تعیین
تعیین یعنی متمایز کردن چیزى از غیر آن بوسیله خصوصیتی که در او است.
آیا فردی که در آستانه مرگ است، لازم است برای فرزندان کوچک خود قیّم تعیین نماید؟
اگر انسان فرزند یا فرزندان صغیر و نابالغ داشته باشد و نگماردن قیّم و سرپرست به آنان موجب تضییع حقوق فرزندان و یا از رفتن بردن اموال و حقوق ایشان می گردد، واجب است کسی را به عنوان قیّم و سرپرست بر آنان بگمارد و اگر چنین نباشد گماردن قیم، واجب نیست.
اگر انسان فرزند یا فرزندان صغیر و نابالغ داشته باشد و نگماردن قیّم و سرپرست به آنان موجب تضییع حقوق فرزندان و یا از رفتن بردن اموال و حقوق ایشان می گردد، واجب است کسی را به عنوان قیّم و سرپرست بر آنان بگمارد و اگر چنین نباشد گماردن قیم، واجب نیست.
پاسخ:
اگر انسان فرزند یا فرزندان صغیر و نابالغ داشته باشد و نگماردن قیّم و سرپرست به آنان موجب تضییع حقوق فرزندان و یا از رفتن بردن اموال و حقوق ایشان می گردد، واجب است کسی را به عنوان قیّم و سرپرست بر آنان بگمارد و اگر چنین نباشد گماردن قیم، واجب نیست.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا افراد دیگر اعم از اطرافیان محتضر و یا حاکم شرع می توانند بر فرزندان صغیر و نابالغ او قیم تعیین کنند؟
- شرایط قیم چیست؟ و آیا لازم است که فرد قیّم عادل نیز باشد؟
- در صورت فوت پدر، ولایت فرزندان با چه کسی است؟ آیا مادر می تواند قیّم آن ها شود؟
- فردی که علائم مرگ را در خود می بیند و قرض مدت داری نیز دارد، لازم است که در همان وقت آن را ادا کند؟
- آیا فردی که شاهد بر وصیت نمودن کسی شد و آن را امضا کرد، پس از مرگ او آیا لازم است به آن وصیت عمل کند؟
- اطرافیان و نزدیکان فردی که در بستر مرگ افتاده است، نسبت به او چه وظایفی بر عهده دارند؟
- فردی اقرار به نسب ابهام و اجمالِ داشته، کرده و شخص اقرارکننده وفات کرده است و میان ورثه در تعیین و رفع ابهام اختلاف وجود دارد یا تعیین نمی کنند، بفرمایید ورثه چه وظیفه ای دارند؟
- چه مقدار لازم است که انسان در طول زندگی به یاد مرگ باشد؟ و آیا یاد مرگ موجب افسردگی و رکود در کارهای زندگی نمی شود؟
- فردی در وصیت نامه خود افراد متعددی را برای هر یک از امور و کارهای خود معین کرده و شرح وظایفی برای آنان نوشته است؛ پس از مرگ او عده ای می گویند عمل او وکالت است و با مرگ وی عزل شده و عده ای می گویند او وصیت کرده و لازم است اجرا شود، کدام یک از این دو قول صحیح می باشد؟
- آیا هنگام رجوع در هبه لازم است فردی که به او بخشیده شده را مطلع کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که آثار مرگ را در خود میبیند آیا می تواند قیّم و سرپرست برای فرزندان صغیر خود معیّن نکند ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قیم کیست و چگونه تعیین می شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] آیا می‌شود بدون شناخت، زنی را برای فرزندان صغار خودش قیّم قرار داد؟
- [سایر] آیا در آستانه ی مرگ نیز شیطان در پی گمراه ساختن و فریب انسان هاست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مرسوم است که فردی را تحت عنوان قیم برای صغار، نصب می کنند. آیا قیم حق عفو و گذشت و تخفیف دیه را دارد یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا قیم پدری که محجور است ،میتواند از طرف پدر به فرزندان آن پدر، قرض ربوی بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در طی وصیتنامه ای یکی از فرزندان خود را در خصوص اداره امور صغار از ورثه، بعد از فوتش وصیّ قرار داده، و متذکّر شده پس از رشد و کبر، بقیّه برادران شرکت در وصایت داشته باشند وبا توجه به اینکه خواهر کوچک آنهاعقب افتادگی ذهنی داشته و دارد والان 41 سال دارند آیا برادران هنوز می توانند قیّم خواهر کوچک باشند؟ و آیا این وصیّت نامه به قوّت خود باقی است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] چنانچه شخص متوفّی دارای فرزندان کوچک باشد، آیا می‌شود باقی مانده ثلثی را که وصیّت نموده برایش خرج شود، به فرزندان او داد؟
- [سایر] در صورت فوت پدر و مادر و عدم حضور قیم، کدام یک از فرزندان خانواده میتوانند از معافیت سه فرزند خدمت کرده از یک خانواده استفاده کنند؟
- [آیت الله خوئی] درباره گوسفند و فرشهای کوچک و زینت زنان که برای امام هشتم نذر میکنند و به طوری که از کنار و گوشه شنیده شده اگر اینها را تحویل آستانه بدهند افراد نامناسبی از آنها استفاده میکنند.
