بعثت
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
آیا پیامبر شغلی هم داشته است؟ شغل ایشان قبل و بعد از بعثت چه بوده؟
در این که حضرت محمد صلی الله علیه و آله شغلی داشته اند و با آن زندگی خود را تأمین می ‌کردند، تردید نیست. پیامبری که همه را به داشتن شغل و کسب حلال تشویق می ‌کند، نمی‌ شود که خودش کسب حلال نداشته باشد. از پیامبر اسلام نقل شده که فرمود: 1. کُلُوا مِن کَدِّ اَیدیکُم؛ از دست رنج خود بخورید.[1] 2. اَزْکَی الأعمالِ کَسبُ الْمَرءِ بِیَدِه؛ِ پاکیزه‌ترین کارها، کارِ دستِ خود انسان است. [2] در روایت آمده است که پیامبر اسلام شخصاً کار می ‌کردند و کار کردن، سنت پیامبران و اوصیای[3] آنان است.[4] پیامبر اسلام پس از هجرت، کشاورزی و باغبانی داشتند. پس از آن که حضرت از مکه به مدینه هجرت کردند، مردم مدینه زمین ‌هایی را به ایشان اهداء کردند و رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن زمین ‌ها کشاورزی و باغبانی می ‌کردند. پس از آن که مسلمانان در دفاع از اسلام، با دشمنان درگیر شدند، ثروت‌ های زیادی به دست مسلمانان افتاد. این ثروت ‌ها دو قسم بودند. برخی از آن‌ ها بدون این که جنگی صورت بگیرد، در اختیار مسلمانان قرار می‌ گرفت. این ‌گونه ثروت ‌ها که بدون درگیری به دست می‌ آمد، حقّ خاصّ پیامبر بود و در اختیار آن حضرت قرار می ‌گرفت، مانند فدک، سرزمین ‌های بنی ‌نضیر و دو قلعه از قلعه ‌های خیبر به نام وطیح و سلالم .پیامبر اسلام در این باغ ‌ها و زمین ‌ها هم به کشاورزی می‌ پرداخت و با درآمد آن ‌ها، زندگی خود و خاندان خود را اداره می ‌کرد و با بقیه‌ درآمد آن باغ‌ ها و زمین ‌ها برای مسلمانان تدارکات جنگی تهیه می ‌کرد. همچنین یکی از عالمان یهودی به نام مُخَیریق هفت باغ خود را به پیامبر بخشید و به جنگ احد رفت و در دفاع از اسلام و پیامبر به شهادت رسید. این هفت باغ که به عنوان (عوالی) معروف بودند، در اختیار پیامبر قرار گرفت و آن حضرت در این باغ‌ ها هم کار می‌ کردند.[5] علاوه بر این ‌ها خُمس سرزمین ‌هایی که با لشکرکشی فتح می ‌شد، متعلق به شخص پیامبر بود و آن حضرت در آن زمین ‌ها هم می‌ توانست کشاورزی کند. روایاتی نیز آمده که نشان می ‌دهد پیامبر خدا کشاورزی می‌ کردند و باغ داشتند. به عنوان مثال حدیث دوم، چهارم و پنجم از باب 9 جلد 12 وسایل ‌الشیعه، صفحه 22 و کتاب التجارة، ابواب مقدمات و نیز حدیث 1 و 2، باب 10 دلالت بر شغل کشاورزی و باغبانی آن حضرت دارد. به عنوان نمونه در باب 10، در حدیث سوم آمده است: ما فی الاعمال شی‌ءٌ اَحبُّ الی‌اللّه‌ من الزراعة و ما بَعَثَ ‌اللّه‌ُ نبیّاً الاّ زرّاعاً الاّ ادریس فانّه کان خیّاطاً؛ چیزی برای خدا محبوب‌تر از کشاورزی نیست و خداوند جز ادریس که خیاط بود، همه پیامبران را کشاورز مبعوث ساخته است. این حدیث هم می‌ رساند که همه پیامبران کشاورزی می‌ کرده ‌اند. البته توجه داشته باشیم که پیامبر با این که کار می ‌کردند و درآمد به دست می ‌آوردند، خودشان از این درآمدها بسیار کم استفاده کرده و آنها را در راه خدا مصرف می‌ نمودند. درباره شغل پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از هجرت باید گفت: منابع تاریخی در این مورد، به صورت یقینی و قاطعانه چیزی نیاورده ‌اند و فقط اشاره کوتاهی به چوپانی و تجارت کرده ‌اند. نویسندگان جدید هم درباره شغل پیامبر قبل از بعثت به بحث و تحقیق نپرداخته ‌اند. در سیره ابن‌ هشام حدیثی آورده که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (... من هم گوسفند می‌ چراندم...).