اصل و ارزش در جمهوری اسلامی، تبعیت از قانون و پیروی از احکام متعالی اسلام است، هرچه قوانین اسلام گستردهتر و کاملتر اجرا شود، موجب پیشرفتِ جامعه و زمینهساز صلاح و سعادت آن خواهد بود؛ پس هر حرکتی که خلاف قانون و دستورات اسلامی صورت بگیرد محکوم است. از طرفی جامعهی ما ویژگی و حسّاسیّتهای فوق العادهای دارد. این مملکت در شرایطی است که همهی دشمنان آن در کمین هستند تا از اندک فرصت و کوچکترین امکان نفوذ و رخنه استفاده نمایند و مشکلات اجتماعی و سیاسی ایجاد کنند و از همه‌ مهمتر اینکه هجوم فرهنگی، نابودی بنیانهای فکری و عقیدتی مردم را نشانه گرفته است، و برخی گروههای جاهل یا مغرض برای دستیابی به منافع و مقاصد خود به این جریان کمک میکنند. جلسات و اجتماعهایی برگزار میکنند که در آن به تبلیغ علیه احکام و تعالیم اسلام و نظام دینی، زیر سئوال بردن دستآوردهای عظیم انقلاب و ضربه زدن به ارکان آن میپردازند؛ چون از ابتدا میدانند که برای مردم مسلمان و شهید داده، دین و حکومت اسلامی از همه چیز مهمتر است و احساسات پاک آنها با اینگونه مجالس برانگیخته میشود؛ جلساتی که مقصود از آنها تحریک عواطف و احساسات مردم مؤمن و ایجاد جوّ ناآرام و تشنج است، تا بدین وسیله زمینههای روانی و فرهنگی برای بهرهبرداری و رسیدن به خواستههای نامشروع خود بسازند؛ گروههای حامی انقلاب را متهم کنند و یا چهرهی مراجع امنیّتی و قانونی و یا نیروهای حافظ نظام، نظیر بسیج و امت حزب الله را مخدوش نمایند و آنان را از کارآیی بیندازند. در گفتههای خود، اجتماعهای قانونی، اسلامی و مردمی، مثل نماز جمعه را تحقیر میکنند و کوچک جلوه میدهند؛ راهپیمایی مردم مسلمان و انقلابی را که به حمایت از ارکان نظام و اسلامی بودن این حکومت انجام میشود، غیر مردمی و حرکات فرمایشی لقب میدهند. این افراد در واقع به دنبال بیرون کردن مردم از صحنهی حمایت از انقلاب هستند و میخواهند مردم را به راهی که خود میخواهند، بکشند و به ریاست و قدرت خود برسند؛ و افراد خود فروخته، از آنها میخواهند که پای دشمن را به این مملکت باز کنند. بعضی از اشخاص به خاطر تصفیه حسابهای سیاسی و گروهی و یا به خاطر اندیشههای نادرست و مغرضانه، زمینهی انجام چنین حرکاتی را برای آنان فراهم میکنند؛ در ابتدا شکل و قالب کار را قانونی جلوه میدهند ولی در عمل و اجرا، به تبلیغ علیه اسلام میپردازند. در نظام اسلامی، هر دستور و رفتاری، اعتبارش را از اسلامی بودن خود میگیرد. اگر قانونی هم بر خلاف اسلام وضع شود، بیاعتبار خواهد بود. اجازه و دستور معارضه با اسلام از هر کسی صادر شود غیر قانونی است. ملاک قانونی بودن و یا نبودن اجتماعها نیز همین است. اگر اجتماعی به قصد فتنهجویی و قدرت طلبی به هتک و حرمت اسلام پرداخت، غیر قانونی خواهد بود، اگر چه در قالب مقررات قانونی انجام شود. البته در نظام جمهوری اسلامی، شورای نگهبان، حافظ اسلامی بودن قوانین است و تخلفها و اعمال غیر اسلامی مسؤولان و گروهها باید به مراجع مربوط و قوهی قضاییه ارجاع گردد. وظیفهی ما این است که با احکام و تعالیم اسلام، خوب آشنا شویم و شرایط انجام وظیفهی خود را در قالب امر به معروف و نهی از منکر بیاموزیم و حرکات قانونی را از غیر قانونی تشخیص دهیم. تمام حرکاتمان را در مسیر مصالح واقعی جامعهی اسلامی جهت دهیم، تا خدای نکرده فساد و عوارض سوء، به دنبال نداشته باشد و با هوشیاری، فرصت سوء استفاده را از دشمن بگیریم. باید براساس پیروی از رهبری نظام، که محور وحدت و انسجام جامعه است عمل کنیم؛ و به طور گسترده، خواستههای به حقّ خود را از دستگاههای قانونی مربوط، طلب نماییم و افرادی که در انجام وظیفهی خود در ادارهی مملکت اسلامی کوتاهی و یا غرض‌ورزی میکنند بازخواست نماییم. پابرجایی، کارآیی و سلامت نظام، زمانی تضمین میشود که مردم مسلمان، حضور گستردهی خود را در صحنهی اجتماعی حفظ نمایند و نسبت به تخلّفها حسّاسیّت نشان داده، حمایت از اسلام و نظام اسلامی را سر لوحهی فعّالیّتهای خود قرار دهند. منبع: دین و آزادی، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، نشر مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه (1381).
