شیطان
اِبلیس نام جن یا فرشته‌ای که در بهشت بر آدم سجده نکرد و از آنجا رانده شد. بیشتر مفسران او را از جنیان دانسته و اندکی نیز او را فرشته می‌دانند.
آیا شیطان ما را گمراه می کند و خدا ما را به حال خودمان رها کرده است؟
در جواب به این سوال، دقت در حقیقت انسان مساله را حل می کند. خداوند انسان را مختار آفریده و او را در انتخاب خیر و شر آزاده گذاشته است. ما به حقیقت راه (حق و باطل) را به انسان نمودیم (و با تمام حجت بر او رسول فرستادیم) حالا خواهد هدایت پذیرد و شکر این نعمت گوید و خواهد آن نعمت را کفران کند.[1] اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست. در مقابل شیطان ما ندای فطرت را داریم که خدا طلب است: پس روی خود به سوی دین حنیف کن که مطابق فطرت خدا است فطرتی که خدا بشر را بر آن فطرت آفرید.[2] همچنین نفسی داریم که خوبی و بدی را می شناسد: و به او شر و خیر او را الهام کرد.[3] فرستادگان الهی را داریم که یکی بعد از دیگری می آیند و ما را به خوبی هدایت می کنند: پس پیامبران را به میانشان بفرستاد. پیامبران از پی یکدیگر بیامدند تا از مردم بخواهند که آن عهد را که خلقتشان بر آن سرشته شده، به جای آرند و نعمت او را که از یاد برده‌اند، فرا یاد آورند .و از آنان حجّت گیرند که رسالت حق به آنان رسیده است .و خردهاشان را که در پرده غفلت، مستور گشته، برانگیزند. و نشانه‌های قدرتش را که بر سقف بلند آسمان آشکار است به آنها بنمایانند و هم آنچه را که بر روی زمین است و آنچه را که سبب حیاتشان یا موجب مرگشان می‌شود به آنان بشناسانند.[4] پس روشن می شود که در دنیا دو لشگر خیر و شر وجود دارد. همانگونه که شیاطین جن و انس و نفس اماره، انسان را به زشتی دعوت می کنند، فطرت ، انبیاء و ائمه و فرشتگان الهی انسان را در مسیر خیر مدد می کنند: هر یک از دو گروه دنیا طلب و آخرت خواه را [در این دنیا] از عطای پروردگارت یاری دهیم، وعطای پروردگارت [در این دنیا از کسی] ممنوع شدنی نیست.[5] [1]. انسان آیه 3. [2]. روم آیه 30. [3]. شمس آیه 8. [4]. نهج البلاغه خطبه 1. [5]. اسراء آیه20.
در جواب به این سوال، دقت در حقیقت انسان مساله را حل می کند. خداوند انسان را مختار آفریده و او را در انتخاب خیر و شر آزاده گذاشته است. ما به حقیقت راه (حق و باطل) را به انسان نمودیم (و با تمام حجت بر او رسول فرستادیم) حالا خواهد هدایت پذیرد و شکر این نعمت گوید و خواهد آن نعمت را کفران کند.[1] اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست. در مقابل شیطان ما ندای فطرت را داریم که خدا طلب است: پس روی خود به سوی دین حنیف کن که مطابق فطرت خدا است فطرتی که خدا بشر را بر آن فطرت آفرید.[2] همچنین نفسی داریم که خوبی و بدی را می شناسد: و به او شر و خیر او را الهام کرد.[3] فرستادگان الهی را داریم که یکی بعد از دیگری می آیند و ما را به خوبی هدایت می کنند: پس پیامبران را به میانشان بفرستاد. پیامبران از پی یکدیگر بیامدند تا از مردم بخواهند که آن عهد را که خلقتشان بر آن سرشته شده، به جای آرند و نعمت او را که از یاد برده‌اند، فرا یاد آورند .و از آنان حجّت گیرند که رسالت حق به آنان رسیده است .و خردهاشان را که در پرده غفلت، مستور گشته، برانگیزند. و نشانه‌های قدرتش را که بر سقف بلند آسمان آشکار است به آنها بنمایانند و هم آنچه را که بر روی زمین است و آنچه را که سبب حیاتشان یا موجب مرگشان می‌شود به آنان بشناسانند.[4] پس روشن می شود که در دنیا دو لشگر خیر و شر وجود دارد. همانگونه که شیاطین جن و انس و نفس اماره، انسان را به زشتی دعوت می کنند، فطرت ، انبیاء و ائمه و فرشتگان الهی انسان را در مسیر خیر مدد می کنند: هر یک از دو گروه دنیا طلب و آخرت خواه را [در این دنیا] از عطای پروردگارت یاری دهیم، وعطای پروردگارت [در این دنیا از کسی] ممنوع شدنی نیست.[5] [1]. انسان آیه 3. [2]. روم آیه 30. [3]. شمس آیه 8. [4]. نهج البلاغه خطبه 1. [5]. اسراء آیه20.
