علم لدنی
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
منظور از علم لدنی چیست؟
خواهشمند است در مورد علم لدنی توضیحاتی بفرمایید. علم لدنی علمی است که بنده از خدا آموزد بدون واسطه بشر یا ملک یعنی، علمی که بدون استاد و تعلیم و تعلّم، خداوند به افراد عنایت می کند؛ مانند علم پیامبران و ائمه(ع) و بعضی از اولیا مثل علم زبان حیوانات که خداوند به حضرت سلیمان عطا فرمود و این اصطلاح مأخوذ در قرآن است که فرمود (و علمناه من لدنّا علما )(کهف، آیه 65). بنابراین اهل قرب را به تعلیم الهی و تفهیم ربانی معلوم و مفهوم شود نه به دلایل عقلی و شواهد نقلی. بنابراین می توان گفت در علم لدنّی، هیچ واسطه‌ای میان متعلّم و معلّم نیست. (لدن)؛ یعنی، نزد و حضور. اگر علمی با وساطت، حاصل شود، علم لدنی نخواهد بود. اگر علمی از معلم صادر شود و به یک واسطه یا بیشتر، به شاگرد برسد؛ شاگرد آن علم را از (نزد) معلم فرا نگرفته است و به آن علم لدنی نمی‌گویند. اما اگر شاگرد از حضور خود معلم، علمی را فرا گرفت، آن علم را لدنی می‌نامند. از آنجا که (انسان کامل)، نخستین مخلوق است و هیچ واسطه‌ای میان او و حضرت حق وجود ندارد، از علم، لدنّی بهره‌مند خواهد بود و هیچ واسطه‌ای میان او و خدای سبحان در این تعلیم و تعلم وجود ندارد. آن که بی‌تعلیم بد ناطق خداست که صفات او ز علت‌ها جداست یا چو آدم کرده تلقینش خدا بی‌حجاب مادر و دایه و ازا همان، دفتر 4، ابیات 3041 - 3042. علم یاد شده منحصر به پیامبران(ع) و امامان(ع) نیست و برخی از دیگر اولیای الهی نیز آن را دریافت کرده اند مانند آصف بن برخیا یکی از کارگزاران حضرت سلیمان که قرآن از او در سوره نمل یاد کرده است. رسیدن به این دانش نیازمند مرتبه بالایی از تقوا، اخلاص و تقرب الی الله است. برای آگاهی بیشتر ر.ک: فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سجادی، سید جعفر، ص 532، انتشارات امیرکبیر.
خواهشمند است در مورد علم لدنی توضیحاتی بفرمایید. علم لدنی علمی است که بنده از خدا آموزد بدون واسطه بشر یا ملک یعنی، علمی که بدون استاد و تعلیم و تعلّم، خداوند به افراد عنایت می کند؛ مانند علم پیامبران و ائمه(ع) و بعضی از اولیا مثل علم زبان حیوانات که خداوند به حضرت سلیمان عطا فرمود و این اصطلاح مأخوذ در قرآن است که فرمود (و علمناه من لدنّا علما )(کهف، آیه 65). بنابراین اهل قرب را به تعلیم الهی و تفهیم ربانی معلوم و مفهوم شود نه به دلایل عقلی و شواهد نقلی. بنابراین می توان گفت در علم لدنّی، هیچ واسطه‌ای میان متعلّم و معلّم نیست. (لدن)؛ یعنی، نزد و حضور. اگر علمی با وساطت، حاصل شود، علم لدنی نخواهد بود. اگر علمی از معلم صادر شود و به یک واسطه یا بیشتر، به شاگرد برسد؛ شاگرد آن علم را از (نزد) معلم فرا نگرفته است و به آن علم لدنی نمی‌گویند. اما اگر شاگرد از حضور خود معلم، علمی را فرا گرفت، آن علم را لدنی می‌نامند. از آنجا که (انسان کامل)، نخستین مخلوق است و هیچ واسطه‌ای میان او و حضرت حق وجود ندارد، از علم، لدنّی بهره‌مند خواهد بود و هیچ واسطه‌ای میان او و خدای سبحان در این تعلیم و تعلم وجود ندارد. آن که بی‌تعلیم بد ناطق خداست که صفات او ز علت‌ها جداست یا چو آدم کرده تلقینش خدا بی‌حجاب مادر و دایه و ازا همان، دفتر 4، ابیات 3041 - 3042. علم یاد شده منحصر به پیامبران(ع) و امامان(ع) نیست و برخی از دیگر اولیای الهی نیز آن را دریافت کرده اند مانند آصف بن برخیا یکی از کارگزاران حضرت سلیمان که قرآن از او در سوره نمل یاد کرده است. رسیدن به این دانش نیازمند مرتبه بالایی از تقوا، اخلاص و تقرب الی الله است. برای آگاهی بیشتر ر.ک: فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سجادی، سید جعفر، ص 532، انتشارات امیرکبیر.
پاسخ:
خواهشمند است در مورد علم لدنی توضیحاتی بفرمایید.