حد و مرز آزادی در قانون مشخص شده است، پس چرا برخی به اجتماعات قانونی حمله میکنند؟
اصل و ارزش در جمهوری اسلامی، تبعیت از قانون و پیروی از احکام متعالی اسلام است، هرچه قوانین اسلام گستردهتر و کاملتر اجرا شود، موجب پیشرفتِ جامعه و زمینهساز صلاح و سعادت آن خواهد بود؛ پس هر حرکتی که خلاف قانون و دستورات اسلامی صورت بگیرد محکوم است.
از طرفی جامعهی ما ویژگی و حسّاسیّتهای فوق العادهای دارد. این مملکت در شرایطی است که همهی دشمنان آن در کمین هستند تا از اندک فرصت و کوچکترین امکان نفوذ و رخنه استفاده نمایند و مشکلات اجتماعی و سیاسی ایجاد کنند و از همه مهمتر اینکه هجوم فرهنگی، نابودی بنیانهای فکری و عقیدتی مردم را نشانه گرفته است، و برخی گروههای جاهل یا مغرض برای دستیابی به منافع و مقاصد خود به این جریان کمک میکنند. جلسات و اجتماعهایی برگزار میکنند که در آن به تبلیغ علیه احکام و تعالیم اسلام و نظام دینی، زیر سئوال بردن دستآوردهای عظیم انقلاب و ضربه زدن به ارکان آن میپردازند؛ چون از ابتدا میدانند که برای مردم مسلمان و شهید داده، دین و حکومت اسلامی از همه چیز مهمتر است و احساسات پاک آنها با اینگونه مجالس برانگیخته میشود؛ جلساتی که مقصود از آنها تحریک عواطف و احساسات مردم مؤمن و ایجاد جوّ ناآرام و تشنج است، تا بدین وسیله زمینههای روانی و فرهنگی برای بهرهبرداری و رسیدن به خواستههای نامشروع خود بسازند؛ گروههای حامی انقلاب را متهم کنند و یا چهرهی مراجع امنیّتی و قانونی و یا نیروهای حافظ نظام، نظیر بسیج و امت حزب الله را مخدوش نمایند و آنان را از کارآیی بیندازند. در گفتههای خود، اجتماعهای قانونی، اسلامی و مردمی، مثل نماز جمعه را تحقیر میکنند و کوچک جلوه میدهند؛ راهپیمایی مردم مسلمان و انقلابی را که به حمایت از ارکان نظام و اسلامی بودن این حکومت انجام میشود، غیر مردمی و حرکات فرمایشی لقب میدهند. این افراد در واقع به دنبال بیرون کردن مردم از صحنهی حمایت از انقلاب هستند و میخواهند مردم را به راهی که خود میخواهند، بکشند و به ریاست و قدرت خود برسند؛ و افراد خود فروخته، از آنها میخواهند که پای دشمن را به این مملکت باز کنند. بعضی از اشخاص به خاطر تصفیه حسابهای سیاسی و گروهی و یا به خاطر اندیشههای نادرست و مغرضانه، زمینهی انجام چنین حرکاتی را برای آنان فراهم میکنند؛ در ابتدا شکل و قالب کار را قانونی جلوه میدهند ولی در عمل و اجرا، به تبلیغ علیه اسلام میپردازند.
در نظام اسلامی، هر دستور و رفتاری، اعتبارش را از اسلامی بودن خود میگیرد. اگر قانونی هم بر خلاف اسلام وضع شود، بیاعتبار خواهد بود. اجازه و دستور معارضه با اسلام از هر کسی صادر شود غیر قانونی است. ملاک قانونی بودن و یا نبودن اجتماعها نیز همین است. اگر اجتماعی به قصد فتنهجویی و قدرت طلبی به هتک و حرمت اسلام پرداخت، غیر قانونی خواهد بود، اگر چه در قالب مقررات قانونی انجام شود.
