شفع و وتر
نماز نافله شب، جزء نمازهای مستحبی و یازده رکعت، پیش از اذان صبح، که هشت رکعت آن «نافله شب» نام دارد، دو رکعتش به نام «شفع»، و یک رکعت دیگرش به نام «وتر» است. [۱]
نماز شب و شفع و وتر، لازم و ملزوم یک دیگر هستند، یا این که در تنگی وقت می‌توان به هر قسمت از آنها قناعت نمود؟
در ضیق وقت به نماز شفع و وتر می‌توان قناعت نمود.
در ضیق وقت به نماز شفع و وتر می‌توان قناعت نمود.
عنوان سوال:
نماز شب و شفع و وتر، لازم و ملزوم یک دیگر هستند، یا این که در تنگی وقت می‌توان به هر قسمت از آنها قناعت نمود؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که نافله شب را که خواند صبح شد، نماز شفع و وتر را به نیّت اداء قبل از فریضه صبح می‌توان به جا آورد یا خیر؟ و هم چنین نافله صبح؟
- در هشت رکعت نافله شب در وسعت وقت می‌توان اکتفا به سوره مختصر مثل سوره توحید نمود یا خیر؟
- در صبح رمضان هوا گرفته، با عدم اطّلاع از وقت به مظنّه می‌توان اکتفا نمود یا خیر؟
- در وضوی جبیره در مواضعی که احتیاط لازم به ضم تیمّم باشد، آیا قبل از وقت به قصد کَون بر طهارت و غیره می‌توان گرفت یا خیر؟ و در صورت صحّت در موقع دخول وقت با این وضو و ضم تیمّم احتیاطی می‌توان نماز خواند یا خیر؟
- در شب یازدهم و دوازدهم ذیحجّه برای حاج لازم است بیتوته درمنی، هر گاه برای طواف به مکّه آمد و توقّف نمود تا مغرب گذشت و نماز عشائین را در مسجد الحرام به جا آورده و بعد به منی برود، آیا اشکال دارد و کفّاره بر او لازم می‌شود یا خیر؟
- آیا جدّه را میقات میدانید یا خیر؟ و هرگاه وقت ضیق باشد از جدّه می‌توان مُحرِم شد یا خیر؟ و هرگاه جهلاً در جدّه مُحرِم شد چه صورت دارد؟ و هرگاه از جدّه به مدینه رفت و در مسجد شجره مُحرِم شد چه صورت دارد؟ آیا در حال اختیار میتواند از طریقی که میرود عمداً احرام را ترک کند وبرود در محل دیگر مُحرِم شود؟ و هرگاه از راه دریا بعض اشخاص اظهار داشتند که محلّی محاذی یلملم است می‌توان اطمینان حاصل نمود؟ و هرگاه خبر دهنده غیر مسلم هم باشد می‌توان به قولش وثوق و اطمینان حاصل نمود؟
- اگر حاج که در شب دوازدهم بایستی در منی باشد تقریباً حدود دوساعت به صبح مانده به منی رفته و از اوّل شب تا آن وقت در مکّه گاهی مشغول طواف و سعی بوده و گاهی به انتظار تمام کردن رفقا، آیا کفّاره بیتوته نکردن درمنی بر او لازم است، یا همان مقدار دو ساعت از آخر شب کافی است؟
- هر گاه شخصی به خیال دخول وقت برای اتیان نماز صبح غسل جنابت نمود، بعد معلوم شد که غسلش پیش از صبح به عمل آمده، آیا با آن طهارت پیش از دخول صبح میتواند نماز صبح را بخواند یا خیر؟
- وضو یا غسل جبیرهای در مواردی که ضم تیمّم لازم است، قبل از وقت برای نماز قضا صحیح است یا خیر؟
- مسافر نماز را قصراً به جای آورد، در وسعت وقت هم به محل اقامت رسید، اعاده آن لازم است یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] در نماز شب و هنگام تنگی وقت، خواندن قنوت کامل نماز وتر افضل است، یا تکمیل رکعات نماز؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا در صورت تنگی وقت نماز لازم است برای آب جستجو نماید؟
- [آیت الله بهجت] در نمازهای نافله آیا معیّن نمودن نماز در نیّت لازم است؟ و اگر کسی نماز شب می خواند باید مشخص کند که نماز شفع یا نماز وتر می خواند؟ و آیا تعیین دو رکعت اوّل یا دوم از نماز شب هم باید در نیّت صورت پذیرد؟
- [سایر] آیا می‌توان وقت ظهور حضرت مهدی علیه السلام را تعیین نمود؟
- [سایر] آیا می‌توان قضای نماز شب را خواند؟
- [سایر] کسی که در تنگی وقت، قبل از اذان صبح در شب های ماه رمضان، به جهت جنابت تیمم کند ؛ آیا می تواند با آن نماز بخواند، یا باید غسل به جا آورد؟
- [آیت الله اردبیلی] اینجانب متولی مسجدی در محلة خود میباشم که با توجه به قدیمی بودن سابقه بنا، در حال حاضر گنجایش لازم برای اقامه نماز را ندارد و خیّری حاضر به پرداخت هزینه جهت ساخت مسجدی با متراژ بیشتر می‌باشد. آیا از نظر شرعی با وجودی که قسمت قدیمی قابلیت انتفاع دارد می‌توان آن را تخریب و به حیاط مسجد اضافه نمود یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخص با علم به تنگی وقت نماز، غسل کند غسل او صحیح می باشد؟
- [آیت الله خامنه ای] این که در رابطه با نماز آیات فرمودهاید، سوره را می‌توان به پنج قسمت تقسیم کرد، آیا منظور از هر قسمت، یک آیه است یا می‌توان آیهای را به دو قسمت تقسیم کرد؛ مثل این که (لم یلد) یک قسمت و (ولم یولد) یک قسمت باشد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا در هنگام تنگی وقت نماز، مثلاً ده دقیقه آخر وقت، نیّت نماز عوض می‌شود؟ آیا باید حتماً این نیّت ذکرشود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن حائض به اندازهی غسل و وضو وقت ندارد، ولی میتواند با تیمّم نماز را در وقت بخواند، آن نماز بر او واجب نیست، اما اگر گذشته از تنگی وقت تکلیفش تیمّم است مثل آن که آب برایش ضرر دارد باید تیمّم کند و آن نماز را بخواند.