پاسخ:
در جواب به این سوال، دقت در حقیقت انسان مساله را حل می کند. خداوند انسان را مختار آفریده و او را در انتخاب خیر و شر آزاده گذاشته است.
ما به حقیقت راه (حق و باطل) را به انسان نمودیم (و با تمام حجت بر او رسول فرستادیم) حالا خواهد هدایت پذیرد و شکر این نعمت گوید و خواهد آن نعمت را کفران کند.[1]
اختیار انسان زمانی معنایش کامل می شود که واقعا بر سر دو راهی باشد. و اگر فقط شیطان به عنوان عامل گمراهی فعالیت می کرد و در مقابلش چیز دیگری نبود، ما انسان ها، حق انتخاب در درون خودمان را حس نمی کردیم. در حالی که واقعا می بینیم بین انتخاب خوبی و بدی توانا هستیم. و بعضی انسان ها نیز راه خوبی را انتخاب می کنند و و این مساله نشان دهنده اینست که تنها عامل فعال و در میدان، شیطان نیست.
در مقابل شیطان ما ندای فطرت را داریم که خدا طلب است:
پس روی خود به سوی دین حنیف کن که مطابق فطرت خدا است فطرتی که خدا بشر را بر آن فطرت آفرید.[2]
همچنین نفسی داریم که خوبی و بدی را می شناسد:
و به او شر و خیر او را الهام کرد.[3]
فرستادگان الهی را داریم که یکی بعد از دیگری می آیند و ما را به خوبی هدایت می کنند:
پس پیامبران را به میانشان بفرستاد. پیامبران از پی یکدیگر بیامدند تا از مردم بخواهند که آن عهد را که خلقتشان بر آن سرشته شده، به جای آرند و نعمت او را که از یاد برده‌اند، فرا یاد آورند .و از آنان حجّت گیرند که رسالت حق به آنان رسیده است .و خردهاشان را که در پرده غفلت، مستور گشته، برانگیزند. و نشانه‌های قدرتش را که بر سقف بلند آسمان آشکار است به آنها بنمایانند و هم آنچه را که بر روی زمین است و آنچه را که سبب حیاتشان یا موجب مرگشان می‌شود به آنان بشناسانند.[4]
پس روشن می شود که در دنیا دو لشگر خیر و شر وجود دارد. همانگونه که شیاطین جن و انس و نفس اماره، انسان را به زشتی دعوت می کنند، فطرت ، انبیاء و ائمه و فرشتگان الهی انسان را در مسیر خیر مدد می کنند:
هر یک از دو گروه دنیا طلب و آخرت خواه را [در این دنیا] از عطای پروردگارت یاری دهیم، وعطای پروردگارت [در این دنیا از کسی] ممنوع شدنی نیست.[5]
[1]. انسان آیه 3.
[2]. روم آیه 30.
[3]. شمس آیه 8.
[4]. نهج البلاغه خطبه 1.