علم لدنی علمی است که بنده از خدا آموزد بدون واسطه بشر یا ملک یعنی، علمی که بدون استاد و تعلیم و تعلّم، خداوند به افراد عنایت می کند؛ مانند علم پیامبران و ائمه(ع) و بعضی از اولیا مثل علم زبان حیوانات که خداوند به حضرت سلیمان عطا فرمود و این اصطلاح مأخوذ در قرآن است که فرمود (و علمناه من لدنّا علما )(کهف، آیه 65). بنابراین اهل قرب را به تعلیم الهی و تفهیم ربانی معلوم و مفهوم شود نه به دلایل عقلی و شواهد نقلی. بنابراین می توان گفت در علم لدنّی، هیچ واسطه‌ای میان متعلّم و معلّم نیست. (لدن)؛ یعنی، نزد و حضور. اگر علمی با وساطت، حاصل شود، علم لدنی نخواهد بود. اگر علمی از معلم صادر شود و به یک واسطه یا بیشتر، به شاگرد برسد؛ شاگرد آن علم را از (نزد) معلم فرا نگرفته است و به آن علم لدنی نمی‌گویند. اما اگر شاگرد از حضور خود معلم، علمی را فرا گرفت، آن علم را لدنی می‌نامند. از آنجا که (انسان کامل)، نخستین مخلوق است و هیچ واسطه‌ای میان او و حضرت حق وجود ندارد، از علم، لدنّی بهره‌مند خواهد بود و هیچ واسطه‌ای میان او و خدای سبحان در این تعلیم و تعلم وجود ندارد.
آن که بی‌تعلیم بد ناطق خداست
که صفات او ز علت‌ها جداست
یا چو آدم کرده تلقینش خدا
بی‌حجاب مادر و دایه و ازا
همان، دفتر 4، ابیات 3041 - 3042.
علم یاد شده منحصر به پیامبران(ع) و امامان(ع) نیست و برخی از دیگر اولیای الهی نیز آن را دریافت کرده اند مانند آصف بن برخیا یکی از کارگزاران حضرت سلیمان که قرآن از او در سوره نمل یاد کرده است. رسیدن به این دانش نیازمند مرتبه بالایی از تقوا، اخلاص و تقرب الی الله است. برای آگاهی بیشتر ر.ک: فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، سجادی، سید جعفر، ص 532، انتشارات امیرکبیر.
- [سایر] اگر امام علم غیب دارد، پس چرا قرآن علم غیب را از بشر نفی می کند؟
- [سایر] آیا ائمه علم غیب داشتند؟
- [سایر] شما شیعیان قائلید که امام حسین (ع) علم غیب به شهادت خود داشته حال سوال این است که چرا با وجود علم غیب به شهادت قیام کرد؟
- [سایر] برخی از آیات قرآن علم غیب را مخصوص خدا دانسته و در برخی برای رسولان هم علم غیب را ممکن دانسته است. اما برای گروه دیگر این بحث نیست. چگونه می‌توان علم غیب داشتن ائمه(ع) را توجیه کرد؟
- [سایر] علم غیب پیامبر چگونه است؟
- [سایر] چرا امامان(ع) با علم به شهادت خود، از علم غیب استفاده نکردند؟
- [سایر] علم غیب برای امام به چه صورت ثابت می‌شود؟
- [سایر] علم لدنی پیامبر (ص) را توضیح دهید؟
- [سایر] علم غیب ائمه (ع) را توضیح دهید؟
- [سایر] ایا ائمه اطهار علیهمالسلام علم غیب دارند ؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند، چنان چه تحصیل آن علم، واجب یا مستحب باشد، می شود به او زکات داد. ولی احتیاط برای اهل علم نگرفتن زکات است مگر در صورتی که از تحصیل مخارج عاجز باشند ولکن جایز است اشتغال به تحصیل علم هر چند باعث عجز از تحصیل نفقه بشود.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می‌تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه آن علم واجب یا مستحبّ باشد، می‌شود به او زکاْ داد، و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحبّ نباشد، زکاْ دادن به او اشکال دارد، بنابر احتیاط واجب نباید بگیرد.
- [آیت الله بروجردی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می‌تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه تحصیل آن علم واجب یا مستحب باشد، می‌شود به او زکات داد و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحب نباشد، زکات دادن به او اشکال دارد.
- [امام خمینی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه تحصیل آن علم واجب یا مستحب باشد، می شود به او زکات داد و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحب نباشد، زکات دادن به او اشکال دارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می‌تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه تحصیل آن علم واجب یا مستحبّ باشد می‌شود به او زکات داد و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحبّ نباشد، زکات دادن به او اشکال دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند چنانچه تحصیل آن علم، واجب یا مستحب باشد می توان به او زکات داد و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحب نباشد، زکات دادن به او جایز نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست بکارد، چنانچه بر حسب معمول استفاده از هر دو جنس در موقع کشت منظور باشد، مخارج به نسبت مداخل تقسیم می‌شود، و اگر فایده یکی از آنها به قدری کم باشد که در موقع کشت منظور نباشد، مخارج از چیزی محسوب می‌شود که منظور باشد.
- [آیت الله سبحانی] کسی که مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نکند می تواند برای معاش خود کسب کند، چنانچه تحصیل آن علم، واجب یا مستحب باشد می شود از سهم (فی سبیل الله) به او زکات داد. زکات فطره;
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خاک نجسی که به واسطه باران گل شود و علم برسیدن باران به وصف اطلاق به تمام اجزای آن حاصل شود پاک است ولی حصول علم به آن مشکل است.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است امام در وسط صف بایستد واهل علم وکمال وتقوی در صف اوّل بایستند.