مسائل مرتبط از این مرجع
- بول و غائط انسان و هرحیوان حرام گوشتی که خون جهنده دارد ( یعنی اگر رگ آن را ببرند ، خون از آن جستن می کند ) نجس است . و بنا بر احتیاط از بول و غائط حیوان حرام گوشتی که خون جهنده ندارد در صورتی که عُسر و حرج لازم نمی آید اجتناب نمایند . ولی فضله حیوانات کوچک مثل پشه و مگس که گوشت ندارند پاک است .
- اگر امانتدار نشانههای مرگ را در خود ببیند بهطوریکه اطمینان به مرگ خود پیدا کند، چنانچه ممکن است باید امانت را به صاحب آن یا وکیل او برساند، و اگر ممکن نیست باید آن را به حاکم شرع، و اگر آن هم نشد به مؤمنین عادل بدهد، و چنانچه به حاکم شرع و مؤمنین عادل دسترسی ندارد، در صورتی که وارث او امین است و از امانت اطلاع دارد، لازم نیست وصیت کند، وگرنه باید وصیت کند و شاهد بگیرد و به وصی و شاهد، اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آن را بگوید.
- در مضاربه تعیین نسبت منفعت لازم است؛ بنابراین اگر شخصی سرمایه به دیگری دهد و از قرائن معلوم شود که قصد بخشش یا قرض و مانند آن ندارد، و بدون اینکه قراری در مورد سود و نحوه تقسیم آن بگذارند، دیگری با آن کسب کند، این مضاربه نیست؛ نتیجه آنکه، سود حاصل، متعلق به صاحب سرمایه است و عامل، فقط مستحق اجرةالمثل است، یعنی فقط میتواند به اندازه کاری که انجام داده اجرت دریافت کند.
- اگر قتل عمدی واقع شود، دیهای که قاتل باید بدهد یکی از شش چیز است: 1 صد شتر که داخل سال ششم شده باشند و افضل و احوط این است که شترها نر باشند، گرچه بنابر اظهر این شرط لازم نیست؛ 2 دویست گاو؛ 3 هزار گوسفند؛ 4 دویست حُلّه، و هر حُلّه دو پارچه ردا و ازار است، و احتیاط در این است که از بُردهای یمنی باشد، که در یمن میبافند؛ 5 هزار مثقال شرعی طلای سکهدار که هر مثال آن 18 نخود است و بنابر اظهر نمیتواند طلای غیر سکهدار بدهد؛ 6 ده هزار درهم، که هر ده درهمی در زمان تشریع این قانون در اسلام به قیمت یک دینار که 18 نخود طلای سکهدار است بوده. و اختیار تعیین هر کدام از این شش چیز بهدست قاتل است.
- اگر کسی چند وصیّ برای خود معیّن کند، چنانچه اجازه داده باشد که هر کدام بهتنهایی به وصیّت عمل کنند، لازم نیست در انجام وصیت از یکدیگر اجازه بگیرند، و همچنین است بنابر اظهر اگر در این مورد چیزی اظهار نکرده باشد، و اگر اجازه نداده باشد، باید با نظر یکدیگر به وصیت عمل نمایند، و اگر حاضر نشوند که با یکدیگر به وصیّت عمل کنند، و در تشخیص مصلحت اختلاف داشته باشند، در صورتی که تأخیر و مهلت دادن موجب شود که عمل به وصیّت معطّل بماند، حاکم شرع آنها را مجبور میکند که تسلیم نظر کسی شوند که صلاح را تشخیص میدهد، و اگر اطاعت نکنند، به جای آنان دیگران را معین مینماید، و اگر یکی از آنان قبول نکرد یک نفر دیگر را به جای او تعیین مینماید.
