باید در نظر داشت که توهین کردن عمل زشتی است و نسبت به هر شخصی که انجام شود، ایراد دارد و قانون می تواند برای شخص خطاکار مجازات هایی را در نظر بگیرد.
این عمل نسبت به رهبر جامعه، خطای بزرگتری محسوب می شود و می تواند مجازات سنگین تری نیز در پی داشته باشد. چون تضعیف جایگاه رهبر جامعه، آسیبی است که به تمام اجتماع و نهادهای آن وارد می شود. و چنین خطایی علاوه بر اینکه جنبه شخصی داشته، از منظر شخصیت حقوقی رهبر نیز باید مد نظر قرار بگیرد.
از منظر دینی نیز مساله بسیار روشن است و با آیات قرآن می توان نشان داد که نباید در مقابل چنین مسائلی بی تفاوت بود.
(یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ[حجرات/2] ای کسانی که ایمان آورده اید! صدای خود را فراتر از صدای پیامبر نکنید، و در برابر او بلند سخن مگویید (و داد و فریاد نزنید) آن گونه که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا می کنند، مبادا اعمال شما نابود گردد در حالی که نمی دانید.)
مطابق آیه فوق، کسی که آداب معاشرت با پیامبر (ص) را مراعات نکند، و حتی صدایش را بلند کند، اعمال نیکش نابود می شود. اگر چه این مجازات سنگین تا حدی به خاطر جایگاه عظیم شخص پیامبر (ص) است، اما از این نکته نیز نباید غفلت نمود که این آیه بعد از هجرت نازل شده و زمانی این سخنان مطرح می شود که پیامبر (ص) رهبری جامعه را به دست گرفته اند. و این سخنان تا حدی درباره حاکم جامعه است.
از سویی نیز باید در نظر داشت که ولی فقیه نیز جانشین امام معصوم است که او جانشین پیامبر (ص) شده است. بنابراین رعایت آدابی که برای پیامبر (ص) لازم است، تا حدی برای جانشین ایشان نیز لازم است. به عنوان نمونه در آیه قبل (آیه 1 سوره حجرات) از پیشی گرفتن بر رسول (ص) نهی شده است. طبیعتا این شان برای هر رهبری وجود دارد و هیچ مامومی نباید از هیچ رهبری جلو بیفتد.
تا بدین جا سخن از لزوم مراعات ادب بوده و اینکه بی حرمتان، عقوبت اخروی می شوند. اما مساله به همین جا ختم نمی شود و می توان نمونه هایی نشان داد، که سخت ترین عقوبت هایی دنیوی نیز در این گونه مسائل مطرح شده است:
(لَئِنْ لَمْ یَنْتَهِ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَ الْمُرْجِفُونَ فِی الْمَدینَةِ لَنُغْرِیَنَّکَ بِهِمْ ثُمَّ لا یُجاوِرُونَکَ فیها إِلاَّ قَلیلاً[احزاب/60] اگر منافقان و بیماردلان و آنها که اخبار دروغ و شایعات بی اساس در مدینه پخش می کنند دست از کار خود بر ندارند، تو را بر ضدّ آنان می شورانیم، سپس جز مدّت کوتاهی نمی توانند در کنار تو در این شهر بمانند!)
آیه مرتبط به مساله افک است که عده ای با طرح شایعه نسبت به همسر پیامبر (ص) موجبات ناراحتی ایشان ر فراهم آوردند. این گروه هیچ اقدام عملی ای به جز فتنه گری و شایعه پراکنی انجام نداده بودند. و تنها اقدامشان طرح سخنان بی اساس بوده است.
و آیه چنین محکم و قاطع آن ها را محکوم کرده و تهدید می کند که اگر دست برندارند، مجازات سختی در انتظارشان خواهد بود. این مجازات مجازاتی بوده که در همین دنیا می توانسته اعمال شود. علاوه بر مجازاتی که این اشخاص در آخرت در پیش داشتند.