[6] پی نوشت: [1]. علامه مجلسی، بحار، (بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق) ج 63، ص 314. [2] . میزان الحکمة، ج 3، ص 2699 [3] . حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج 12، ص 22، باب 9، ح 1. [4] . حر عاملی، وسائل، ج 12، ص 22، باب 9، ح 6. [5] . محمد محمد حسن شراب، المعالم الاثیرة، (بیروت و دمشق، دار القلم و الدار الشامیة، 1411ق) ص31، یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، (قم، مجمع اندیشه اسلامی، 1417ق) ج3، ص348 پاورقی3. [6] . قال رسول الله صلی الله علیه وسلم ما من نبی إلا قد رعی الغنم قالوا وأنت یا رسول الله قال وأنا (ابن سعد، الطبقات الکبری، (بیروت، دار صادر، بی‌تا) ج1، ص125). منبع:سایت انوار طاها
در این که حضرت محمد صلی الله علیه و آله شغلی داشته اند و با آن زندگی خود را تأمین می ‌کردند، تردید نیست. پیامبری که همه را به داشتن شغل و کسب حلال تشویق می ‌کند، نمی‌ شود که خودش کسب حلال نداشته باشد. از پیامبر اسلام نقل شده که فرمود: 1. کُلُوا مِن کَدِّ اَیدیکُم؛ از دست رنج خود بخورید.[1] 2. اَزْکَی الأعمالِ کَسبُ الْمَرءِ بِیَدِه؛ِ پاکیزه‌ترین کارها، کارِ دستِ خود انسان است. [2] در روایت آمده است که پیامبر اسلام شخصاً کار می ‌کردند و کار کردن، سنت پیامبران و اوصیای[3] آنان است.[4] پیامبر اسلام پس از هجرت، کشاورزی و باغبانی داشتند. پس از آن که حضرت از مکه به مدینه هجرت کردند، مردم مدینه زمین ‌هایی را به ایشان اهداء کردند و رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن زمین ‌ها کشاورزی و باغبانی می ‌کردند. پس از آن که مسلمانان در دفاع از اسلام، با دشمنان درگیر شدند، ثروت‌ های زیادی به دست مسلمانان افتاد. این ثروت ‌ها دو قسم بودند. برخی از آن‌ ها بدون این که جنگی صورت بگیرد، در اختیار مسلمانان قرار می‌ گرفت. این ‌گونه ثروت ‌ها که بدون درگیری به دست می‌ آمد، حقّ خاصّ پیامبر بود و در اختیار آن حضرت قرار می ‌گرفت، مانند فدک، سرزمین ‌های بنی ‌نضیر و دو قلعه از قلعه ‌های خیبر به نام وطیح و سلالم .پیامبر اسلام در این باغ ‌ها و زمین ‌ها هم به کشاورزی می‌ پرداخت و با درآمد آن ‌ها، زندگی خود و خاندان خود را اداره می ‌کرد و با بقیه‌ درآمد آن باغ‌ ها و زمین ‌ها برای مسلمانان تدارکات جنگی تهیه می ‌کرد. همچنین یکی از عالمان یهودی به نام مُخَیریق هفت باغ خود را به پیامبر بخشید و به جنگ احد رفت و در دفاع از اسلام و پیامبر به شهادت رسید. این هفت باغ که به عنوان (عوالی) معروف بودند، در اختیار پیامبر قرار گرفت و آن حضرت در این باغ‌ ها هم کار می‌ کردند.