منظور از رفتار معروف در آیه 19 سوره نساء چیست؟

(معروف)، به معنای شناخته شده است و مقصود از آن، کار نیک بر اساس فطرت است سیدعلی اکبر قرشی، قاموس قرآن، مدخل (عرف)..
رفتار به معروف، یعنی، هر فردی در جامعه در برابر مسئولیتی که دارد، حقوقی هم داشته باشد. همان گونه که معلمان، پزشکان و رؤسای ادارات و... در برابر مسئولیت شان در جامعه، دارای حقوقی نیز می باشند. زن نیز در برابر مسئولیتی که دارد، باید حقوقی برای او در نظر گرفته شود.
چند نمونه از موارد رفتار شایسته و معروف عبارت است از:
1. رعایت حق مالکیت زن، التزام به احکام و آثار و لوازم این حق، در تصرف و بهره برداری آن: (لِلرِّجالِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبُوا وَ لِلنِّساءِ نَصِیبٌ مِمَّا اکْتَسَبْنَ...)؛نساء(4)، آیه 32..
2. احترام و تعظیم زن به عنوان فردی مؤثر در اجتماع و خانواده؛ در نگاه قرآن، زن و مرد کمک کننده یکدیگر و باعث زینت هم می گردند: (هُنَّ لِباسٌ لَکُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ)؛بقره (2)، آیه 187..
3. رعایت وضعیت روحی و جسمی زن در روابط زناشویی (نِساؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُمْ فَأْتُوا حَرْثَکُمْ...)؛همان، آیه 213.. باید به خوبی دانست که زنان فقط وسیله ارضای غرایز جنسی نیستند؛ پس نگاه ابزاری و مقطعی به آنان شایسته نیست و باید نگاهی کریمانه باشد.
رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: (برادرم جبرئیل به من خبر می داد و همواره سفارش زنان را می نمود تا آنجا که من گمان کردم برای شوهر، جایز نیست به زنش (اف) بگوید. (-(بدانید که)-) شما زنان را به عنوان امانت خدا گرفته اید)مستدرک الوسائل، ج 2، ص 551..
امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید: (... انّهنّ امانةاللَّه عندکم فلا تضاروهنّ و لاتعضلوهنّ)؛همان.؛ (به ایشان زیان نرسانید و بر ایشان سخت نگیرید).
همچنین می فرماید: (و احسنوا لهنّ المقال لعلهنّ یحسنَّ الفعال)؛همان.؛ (با زنان خوش گفتار و نیکوسخن باشید تا ایشان هم خوش رفتار باشند). این روایت در واقع به یک نکته روان شناختی زن اشاره کرده است، که گفت وگو و احترام به زنان برای آنان بسیار لذّت بخش است.
از رسول اکرم صلی الله علیه وآله روایت شده که فرمود: (خیرکم خیرکم للنّساء و أنا خیرکم لنسائی)؛همان، ج 3، ص 117.؛ (بهترین شما خوش رفتارترین شما نسبت به همسرش است و من بهترین شما نسبت به همسرانم هستم) و نیز: (بهترین مردان امت من کسانی هستند که به اهل خانه خود تعدّی روا ندارند و بر آنها رحمت آرند و ستم نکنند)؛ر.ک: مکارم الاخلاق، ص 413.
در روایتی از پیامبر مکرّم اسلام صلی الله علیه وآله آمده است: (به همسر خدمت نمی کند مگر صدیق یا شهید یا مردی که خداوند برایش خیر دنیا و آخرت بخواهد).مستدرک الوسائل، ج 13، ص 49.
در روایات دیگری پیامبر مکرّم اسلام صلی الله علیه وآله علی و فاطمه علیه السلام را به عنوان الگویی برای خانواده ایده آل به تقسیم کار خانه براساس معروف امر می نماید و کار بیرون و تهیه هیزم و... را بر عهده علی علیه السلام و کار خانه و تهیه آرد و نان را بر عهده فاطمه علیه السلام قرار می دهند.همان، ج 12، ص 24 و نیز: ج 17، ص 64.
اگرچه بسیاری از موارد بالا ممکن است الزامی نباشد لکن نشانه معاشرت معروف است تا یک خانواده ایده آل و پویا تشکیل شود. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 17/500039)