[5]. اسراء آیه20.
- [سایر] فلسفه وجودی شیطان که موجودی اغواگر و گمراه کننده است، چیست؟ و چرا خداوند او را خلق کرد؟
- [سایر] فلسفه ی وجودی شیطان که موجودی اغواگر و گمراه کننده است، چیست؟ و چرا خداوند او را خلق کرد؟
- [سایر] شیطان چگونه انسان را گمراه می کند؟
- [سایر] شیطان چه کسانی را میتواند فریب دهد و گمراه سازد؟
- [سایر] ممکنه شیطان در لحظات آخر عمر کسی را گمراه کند؟
- [سایر] آیا در آستانه ی مرگ نیز شیطان در پی گمراه ساختن و فریب انسان هاست؟
- [سایر] با سلام. در آیه 16 سوره اعراف چرا شیطان به خدا می گوید :قال فبما أغویتنی لأقعدن لهم صراطک المستقیم ... سوال اینکه مگر خداوند کسی را گمراه می کند؟
- [سایر] آیا برای هدایت کردن دیگران وظیفه ای داریم؟ یا باید افراد گمراه را به حال خود رها کنیم؟
- [سایر] آیا شیطان از خدا مهربان تر نیست؛ چرا که او برای فریب دادن همه انسان ها می کوشد، اما خدا بین بندگانش فرق می گذارد. در خیلی از جاهای قرآن گفته شده که خدا هرکه را بخواهد هدایت می کند و هر که را نخواهد گمراه می کند. خدا مرد را بر زن برتری داده و نمونه این تبعیض ها در قرآن بسیار است.
- [سایر] شیطان عده ای از انسانها را گمراه کرده است ولی اینکه تا ابد در جهنم بماند کیفر با عمل متناسب نیست . راهنمایی بفرمایید .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی بزور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده، باید او را به دست طلبکار بدهد یا بدهی او را به طلبکار بپردازد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده باید او را به دست طلبکار بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنان چه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده، باید او را به دست طلبکار بدهد و یا طلب طلبکار را بپردازد.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند ، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد ، کسی که بدهکار را رها کرده است ، باید او را نزد طلبکار حاضر سازد ، یا طلب او را بپردازد .
- [آیت الله بروجردی] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند، چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده باید او را به دست طلبکار بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در نماز، غیر سوره (قُلْ هو اللَّه أَحَد) و (قُلْ یا أیُّها الکافِرُون) سوره دیگری بخواند، تا به نصف نرسیده بیتردید میتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند و بنا بر احتیاط مستحب در مابین نصف و دو ثلث رها نکند و پس از این که به دو ثلث رسید، رها کردن آن و عدول به سوره دیگر جایز نیست.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در نماز غیر سوره قل هو الله احد و قل یا ایها الکافرون سوره دیگری بخواند تا از نصف تجاوز نکرده می تواند رها کند و سوره دیگر بخواند و بنابر احتیاط واجب بعد از تجاوز از نصف تا دو ثلث رها نکند و پس از اینکه به دو ثلث رسید رها کردن ان و عدول به سوره دیگر جایز نیست
- [آیت الله خوئی] اگر در نماز، غیر سوره" قل هو الله احد" و" قل یا ایها الکافرون" سوره دیگری بخواند. تا به نصف نرسیده میتواند رها کند و سوره دیگر بخواند. و بنابر احتیاط در مابین نصف و دو ثلث رها نکند و پس از به دو ثلث رسید رها کردن آن و عدول به سورهی دیگر جایز نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند ؛ چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد ، کسی که بدهکار را رها کرده ؛ باید او را به دست طلبکاربدهد و یا طلب طلبکار را بپردازد .
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی به زور بدهکار را از دست طلبکار رها کند; چنانچه طلبکار دسترسی به او نداشته باشد، کسی که بدهکار را رها کرده; باید او را به دست طلبکار بدهد یا بدهی او را به طلبکار بپردازد.