البته در نظام جمهوری اسلامی، شورای نگهبان، حافظ اسلامی بودن قوانین است و تخلفها و اعمال غیر اسلامی مسؤولان و گروهها باید به مراجع مربوط و قوهی قضاییه ارجاع گردد. وظیفهی ما این است که با احکام و تعالیم اسلام، خوب آشنا شویم و شرایط انجام وظیفهی خود را در قالب امر به معروف و نهی از منکر بیاموزیم و حرکات قانونی را از غیر قانونی تشخیص دهیم. تمام حرکاتمان را در مسیر مصالح واقعی جامعهی اسلامی جهت دهیم، تا خدای نکرده فساد و عوارض سوء، به دنبال نداشته باشد و با هوشیاری، فرصت سوء استفاده را از دشمن بگیریم. باید براساس پیروی از رهبری نظام، که محور وحدت و انسجام جامعه است عمل کنیم؛ و به طور گسترده، خواستههای به حقّ خود را از دستگاههای قانونی مربوط، طلب نماییم و افرادی که در انجام وظیفهی خود در ادارهی مملکت اسلامی کوتاهی و یا غرضورزی میکنند بازخواست نماییم. پابرجایی، کارآیی و سلامت نظام، زمانی تضمین میشود که مردم مسلمان، حضور گستردهی خود را در صحنهی اجتماعی حفظ نمایند و نسبت به تخلّفها حسّاسیّت نشان داده، حمایت از اسلام و نظام اسلامی را سر لوحهی فعّالیّتهای خود قرار دهند.
منبع: دین و آزادی، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، نشر مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علمیه (1381).
- [سایر] حدّ و مرز آزادی عقیده، اندیشه و بیان در اسلام چیست؟
- [سایر] حدود و مرز آزادی تا کجاست؟
- [سایر] حدود و مرز آزادی تا کجاست؟
- [سایر] حدود و مرز آزادی تا کجاست؟
- [سایر] آیا انسان آزاد است یا مجبور ؟ مرز آزادی تا کجاست ؟
- [آیت الله سیستانی] قانون کشوری تا چه حد در اعمال انسان موثر است ؟ مثلا طبق قانون فلان کار نشود چنانچه ما به قانونی عمل نکنیم گناه است؟
- [سایر] اخیرا از سوی گزارشگران بدون مرز گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه ایران از بین 178کشور جهان از نظر آزادی مطبوعات رتبه 175را کسب کرده است.این گزارش با دیدگاه اسلام در باره آزادی بیان چگونه سازگارست؟
- [سایر] متون روایی گاهی اوقات نسبت به آرزوهای بلند نگاه خوبی ندارند .لطفاً مرز آن را مشخص کنید .
- [سایر] اهمیت و حد و مرز محبت از نگاه قرآن و روایات چیست؟
- [سایر] آیا تساهل مطلق و بدون حدّ و مرز امکان دارد؟ عدم تساهل مطلق چه طور؟
- [آیت الله اردبیلی] حیوانی که با آن نزدیکی شده اگر با حیوانات دیگر مخلوط و مشتبه شده باشد، باید از راه قرعه آن را تعیین نمایند، بدین گونه که اوّل گله را دو نصف میکنند و پس از قرعه آن نصف را که مشخّص شده باز دو نصف میکنند تا بالاخره آن حیوان مشخّص شود.