[5] علاوه بر این ‌ها خُمس سرزمین ‌هایی که با لشکرکشی فتح می ‌شد، متعلق به شخص پیامبر بود و آن حضرت در آن زمین ‌ها هم می‌ توانست کشاورزی کند. روایاتی نیز آمده که نشان می ‌دهد پیامبر خدا کشاورزی می‌ کردند و باغ داشتند. به عنوان مثال حدیث دوم، چهارم و پنجم از باب 9 جلد 12 وسایل ‌الشیعه، صفحه 22 و کتاب التجارة، ابواب مقدمات و نیز حدیث 1 و 2، باب 10 دلالت بر شغل کشاورزی و باغبانی آن حضرت دارد. به عنوان نمونه در باب 10، در حدیث سوم آمده است: ما فی الاعمال شی‌ءٌ اَحبُّ الی‌اللّه‌ من الزراعة و ما بَعَثَ ‌اللّه‌ُ نبیّاً الاّ زرّاعاً الاّ ادریس فانّه کان خیّاطاً؛ چیزی برای خدا محبوب‌تر از کشاورزی نیست و خداوند جز ادریس که خیاط بود، همه پیامبران را کشاورز مبعوث ساخته است. این حدیث هم می‌ رساند که همه پیامبران کشاورزی می‌ کرده ‌اند. البته توجه داشته باشیم که پیامبر با این که کار می ‌کردند و درآمد به دست می ‌آوردند، خودشان از این درآمدها بسیار کم استفاده کرده و آنها را در راه خدا مصرف می‌ نمودند. درباره شغل پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از هجرت باید گفت: منابع تاریخی در این مورد، به صورت یقینی و قاطعانه چیزی نیاورده ‌اند و فقط اشاره کوتاهی به چوپانی و تجارت کرده ‌اند. نویسندگان جدید هم درباره شغل پیامبر قبل از بعثت به بحث و تحقیق نپرداخته ‌اند. در سیره ابن‌ هشام حدیثی آورده که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (... من هم گوسفند می‌ چراندم...).[6] پی نوشت: [1]. علامه مجلسی، بحار، (بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق) ج 63، ص 314. [2] . میزان الحکمة، ج 3، ص 2699 [3] . حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج 12، ص 22، باب 9، ح 1. [4] . حر عاملی، وسائل، ج 12، ص 22، باب 9، ح 6. [5] . محمد محمد حسن شراب، المعالم الاثیرة، (بیروت و دمشق، دار القلم و الدار الشامیة، 1411ق) ص31، یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، (قم، مجمع اندیشه اسلامی، 1417ق) ج3، ص348 پاورقی3. [6] . قال رسول الله صلی الله علیه وسلم ما من نبی إلا قد رعی الغنم قالوا وأنت یا رسول الله قال وأنا (ابن سعد، الطبقات الکبری، (بیروت، دار صادر، بی‌تا) ج1، ص125). منبع:سایت انوار طاها
پاسخ:
در این که حضرت محمد صلی الله علیه و آله شغلی داشته اند و با آن زندگی خود را تأمین می کردند، تردید نیست. پیامبری که همه را به داشتن شغل و کسب حلال تشویق می کند، نمی شود که خودش کسب حلال نداشته باشد. از پیامبر اسلام نقل شده که فرمود:
1. کُلُوا مِن کَدِّ اَیدیکُم؛ از دست رنج خود بخورید.[1]
2. اَزْکَی الأعمالِ کَسبُ الْمَرءِ بِیَدِه؛ِ پاکیزه‌ترین کارها، کارِ دستِ خود انسان است. [2]
در روایت آمده است که پیامبر اسلام شخصاً کار می کردند و کار کردن، سنت پیامبران و اوصیای[3] آنان است.[4] پیامبر اسلام پس از هجرت، کشاورزی و باغبانی داشتند. پس از آن که حضرت از مکه به مدینه هجرت کردند، مردم مدینه زمین هایی را به ایشان اهداء کردند و رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن زمین ها کشاورزی و باغبانی می کردند. پس از آن که مسلمانان در دفاع از اسلام، با دشمنان درگیر شدند، ثروت های زیادی به دست مسلمانان افتاد. این ثروت ها دو قسم بودند. برخی از آن ها بدون این که جنگی صورت بگیرد، در اختیار مسلمانان قرار می گرفت. این گونه ثروت ها که بدون درگیری به دست می آمد، حقّ خاصّ پیامبر بود و در اختیار آن حضرت قرار می گرفت، مانند فدک، سرزمین های بنی نضیر و دو قلعه از قلعه های خیبر به نام وطیح و سلالم .