- مزارعه چند شرط دارد: 1 مالک به زارع بگوید: (زمین را به تو واگذار کردم) و زارع هم بگوید: (قبول کردم) یا بدون اینکه حرفی بزنند مالک، زمین را برای مزارعه واگذار کند و زارع تحویل بگیرد؛ 2 مالک و زارع هر دو بالغ و عاقل باشند و با قصد و اختیار خود مزارعه را انجام دهند و حاکم شرع آنان را از تصرف در اموالشان منع نکرده باشد، بلکه اگر سفیه باشند، اگرچه حاکم شرع جلوگیری نکرده باشد نمیتوانند مزارعه را انجام دهند و این حکم در همه معاملات جاری است؛ 3 تمام محصول زمین به یکی از آن دو اختصاص داده نشود؛ 4 سهم هر کدام بهطور مشاع باشد، مثل نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها، و باید تعیین شده باشد پس اگر قرار بگذارند که حاصل یک قطعه، مال یکی و حاصل قطعه دیگر، مال دیگری باشد صحیح نیست؛ و نیز اگر مالک بگوید: (در این زمین زراعت کن و هرچه میخواهی به من بده، صحیح نیست)؛ 5 مدتی را که باید زمین در اختیار زارع باشد معین کنند، و باید مدت بهقدری باشد که در آن مدت بهدست آمدن محصول ممکن باشد؛ 6 زمین قابل زراعت باشد، و اگر زراعت در آن ممکن نباشد، اما بتوانند کاری کنند که زراعت ممکن شود، مزارعه صحیح است؛ 7 اگر در محلی هستند که مثلاً یک نوع زراعت میکنند، چنانچه اسم هم نبرند همان زراعت معین می‌شود، و اگر چند نوع زراعت میکنند، باید زراعتی را که میخواهد انجام دهد معین نماید، مگر آنکه نوع خاصی متعارف باشد که به همان نوع باید عمل شود؛ 8 مالک، زمین را معین کند، پس کسی که چند قطعه زمین دارد و با هم تفاوت دارند، اگر به زارع بگوید در یکی از این زمینها زراعت کن و آن را معین نکند، مزارعه باطل است؛ 9 خرجی را که هر کدام از آنان باید بکنند معین نمایند، ولی اگر خرجی را که هر کدام باید بکنند معلوم باشد، لازم نیست آن را معین نمایند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّشان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی در صورتی که بدون تعیین قیّم مالشان از بین میرود یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، احتیاط واجب آن است که به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچههای صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، برای آنان باید قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که آثار مرگ را در خود می بیند اگر مالی نزد کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده که ورثه نمی دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به آنان اطلاع دهد و نیز در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیم و سرپرست معین نکند حق آنها از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به انان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند و لی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند باید برای انان قیم امینی معین نماید
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی داشته باشد یا در جایی پنهان کرده باشد که ورثه ندانند، چنانچه به واسطه ندانستن، حقّ آنان از بین برود، باید به آنان اطّلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند، ولی اگر به گونهای باشد که بدون قیّم، مال آنان از بین برود یا خود آنان ضایع شوند، باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که آثار مرگ را در خود می بیند اگر مالی نزد کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده که ورثه نمی دانند، چنانچه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود باید به آنان اطلاع دهد و نیز در صورتی که فرزندان صغیر دارد و اگر قیم و سرپرست معین نکند حق آنها از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند ، اگر مال پیش کسی دارد یا در جائی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند ، چنانچه به واسطة ندانستن حقّشان از بین برود به آنان اطلّاع دهد و لازم نیست برای بچّه های صغیر خود قیّم و سرپرست معیّن کند ولی در صورتی که بدون قیّم مالشان از بین می رود ، یا خودشان ضایع می شوند ؛ باید برای آنان قیّم امینی معیّن نماید .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند، اگر مالی پیش کسی دارد، یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند، چنان چه به واسطه ندانستن حقشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد، و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قیم مالشان از بین می رود، یا خودشان ضایع می شوند، باید برای آنان قیّم امینی معین نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند؛ اگر مالی پیش کسی دارد یا در جائی پنهان کرده است که ورثه نمی دانند؛ چنانچه به واسطه ندانستن؛ حقشان از بین برود؛ باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچه های صغیر خود قیم و سرپرست معین کند؛ ولی در صورتی که بدون قیم؛ مالشان از بین می رود یا خودشان ضایع می شوند؛ برای آنان باید قیم امینی معین نماید.
- [آیت الله بروجردی] کسی که نشانههای مرگ را در خود میبیند، اگر مالی پیش کسی دارد یا در جایی پنهان کرده است که ورثه نمیدانند، چنانچه به واسطهی ندانستن حقّشان از بین برود، باید به آنان اطلاع دهد و لازم نیست برای بچّههای صغیر خود قَیِّم و سرپرست معین کند، ولی در صورتی که بدون قَیِّم مالشان از بین میرود، یا خودشان ضایع میشوند، باید برای آنان قَیِّم امینی معین نماید.