- [امام خمینی] قانونی که اخیراً به اسم قانون خانواده به امر عمال اجانب برای هدم احکام اسلام و بر هم زدن کانون خانواده مسلمانان از مجلسین غیر قانونی و شرعی رژیم سابق گذشته است، بر خلاف احکام اسلام، و امرکننده و رأیدهندگان از نظر شرع و قانون مجرم هستند، و زنهایی که به استناد آن قانون به امر محکمه طلاق داده میشوند، طلاق آنها باطل و زنهای شوهرداری هستند که اگر شوهر کنند زناکارند. و کسی که دانسته آنها را بگیرد زناکار است، و مستحق حد شرعی، و اولادهای آنها اولاد غیر شرعی، وارث نمیبرند، و سایر احکام اولاد زنا بر آنها جاری است، چه محکمه مستقیماً طلاق بدهد یا امر دهد طلاق دهند، و شوهر را الزام کنند به طلاق.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی مثلاً قفل را شکست و داخل شد ولی پیش از اینکه چیزی را ببرد بازداشت شد حدّ جاری نمیشود ولی او را تعزیر میکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند ولی صاحبش را بشناسد، چنانچه همدیگر را راضی نکنند، باید مقدار قطعی مال حرام و نصف مقدار مشکوک را به صاحبش بدهد و برای تعیین مال، چنانچه به شکل خاصّی راضی نشوند، با قرعه مال هر یک را مشخّص میکنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] چیزی را که با وزن خرید و فروش میکنند، با پیمانهای که وزن مشخص گنجایش آن است هم میشود معامله کرد به این طور که اگر مثلاً میخواهد ده کیلو گندم بفروشد، با پیمانهای که یک کیلو گندم میگیرد ده پیمانه بدهد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دو نفر را برای زنا یا لواط به هم برساند، چنانچه آن کس زن باشد حدّ او هفتاد و پنج تازیانه است، و اگر مرد باشد هفتاد و پنج تازیانه میزنند و سرش را میتراشند و در میان مردم میگردانند و او را نیز تبعید میکنند، و کسی که این عمل شنیع را انجام میدهد اگر سه بار تازیانه بخورد در مرتبه چهارم حدّ او کشتن است.
- [آیت الله اردبیلی] جهاد بر دو نوع است: (ابتدایی) و (دفاعی). (جهاد ابتدایی) آن است که مسلمانان به منظور دعوت کفّار و مشرکین به اسلام و عدالت و یا جلوگیری از نقض پیمان اهل ذمّه یا طغیان باغیان (شورشیان مسلح) بر امام واجبالطّاعه مسلمین، نیروی نظامی به مناطق آنان گسیل دارند. در حقیقت هدف از جهاد ابتدایی کشور گشایی نیست، بلکه دفاع از حقوق فطری انسانهایی است که توسّط قدرتهای کفر و شرک و طغیان از خدا پرستی و توحید، عدالت و شنیدن و پذیرش آزادانه احکام خداوند محروم شدهاند. (جهاد دفاعی) زمانی است که دشمن به مرز و بوم مسلمانان هجوم آورد و قصد تسلّط سیاسی یا فرهنگی و اقتصادی نسبت به آنان داشته باشد و ممکن است جهاد در برابر باغیان در زمانی که به حمله مسلحانه دست زدهاند نیز جهاد دفاعی محسوب گردد.
- [آیت الله اردبیلی] در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر متوقّف به برخورد عملی با افراد و ایجاد محدودیت بر آنها و یا اتلاف مال و یا تعرّض به جان و آبروی آنها باشد، امر به معروف و نهی از منکر باید با اجازه مجتهد آگاه و جامع شرایط انجام گیرد و در صورتی که جامعه بر اساس قانون شرع و یا قانونی که مخالف شرع نیست اداره گردد، برخورد عملی با گناهکار باید با حکم دادگاه صالح انجام پذیرد، بلکه آمر به معروف و ناهی از منکر باید به گونهای عمل کند که ظاهر و باطن این عمل موجب توهین به اسلام و یا هرج و مرج و خودسری نگردد.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی دزدی کند در مرتبه اوّل چهار انگشت دست راستش را از بیخ میبرند و در مرتبه دوّم پای چپش را از وسط قدم میبرند و در مرتبه سوّم او را حبس میکنند تا بمیرد و اگر باز هم دزدی کند او را میکشند، و در اجرای این حدّ دزد باید بالغ و عاقل باشد و با اختیار دزدی کند و بداند مالی را که برمیدارد مال مردم است و خودش در مال شریک نباشد و مضطر و ناچار نباشد و پدر صاحب مال نباشد و مخفیانه مال را ببرد و مال نیز در جای محفوظ و در بسته باشد و قیمت آن به چهار و نیم نخود طلا برسد.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان کبیره در اسلام تهمت است، و معنای آن این است که عیبی را به کسی نسبت دهد که آن عیب را نداشته باشد، بلکه اگر عیب هم نباشد ولی او راضی به آن نسبت نباشد، باز تهمت و حرام است، و اگر راضی باشد، گرچه تهمت نیست، ولی دروغ و حرام است، نظیر تملّقها و تعریفهای بیجا، و قرآن شریف تهمت را در حدّ کفر میداند: (انَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذینَ لا یُؤْمِنُون بایاتِ اللَّه)[1] (تنها کسانی دروغپردازی میکنند که به آیات خدا ایمان ندارند.)