ارتباط شیعیان با امامان (ع) در بیشتر موارد از طریق معمولی یعنی اعزام نمایندگان به منظور تبلیغ امامت (1) و وکیلان به جهت حل و فصل امور اجتماعی (2) و یا ملاقات حضوری شیعیان با امامان و گاهی از طرق غیر عادی یعنی به صورت معجزه بوده، در اسناد تاریخی که از اهل بیت (ع) به دست ما رسیده به همه این راه‌های ارتباط تصریح شده است.
به طور معمول شیعیان افرادی را که اطمینان کاملی از جهت وثاقت به آنان داشتند، به عنوان نماینده، برای حل و فصل مشکلات دینی و اجتماعی و رساندن خمس و دیگر اموال مربوط به بیت المال به امامان، به حضور امام (ع) می‌فرستادند. آنان به محضر امام (ع) می‌رسیدند و با طرح مشکلات و گرفتن جواب و انجام دیگر مأموریت‌های محوله به سوی شیعیان بازمی‌گشتند.
در برخی از این ملاقات‌ها ائمه (ع) به شیعیان پیام می‌فرستادند و به آنان وعده حضور در اجتماعاتشان را می‌دادند و در وقت مقرر از طریق غیر عادی در جمع شیعیان حاضر می‌شدند؛ نمونه‌ای از آن ارتباطها به شرح زیر است:
جعفر بن شریف گرگانی می‌گوید: در مسیر سفر حج در شهر سامرا به خدمت حضرت امام حسن عسکری (ع) مشرف شدم تا مقدار مالی را که جمعی از شیعیان برای امام فرستاده بودند، به حضرت تقدیم کنم. خواستم از امام بپرسم اموال را به چه کسی تحویل بدهم، پیش از پرسش من، حضرت فرمود: اموال همراهت را به مبارک، خادم ما تحویل بده.
دستور امام را عمل کرده و عرضه داشتم: شیعیان شما در گرگان به شما سلام می‌رسانند، امام پرسید: بعد از حج به گرگان برمی‌گردی؟ عرض کردم: بله.
امام فرمود: پس از گذشت یکصد و هفتاد روز از امروز در روز سوم ربیع الثانی، صبح جمعه به گرگان خواهی رسید؛ به شیعیان بگو عصر همان روز به دیدار آنان خواهم آمد؛ برو به سلامت.
جعفر بن شریف می‌گوید: از خدمت امام مرخص شده و پس از پایان اعمال حج در پناه خدا سالم (همان گونه که حضرت فرموده بود، صبح روز جمعه در ماه ربیع الثانی) به گرگان رسیدم. دوستان برای تبریک و تهنیت آمدند؛ به آنان گفتم: امام قول داده‌اند در آخرین ساعت امروز به این جا تشریف بیاورند، مشکلات و مسائل خود را آماده کنید تا با امام در میان بگذارید. همه دوستان پس از اقامه نماز ظهر و عصر در منزل من اجتماعی کردند؛ به خدا قسم! حضرت به عهدی که با ما بسته بود، وفا کرد و ناگهان بر ما وارد شد. به استقبال حضرت شتافتیم و بر دستانش بوسه زدیم.
امام فرمود: امروز نماز ظهر و عصر را در سامرا اقامه کرده و طبق وعده‌ای که با جعفر بن شریف برای دیدار با شما داشتم، به سوی شما آمدم تا تجدید عهدی باشد، هر مسأله‌ای دارید بپرسید و هر حاجتی دارید، در میان بگذارید.
دوستان یک به یک از امام سؤال می‌کردند و امام به آنان جواب می‌دادند و مشکلات همه آنان را حل کردند و در پایان در حق همه دعا نمودند و در همان روز از آن جا رفتند. (3)
گفتنی است که در زمان حضرت امام حسن عسکری (ع) تشیع در مناطق مختلفی گسترش یافته بود و امام(ع) براساس نیاز شیعیان شبکه ارتباطی وکالت و نصب نمایندگان را به اجرا گذاشتند. حضرت از میان چهره‌های درخشان شیعه نمایندگانی را در مناطق مختلف منصوب کردند و از این طریق شیعیان را در همه مناطق زیر نظر گرفتند. از میان نمایندگان می‌توان از "ابراهیم بن عبده" نماینده امام (ع) در نیشابور نام برد.(4)
از کتابهای زیر استفاده کنید.
1 - الثاقب فی المناقب، تألیف محمد بن علی طوسی، نشر مؤسسه انصاریان، قم، ص 416، ح 352 و ص 439 ح 376.
2 - التفسیر المنسوب الی الامام أبی محمد الحسن بن علی العسکری، نشر مدرسة الامام المهدی (عج)، قم، ص 9.
پی نوشت‌ها:
1 - سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، ص 378 - 377.
2 - همان، ص 632.
3 - الخرائج و الجرائح، قطب الدین راوندی، مؤسسة الامام المهدی، قم، ج 1، ص 424، ح 4.
4 - سیره پیشوایان، ص 633 - 632.
www.eporsesh.com