- آخر وقت نماز عشا نصف شب است و شب را باید از اوّل غروب تا اذان صبح حساب کرد، نه تا اوّل آفتاب.
- کسی که در تنگی وقتِ نماز باید تیمّم کند، اگر به قصد قربت یا برای برای کارهای مستحبی مثل خواندن قرآن وضو بگیرد صحیح است و اگر برای خواندن آن نماز صورت بگیرد، باطل است.
- کسی که آب دارد، اگر به واسطهی تنگی وقت با تیمّم مشغول نماز شود و در بین نماز آبی که داشته از دستش برود، چنانچه وظیفهاش تیمّم باشد احتیاط واجب آن است که برای نمازهای بعد دوباره تیمّم کند.
- مستحاضهی کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند، غسل او باطل است، ولی اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند و همین که وقت داخل شد فوراً نماز صبح را بخواند اشکال ندارد.
- کسی که وظیفهاش تیمّم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی میماند در وسعت وقت میتواند با تیمّم نماز بخواند، ولی اگر بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند و نیز اگر امید دارد که عذرش برطرف شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را به جا آورد.
- وقت نافلهی عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود.
- کسی که مسافر است، اگر تا مغرب به اندازهی خواندن سه رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند و اگر تا نصف شب به اندازهی خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعداً مغرب را قضا نماید و چنانچه بعد از خواندن عشا، معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است، باید فوراً نماز مغرب را به نیت ادا به جا آورد.
- کسی که به واسطهی تنگی وقت تیمّم کرده، چنانچه بعد از نماز آبی که داشته از دستش برود، اگر چه تیمّم خود را نشکسته باشد، در صورتی که وظیفهاش تیمّم باشد، باید دوباره تیمّم نماید.
- کسی که مسافر نیست، اگر تا مغرب به اندازهی خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط نماز عصر را بخواند و بعداً نماز ظهر را قضا کند و همچنین اگر تا نصف شب به اندازهی خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعداً مغرب را قضا نماید.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] مساله 702- از یازده رکعت نافله شب هشت رکعت را به نیت (نافله شب) و دو رکعت آن به نیت (نافله شفع) و یک رکعت به نیت (نافله وتر) به جا می آورد.
- [آیت الله علوی گرگانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب ودو رکعت آن به نیّت نماز شفع ویک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود، ودستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب، دو رکعت به نیّت نماز شَفْع و یک رکعت به نیّت نماز وَتْر خوانده شود. دستور کامل نافله شب در کتابهای ادعیه گفته شده است.
- [آیت الله جوادی آملی] .هشت رکعت از یازده رکعت نماز شب به نیّت نافله شب و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع و یک رکعت آن به نیّت نماز وتر اقامه می‌شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن، به نیت نماز وتر خوانده می‌شود، آداب و مستحبات نافله شب در کتابهای دعا به طور کامل گفته شده است.
- [آیت الله نوری همدانی] از یازده رکعت نافلة شب ، هشت رکعت آن باید به نیت نافلة شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن ، به نیت نماز وتر خوانده شود . و دستور کامل نافلة شب در صفحة 165 خواهد آمد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیّت نافله شب و دو رکعت آن به نیّت نماز شفع و یک رکعت آن به نیّت نماز وتر خوانده شود. دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.
- [آیت الله سبحانی] از یازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن، به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتاب های دعا گفته شده است.
- [آیت الله وحید خراسانی] از یازده رکعت نافله شب هشت رکعت ان باید به نیت نافله شب و دو رکعت ان به نیت نماز شفع و یک رکعت ان به نیت نماز وتر خوانده شود و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا ذکر شده است
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] از یازده رکعت نافله شب؛ هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب و دو رکعت آن به نیت نماز شفع و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستور کامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است.