پیامبر اسلام در این باغ ها و زمین ها هم به کشاورزی می پرداخت و با درآمد آن ها، زندگی خود و خاندان خود را اداره می کرد و با بقیه درآمد آن باغ ها و زمین ها برای مسلمانان تدارکات جنگی تهیه می کرد. همچنین یکی از عالمان یهودی به نام مُخَیریق هفت باغ خود را به پیامبر بخشید و به جنگ احد رفت و در دفاع از اسلام و پیامبر به شهادت رسید. این هفت باغ که به عنوان (عوالی) معروف بودند، در اختیار پیامبر قرار گرفت و آن حضرت در این باغ ها هم کار می کردند.[5] علاوه بر این ها خُمس سرزمین هایی که با لشکرکشی فتح می شد، متعلق به شخص پیامبر بود و آن حضرت در آن زمین ها هم می توانست کشاورزی کند. روایاتی نیز آمده که نشان می دهد پیامبر خدا کشاورزی می کردند و باغ داشتند. به عنوان مثال حدیث دوم، چهارم و پنجم از باب 9 جلد 12 وسایل الشیعه، صفحه 22 و کتاب التجارة، ابواب مقدمات و نیز حدیث 1 و 2، باب 10 دلالت بر شغل کشاورزی و باغبانی آن حضرت دارد. به عنوان نمونه در باب 10، در حدیث سوم آمده است: ما فی الاعمال شی‌ءٌ اَحبُّ الی‌اللّه من الزراعة و ما بَعَثَ اللّه‌ُ نبیّاً الاّ زرّاعاً الاّ ادریس فانّه کان خیّاطاً؛ چیزی برای خدا محبوب‌تر از کشاورزی نیست و خداوند جز ادریس که خیاط بود، همه پیامبران را کشاورز مبعوث ساخته است. این حدیث هم می رساند که همه پیامبران کشاورزی می کرده اند. البته توجه داشته باشیم که پیامبر با این که کار می کردند و درآمد به دست می آوردند، خودشان از این درآمدها بسیار کم استفاده کرده و آنها را در راه خدا مصرف می نمودند. درباره شغل پیامبر صلی الله علیه و آله قبل از هجرت باید گفت: منابع تاریخی در این مورد، به صورت یقینی و قاطعانه چیزی نیاورده اند و فقط اشاره کوتاهی به چوپانی و تجارت کرده اند. نویسندگان جدید هم درباره شغل پیامبر قبل از بعثت به بحث و تحقیق نپرداخته اند. در سیره ابن هشام حدیثی آورده که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: (... من هم گوسفند می چراندم...).[6]
پی نوشت:
[1]. علامه مجلسی، بحار، (بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق) ج 63، ص 314.
[2] . میزان الحکمة، ج 3، ص 2699
[3] . حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ج 12، ص 22، باب 9، ح 1.
[4] . حر عاملی، وسائل، ج 12، ص 22، باب 9، ح 6.
[5] . محمد محمد حسن شراب، المعالم الاثیرة، (بیروت و دمشق، دار القلم و الدار الشامیة، 1411ق) ص31، یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، (قم، مجمع اندیشه اسلامی، 1417ق) ج3، ص348 پاورقی3.
[6] . قال رسول الله صلی الله علیه وسلم ما من نبی إلا قد رعی الغنم قالوا وأنت یا رسول الله قال وأنا (ابن سعد، الطبقات الکبری، (بیروت، دار صادر، بی‌تا) ج1، ص125).
منبع:سایت انوار طاها
- [سایر] آیا دلایل عقلی بر لزوم بعثت انبیا وجود دارد؟ (بجز این دلیل که بعثت پیامبر برای هدایت انسان‌ها لازم است.)
