوز را نیز معلوم نکرده که بتوان گفت بر مبنای آن ایران باید از عراق غرامت جنگی دریافت می‌کرد.
با وجود این، در گزارشی که دبیر کل سازمان ملل بعد از آتش بس منتشر کرد، عراق به عنوان متجاوز معرفی شده که خود به خود طبق اصول حقوق بین‌المللی، ملزم به پرداخت غرامت به ایران می‌باشد و براساس بند 7 قطعنامه 598 نیز شورای امنیت تأکید می‌کند که تلاش‌های بین‌ المللی برای بازسازی طرفین جنگ سازمان دهد ولی تا به حال هیچ اقدامی در این باره صورت نگرفته است.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین