ادای دین
ادای دين پرداخت بدهی را گویند و از آن در باب قرض و دین سخن رفته است.
اگر قیمت، فوق العاده کاهش یافت در این صورت نیز باید نرخ تورم معکوس را در ادای دین حساب کرد؟
اگر در کشورهایی که ارزش پول بسیار افزایش پیدا کند اگر بخواهد همان مبلغ سابق را الآن بپردازد مبلغ زیادی می شود. ولی اگر بر عکس شود در این جا نیز باید حساب تورّم معکوس متوسط اجناسی که با آن مبلغ خریداری می شده را بکند و مطابق آن بپردازد.
اگر در کشورهایی که ارزش پول بسیار افزایش پیدا کند اگر بخواهد همان مبلغ سابق را الآن بپردازد مبلغ زیادی می شود. ولی اگر بر عکس شود در این جا نیز باید حساب تورّم معکوس متوسط اجناسی که با آن مبلغ خریداری می شده را بکند و مطابق آن بپردازد.
عنوان سوال:
اگر قیمت، فوق العاده کاهش یافت در این صورت نیز باید نرخ تورم معکوس را در ادای دین حساب کرد؟
پاسخ:
اگر در کشورهایی که ارزش پول بسیار افزایش پیدا کند اگر بخواهد همان مبلغ سابق را الآن بپردازد مبلغ زیادی می شود. ولی اگر بر عکس شود در این جا نیز باید حساب تورّم معکوس متوسط اجناسی که با آن مبلغ خریداری می شده را بکند و مطابق آن بپردازد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- فرمودید در جایی که طلبکار دین را طلب نکند، تورّم محاسبه نمی شود. پس چرا در مهریه که غالباً خانم ها طلب نمی کنند تورّم محاسبه می شود و به نرخ روز پرداخته می شود؟
- آیا محاسبه نرخ تورم در دیون و مطالبات، ربا محسوب می شود؟
- آیا افزایش قیمت مغازه بر اثر تورم (باتوجه به اینکه افزایش قیمت ناشی ازتورم به معنای سود نمیباشد) متعلق خمس است یا خیر ؟
- با توجه به این که در زمان حاضرپولهای امروزی برخلاف درهم (نقره) و دینار (طلا) ارزش ذاتی ندارد و ارزش اعتباری آنها درمعاملات نیز ثابت نیست، ممکن است در اثرتحوّلات سیاسی و اقتصادی ارزش پول، دهها برابر کاهش یابد و طبعاً این کاهش موجب ضرری است که طلبکار متحمّل می شود، با در نظر داشتن مراتب فوق دررابطه با کیفیّت ادای دین که موضوع آن وجه رایج امروزی باشد نظر مبارک را مرقوم فرمایید؟
- چون درهم سکّه دار این زمان وجود ندارد، آیا مبنای قیمت مهرالسّنه نرخ نقره عمومی می باشد؟
- آیا در دادن ارثیه، قیمت روز پرداخت ملاک می باشد یا قیمت روز مرگ میّت و اگر قیمت روز مرگ میّت ملاک است، آیا تورّم این چند سال محاسبه می شود؟
- اگر حجم سرمایه ثابت باشد ولی قیمت آن بر اثر تورّم افزایش پیدا کند مثلاً موجودی فلان زرگر، ده کیلو طلا بوده و الآن هم همان اندازه است ولی قیمت طلا افزوده شده، آیا قیمت افزوده شده خمس دارد؟
- در صورت تلف شدن مال غصب شده ای که در مدت غصب افزایش یا کاهش قیمت داشته، غاصب قیمت زمان غصب را ضامن است یا قیمت زمان تلف، یا بیشترین قیمت زمان غصب تا زمان تلف را؟
- در صورتی که کسی بر تهیه فیش حج به قیمت آزاد قدرت داشته باشد ولی این قیمت با نرخ متعارف خیلی متفاوت باشد و مستلزم به تأخیر افتادن نوبت دیگران شود، آیا حج بر او واجب است؟
- در صورتی که کسی بر تهیه فیش حج به قیمت آزاد قدرت داشته باشد ولی این قیمت با نرخ متعارف خیلی متفاوت باشد و مستلزم به تأخیر افتادن نوبت دیگران شود، آیا حج بر او واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زکات فطره اگر بخواهند قیمت جنس را حساب کنند، آیا به قیمت دولتی حساب کنند یا به نرخ آزاد؟
- [آیت الله بهجت] در زکات فطره اگر بخواهد قیمت جنس را حساب کنند، آیا به قیمت دولتی حساب کنند یا به نرخ آزاد؟
- [آیت الله نوری همدانی] با توجه به تورم موجود در کشور و کاهش ارزش پول و مسائل نقدینگی حتی اگر تأخیری در ادای بدهی صورت نگیرد آیا قرض دهنده پول میتواند ارزش آن را مطالبه نماید؟
- [آیت الله سبحانی] آیا محاسبه نرخ تورم دار دیون مطالبات ربا محسوب می شود؟
- [آیت الله بهجت] آیا محاسبه ی نرخ تورّم در دیون و مطالبات ربا محسوب می شود؟
- [آیت الله اردبیلی] مستحضرید در بازار و فضای اقتصادی به وفور از کلاههای شرعی استفاده میشود. قشر متدین خود را فریب میدهد و قشر بیتوجه به دین هم که برایش مهم نیست! یکی از مواردی که در بازار و اقتصاد بسیار مهم است نرخ سود تضمین شده(نرخ بهره) است. در جامعه ما قرضالحسنه بسیار بیرونق است و علت آن هم تورم اقتصادی است. در جامعه ما در صورتی که نرخ تورم 20% باشد اگر فردی مبلغ یک میلیون تومان را بصورت قرضالحسنه به فرد دیگری بدهد و بعد از یک سال قرضگیرنده مبلغ یک میلیون تومان را عیناً به قرضدهنده پس بدهد در اصل به وی یک میلیون تومان نمیدهد بلکه مبلغ معادل هشتصد هزار تومان میدهد چون قدرت آن پول کاهش یافته است. خواهشمندم نظر مبارک را در خصوص جبران کاهش ارزش پول بفرمایید.
- [آیت الله اردبیلی] مستحضرید در بازار و فضای اقتصادی به وفور از کلاههای شرعی استفاده میشود. قشر متدین خود را فریب میدهد و قشر بیتوجه به دین هم که برایش مهم نیست! یکی از مواردی که در بازار و اقتصاد بسیار مهم است نرخ سود تضمین شده(نرخ بهره) است. در جامعه ما قرضالحسنه بسیار بیرونق است و علت آن هم تورم اقتصادی است. در جامعه ما در صورتی که نرخ تورم 20% باشد اگر فردی مبلغ یک میلیون تومان را بصورت قرضالحسنه به فرد دیگری بدهد و بعد از یک سال قرضگیرنده مبلغ یک میلیون تومان را عیناً به قرضدهنده پس بدهد در اصل به وی یک میلیون تومان نمیدهد بلکه مبلغ معادل هشتصد هزار تومان میدهد چون قدرت آن پول کاهش یافته است. خواهشمندم نظر مبارک را در خصوص جبران کاهش ارزش پول بفرمایید.
- [آیت الله بروجردی] هرگاه زیدی طلبی از عمروی داشته و عمرو مدیون وفات نموده، آیا در صورت فقیر بودن مدیون، از باب زکات یا مظالم میتوان دین را حساب نمود؟ و اگر به قدر ادای دین ترکه دارد و لیکن ورثه حاضر برای ادای دین او نیستند، آیا باز هم میتواند ذمّه عمرو مدیون را از باب زکات بری نماید یا خیر؟
- [سایر] شخصی ده سال پیش مبلغی را به دیگری قرض داده ؛ آیا جایز است به عنوان تورم و کاهش ارزش پول، بیش از آن از او بگیرد؟
- [سایر] شخصی ده سال پیش مبلغی را به دیگری قرض داده؛ آیا جایز است به عنوان تورم و کاهش ارزش پول، بیش از آن از او بگیرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در زکات فطره می توان به جای جنس، پول داد، مثلاً حساب می کند قیمت یک من گندم چه اندازه است; پول آن را به همین عنوان به فقیر می دهد، ولی باید توجه داشت ملاک، قیمت خرده فروشی در بازار آزاد است نه قیمت عمده فروشی و نرخ رسمی و به تعبیر دیگر باید پولی بدهد که فقیر اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.
- هرگاه بخواهد قیمت طلا را بپردازد باید به قیمت روزی که می پردازد حساب کند.
- اگر بخواهند بنا و درخت و مانند آن را قیمت کنند باید چنین حساب کنند که اگر آنها با دادن مال الاجاره در آن زمین باقی بماند چقدر ارزش دارد، پس سهم زن را از قیمت آن بدهند.
- ماهی و حیوانات دیگری را که از دریا می گیرند خمس ندارد، ولی جزء درآمد کسب حساب می شود که اگر در آخر سال چیزی از آن یا قیمت آن اضافه بماند خمس دارد.
- هرگاه مشغول نماز باشد و طلبکاری طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد و صورت نماز به هم نخورد بهتر است در همان حال بپردازد، ولی اگر بدون شکستن نماز ممکن نیست صبر کند تا نماز تمام شود و این مقدار تأخیر منافات با فوریت ادای دین ندارد مگر این که ضرورت خاصی داشته باشد، مثل این که همراهان وهمسفران طلبکار می روند واو به زحمت می افتد.
- اگر از درآمد کسب و کار آذوقه ای برای مصرف سالش خریده، چنانچه چیزی در آخرسال از آن زیاد بماند باید خمس آن را بدهد احتیاط این است که حتی اشیاء کم اهمیت را مانند مختصر مواد غذایی اضافی و امثال آن را هرچه هست حساب کند و باید توجه داشت که اگر می خواهد قیمت آنها را بدهد باید قیمت همان آخر سال را در نظر بگیرد خواه کمتر از خرید باشد یا بیشتر.
- بدهکاری و حج واجب و خمس و زکات و مانند آن را باید از اصل مال بدهند، اگر چه وصیت نکرده باشد و چنانچه چیزی اضافه بیاید هرگاه وصیتی کرده باشد که ثلث یا مقداری از ثلث را به مصرفی برسانند باید به وصیت عمل کنند و اگر کسی وصیت نکرده باشد ثلث برای او نیست و آنچه بعد از ادای دین اضافه می ماند مال ورثه است.
- اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آن روی هم رفته به حد نصاب برسد، باید خمس آن را داد، ولی اگر گنجهای متعددی در جاهای مختلف پیدا کند هر کدام از آنها که قیمتش به حد نصاب برسد خمس دارد و لازم نیست آنها را روی هم حساب کند.
- معاملات ارزی جایز است، یعنی می توان اسکناس ایرانی را به لیره سوری یا ریال سعودی یا مارک یا دلار معامله کرد و کم و زیاد در آن اشکالی ندارد، ولی اگر کسی پولی را به دیگری قرض بدهد خواه پول ایرانی باشد یا پول خارجی فقط همان مقداررا می تواند از او بگیرد و زیادتر از آن ربا و حرام است و اگر کسی مقداری پول خارجی مثلاً یکصد مارک به دیگری وام بدهد، بعد ناچار شود در مقابل آن ریال ایرانی تحویل دهد باید به نرخ بازار متعارف و معمول حساب کند، مگر این که طلبکار به کمتر از آن راضی شود.
- هرگاه انسان به واسطه فرو رفتن در دریا جواهراتی مانند لؤلؤ و مرجان و مانند آن از دریا بیرون آورد باید خمس آن را بدهد، به شرط آن که قیمت آن بعد از کم کردن مخارج بیرون آوردن کمتر از یک مثقال شرعی طلای سکه دار نباشد (مثقال شرعی 18 نخود است) خواه آن جواهرات معدنی باشد یا روییدنی و خواه در یک مرتبه از دریا بیرون آورد یا در چند دفعه پشت سر هم و با فاصله که عرفاً یک مرتبه حساب شود، از یک جنس باشد یا از چند جنس.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که باید زکات بدهد اگر از فقیری طلبکار باشد می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی اگر بداند مالی را که طلبکار است در معصیت صرف کرده نمی تواند از بابت زکاتی که در ادای دین صرف می شود حساب کند
- [آیت الله سبحانی] قیمت تخمی را که برای زراعت پاشیده می تواند جزء مخارج حساب نماید، و قیمت موقع پاشیدن، باید حساب شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر چیزی که غصب کرده از بین برود در صورتی که قیمی باشد یعنی خصوصیات افراد صنف ان از جهت ارزش و رغبت عقلاء معمولا تفاوت داشته باشد مانند حیوانات باید قیمت ان را بدهد و چنانچه قیمت بازار ان از زمان غصب تا زمان ادای قیمت اختلاف داشته باشد بنابر احتیاط واجب بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته بدهد و احتیاط مستحب ان است که بالاترین قیمت از زمان غصب تا زمان ادای قیمت را بدهد
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه با پول خُمس داده یا پولی که خُمس ندارد، خانه یا ملکی بخرد، چنانچه قصد او تجارت با آن نباشد بلکه بخواهد خود از آن استفاده نماید، در این صورت ترقّی قیمت آن خُمس ندارد و اگر آن را به ملک دیگری تبدیل کند نیز خُمس ندارد؛ ولی اگر آن را بیشتر از آنچه خریده بفروشد، چنانچه رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول نباشد بلکه ترقّی به خاطر قیمت بازار باشد و از مخارج سالانه زیاد بیاید، باید خُمس ترقی قیمت آن را بپردازد و همچنین اگر قصد او تجارت با آن باشد و یک سال از ترقّی قیمت آن بگذرد، چنانچه رشد قیمت بر اثر کاهش ارزش پول نباشد و امکان فروش داشته باشد به گونهای که در نظر مردم سود موجود حساب شود، خُمس ترقّی قیمت را باید بپردازد.
- [آیت الله بهجت] کسی که زکات یا خمس یا واجبات مالیه دیگری که به عین مال تعلق میگیرد و هم کفّاره یا قرض و مانند آنکه به عین مال تعلق نمیگیرد بدهکار است، اگر بمیرد و اموالش برای ادای همه آنها کافی نباشد، ادای زکات و خمس و واجبات مالی که به عین مال تعلق میگیرد، مقدم است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] قیمت بذری که زکات به آن تعلّق نگرفته یا زکاتش را پرداخته است می تواند جزء مخارج زراعت حساب نماید، ولی باید قیمت زمان کاشت را حساب کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مدتی خمس نمی داده و در آن مدت املاکی خریداری نموده و آن املاک ترقی قیمت پیدا کرده، اگر خرید آنها برای تجارت بوده، برای ادای خمس، باید قیمت فعلی را حساب کند و اگر برای تجارت نبوده چنان چه معامله را به ذمه انجام داده و پولی که به عنوان قیمت آن ملک پرداخته خمس به آن تعلق گرفته بوده در این صورت باید خمس قیمت خرید را بپردازد، و اگر معامله را به عین آن پول واقع ساخته، در صورتی که حاکم شرع آن معامله را امضا کند خمس قیمت یوم الاداء واجب است و نیز اگر قیمت ملک را از ربح سال خرید ملک پرداخته باشد باید خمس قیمت فعلی را بپردازد خواه معامله را به ذمه انجام داده باشد و یا به عین ربح و هم چنین است حکم اگر ملک را نسیه خریده باشد و قیمت آن را از ربح بین سال پرداخت نموده باشد که در این صورت هم قیمت فعلی ملک حساب می شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر فقیر بمیرد و مال او به اندازه دینش نباشد انسان می تواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند ولی در صورتی که بداند مالی را که مدیون است در معصیت صرف کرده نمی تواند از بابت زکاتی که در ادای دین صرف می شود حساب کند و اگر مال میت به اندازه دینش باشد و ورثه دین او را ادا نکنند یا به جهت دیگری انسان نتواند طلب خود را بگیرد بنابر احتیاط واجب نباید طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند
- [آیت الله بروجردی] اگر خمس را از خود مال ندهد و از جنس دیگر بدهد، باید به قیمت واقعی آن جنس حساب کند و چنانچه گرانتر از قیمت حساب کند، اگر چه مستحق به آن قیمت راضی شده باشد، باید مقداری را که زیاد حساب کرده بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر خمس را از خود مال ندهد و از جنس دیگر بدهد، باید به قیمت واقعی آن جنس حساب کند و چنانچه گرانتر از قیمت حساب کند، اگرچه مستحق به آن قیمت راضی شده باشد، باید مقداری را که زیاد حساب کرده بدهد.