- [سایر] عالی ترین هدف بعثت پیامبر در قرآن چیست؟
- [سایر] پیامبر ص قبل از بعثت و اسلام چه دینی داشتند؟
- [سایر] پیامبر ص قبل از بعثت پیرو چه آیینی بودند؟
- [سایر] قبل از بعثت پیامبر (ص) خطبه عقد وصلت پیامبر(ص) کیفیتش چگونه بوده است و چه کسی قرائت کرد؟
- [سایر] اگر شخصی از طریق پارتی بازی شغلی به دست بیاورد،درآمد حاصله از آن شغل چه حکمی دارد؟
- [سایر] هدف اساسی بعثت انبیا چه بوده؟ و دیدگاه قرآن در این باره چیست؟
- [سایر] فلسفه بعثت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) چه بوده است؟
- [سایر] پیامبر در مدینه چگونه امرار معاش میکرد؟ شغل پیامبر چه بود؟
- [سایر] ماجرای تحریف شده درباره پیامبر مربوط به لحظات بعد از بعثت چیست؟ چگونه نادرستی آن ثابت می شود؟
- [آیت الله بهجت] مسافرتهایی که همیشه لازمه شغل انسان است، مثل سفر برای پیدا کردن منزل قبل از حرکت کاروان، مانند همان شغل است، بهخلاف مسافرتهای اتفاقی که نماز در آن شکسته است.
- [آیت الله اردبیلی] مکروه است انسان کفن فروشی، قصّابی، حجامت و شکار کردن را شغل خود قرار دهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که شغلش مسافرت نیست، اگر مثلاً در شهری یا در دهی جنسی دارد که برای حمل آن مسافرت های پی درپی می کند، باید نماز را شکسته بخواند. ولی کسی که کارش این است که هفته ای یکبار یا بیشتر برای انجام شغلی در محلی سفر می کند، مثلاً همه روزه از تهران به کرج برای تدریس یا درس خواندن می رود، یا آن که برای کاری مثل خرید و فروش از تهران به قم یا بالعکس سفر می نماید همین که به مقداری سفر کند که عرفاً این کار را شغل او بگویند، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مثلاً فقط در تابستان یا زمستان شغل او مسافرت است، مثل رانندهای که فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را کرایه میدهد، باید در سفری که شغل او می‌باشد، نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.
- [آیت الله سبحانی] اگر صحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت کند، باید نماز را تمام بخواند، خصوصاً اگر با همان چادر و اثاثیه سفر کند. شرط هفتم: سفر برای شغل نباشد شغل و کار او مسافرت نباشد کسانی که دارای چنین شرطی نیستند به سه گروه تقسیم می شوند: 1. راننده ها و خلبان ها و کشتیبان ها و ساربان ها و مانند آنها سفر شغل آنها است باید نماز را تمام بخوانند. 2. کسی که سفر شغل او نیست ولی سفر مقدّمه شغل او است یعنی برای انجام به طور مرتب سفر کند مانند معلمی که باید هر روز یا غالباً به مقدار مسافت شرعی سفر می کند، و پس از تدریس به وطن بازمی گردد و همچنین است محصل و بیله وری که برای خرید و یا فروش باید به مقدار مسافت شرعی سفر کند سپس برگردد آن گروه نیز باید نماز خود را تمام بخواند. 3. کسی که سفر شغل او و یا مقدمه شغل او نیست، ولی برای زیارت هر هفته مرتب سفر می کند، این گروه نیز باید نماز را تمام و روزه را بگیرند خلاصه کسانی که سفر برای آنان به صورت یک امر عادی درآید، نماز آنان تمام و روزه را باید بگیرند.
- [آیت الله اردبیلی] تقلّب در امتحانات و نیز در استخدام جایز نیست. همچنین کسی که به نظر خودش صلاحیّت مسئولیّت و شغلی را ندارد، نباید آن را تقبّل نماید، هر چند دیگران او را دارای صلاحیت و شرایط لازم بدانند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی که شغل او مسافرت است، شک کند که در وطن خود یا جای دیگر ده روز مانده یا نه، باید نماز را تمام بخواند.
- [آیت الله بهجت] کسی که شغلش مسافرت است، اگر در وطن یا غیر وطن خود ده روز بماند، در سفر اولی که بعد از ده روز می‌رود، مانند سفر اولی است که این شغل را در ابتدا شروع کرده بود و بنابراین تا زمانی که این سفر، عرفاً شغل او حساب نمیشود، باید نماز را شکسته بخواند. بلی ماندن ده روز متصل در غیر وطن، باید با قصد اقامه باشد، ولی در وطن اگرچه بدون قصد هم باشد، همین حکم را دارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که شغل او حمله داری است وحاجیها را از راه دور به مکّه میبرد، چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد، باید نماز را تمامبخواند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که شغل او حمله داری است و حاجی ها را از راه دور به مکه می برد، چنان چه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد، باید نماز را تمام بخواند.