از چه راهی عشق مجازی را به عشق الهی و حقیقی تبدیل کنیم؟
باید نخست کوشید که این (عشق مجازی) ریشه در هواهای نفسانی انسان نداشته باشد ، بلکه منشا آن دل باشد؛ زیرا عشق مجازی که در طبیعت و مادیت ریشه دار باشد هیچ گاه نمی تواند آدمی را به (عشق حقیقی) رهنمون شود. تنها آن عشق مجازی که در دل جای دارد، می تواند پلی برای رسیدن به عشق الهی باشد. عاشق باید منشا کمال و حسن معشوق توجه کند و دیدگاه خود را به آن معطوف دارد و معشوق مجازی را نمادی از معشوق حقیقی خویش تلقی کند و او را جلوه ای از جمال و کمال او بداند. اگر در عشق مجازی، عاشق همواره به این حقیقت واقف شود که معشوق او مجازی است و تنها برای راهبری او به (عشق برتر و برین) است، می تواند از این عشق گذر کرده و به عشق حقیقی و الهی برسد؛ اما اگر نگاه خویش را بر همان معشوق مجازی محدود سازد و جان و دلش محدود و مسخر و مقید وی گردد، هیچ گاه نمی تواند از او گذر کند و به معشوق حقیقی دست یابد. علاوه بر این، همواره بکوشد و دقت نماید که هنگام برخورد با معشوق مجازی، به یاد معشوق حقیقی افتد و با نگاه او، هجران معشوق اصلی را یادآورد؛ مانند عشق یعقوب به پسرش یوسف: هر گاه که یعقوب، یوسف را به (چشم سر) می دید، به (چشم سر) در مشاهده حق بود و چون مدتی مشاهده یوسف از وی دریغ شد. مشاهده حضرت حق نیز از دل وی در حجاب گردید. از این رو آن همه جزغ و فزع یعقوب در فراغ یوسف، بر فوت مشاده حق بود؛ نه بر فوت مصاحبت یوسف و آن زمان که دوباره به دیدار یوسف موفق شد، به سجده افتاد که دلش معشوق اصلی را دید. (1) به هر روی ، زمانی می توانیم عشق مجازی را به عشق الهی و حقیقی مبدل سازیم که از آن گذر کنیم و به منشا و منبع اصلی و سبب اصیل آن روی آوریم. چشم دریا دیگر است و کف دگر کف بهل وز دیده دریانگر جنبش کف ها ز دریا روز و شب کف همی بینی و دریا نی عجب ما چو کشتیها به هم بر می زنیم تیره چشمیم و در آب روشنیم ای تو در کشتی تو رفته به خواب آب را دیدی، نگر در آب آب آب را آبی است کو می راندش روح را روحی است کو می خواندش (2) پی نوشتها: 1- کشف الاسرار، ج 5، ص 140؛ در این خصوص نگا: عرفان اسلامی، صص 177 و 178. 2- مثنوی معنوی، دفتر 3، ابیات 1270-1274.
عنوان سوال:

از چه راهی عشق مجازی را به عشق الهی و حقیقی تبدیل کنیم؟


پاسخ:

باید نخست کوشید که این (عشق مجازی) ریشه در هواهای نفسانی انسان نداشته باشد ، بلکه منشا آن دل باشد؛ زیرا عشق مجازی که در طبیعت و مادیت ریشه دار باشد هیچ گاه نمی تواند آدمی را به (عشق حقیقی) رهنمون شود.
تنها آن عشق مجازی که در دل جای دارد، می تواند پلی برای رسیدن به عشق الهی باشد. عاشق باید منشا کمال و حسن معشوق توجه کند و دیدگاه خود را به آن معطوف دارد و معشوق مجازی را نمادی از معشوق حقیقی خویش تلقی کند و او را جلوه ای از جمال و کمال او بداند.
اگر در عشق مجازی، عاشق همواره به این حقیقت واقف شود که معشوق او مجازی است و تنها برای راهبری او به (عشق برتر و برین) است، می تواند از این عشق گذر کرده و به عشق حقیقی و الهی برسد؛ اما اگر نگاه خویش را بر همان معشوق مجازی محدود سازد و جان و دلش محدود و مسخر و مقید وی گردد، هیچ گاه نمی تواند از او گذر کند و به معشوق حقیقی دست یابد. علاوه بر این، همواره بکوشد و دقت نماید که هنگام برخورد با معشوق مجازی، به یاد معشوق حقیقی افتد و با نگاه او، هجران معشوق اصلی را یادآورد؛ مانند عشق یعقوب به پسرش یوسف: هر گاه که یعقوب، یوسف را به (چشم سر) می دید، به (چشم سر) در مشاهده حق بود و چون مدتی مشاهده یوسف از وی دریغ شد. مشاهده حضرت حق نیز از دل وی در حجاب گردید. از این رو آن همه جزغ و فزع یعقوب در فراغ یوسف، بر فوت مشاده حق بود؛ نه بر فوت مصاحبت یوسف و آن زمان که دوباره به دیدار یوسف موفق شد، به سجده افتاد که دلش معشوق اصلی را دید. (1)
به هر روی ، زمانی می توانیم عشق مجازی را به عشق الهی و حقیقی مبدل سازیم که از آن گذر کنیم و به منشا و منبع اصلی و سبب اصیل آن روی آوریم.
چشم دریا دیگر است و کف دگر
کف بهل وز دیده دریانگر
جنبش کف ها ز دریا روز و شب
کف همی بینی و دریا نی عجب
ما چو کشتیها به هم بر می زنیم
تیره چشمیم و در آب روشنیم
ای تو در کشتی تو رفته به خواب
آب را دیدی، نگر در آب آب
آب را آبی است کو می راندش
روح را روحی است کو می خواندش (2)
پی نوشتها:
1- کشف الاسرار، ج 5، ص 140؛ در این خصوص نگا: عرفان اسلامی، صص 177 و 178.
2- مثنوی معنوی، دفتر 3، ابیات 1270-1274.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین