در سوره مبارکه قرآن از چشمه های فراوان بهشتی یاد شده است. از جمله ( فیهما عینان تجریان )(1) : در آن دو بهشت دو چشمه به طور مداوم جریان دارد در ذیل تفسیر آیه شریفه برخی مفسرین عقیده دارند که این دو چشمه یک ( سلسبیل ) و دیگری ( تسنیم ) است و برخی دیگر می فرمایند یکی از این دو چشمه ( شراب طهور ) و دیگری چشمه ( عسل مصفی ) می باشد.
در آیه دیگر اشاره به جوشش و فوران دائمی این چشمه ها دارد و می فرماید : ( فیهما عینان نضّاختان )(2) : در آنجا دو چشمه در حال فوران است.
در سوره مبارکه دهر در خصوص احوالات بهشتیان می فرماید : ( ویسقون فیها کاساً مزاجها زنجبیلا عیناً فیها تسّمی سلسبیلا )(3) :بهشتیان در آنجا از جامهایی سیراب می شوند که لبریز از شراب طهوری است که با زنجبیل آمیخته است و از چشمه ای است در بهشت، که نامش سلسبیل است.
بسیاری از مفسران تصریح کرده اند که اعراب جاهلی از شرابهایی که آمیخته با زنجبیل بود لذت می بردند زیرا که تندی مخصوصی به شراب می داد و قرآن در اینجا از جامهایی سخن می گوید که شراب طهورش با زنجبیل آمیخته است البته بدیهی است که میان این شرابهای دنیا و آن شراب تفاوت بسیار زیاد است.
و سلسبیل نوشیدنی بسیار لذیذی را می گویند که به راحتی در دهان و در گلو جاری می شود و کاملاً گوارا است. و برخی دیگر از مفسرین می گویند که از ماده تسلسل گرفته شده که به معنی حرکت پی در پی است در نتیجه این چشمه دائماً در حال حرکت و روان بودن است.
چشمه دیگری که آیات الهی سرّ آن را آشکار می کنند چشمه تسنیم است که می فرماید : ( و مزاجه من تسنیم عیناً یشرب بها المقربون )(4) : این شراب طهور ممزوج با تسنیم است همان چشمه ای که مقربان از آن می نوشند.
از این آیات استفاده می شود که تسنیم برترین شراب طهور بهشتی است که مقربان به طور خالص از آن می نوشند و با توجه به لغت تسنیم که ریزش از بالا به پایین است نتیجه می گیریم که، این چشمه از بالا به پایین فرو می ریزد و برخی از مفسرین معتقدند که به خاطر آن است که این چشمه مخصوص در طبقات بالای بهشت قرار دارد.
برخی دیگر گفته اند شرابی است که از آسمان بهشت فرو می ریزد. در سوره مبارکه انسان اشاره به یکی دیگر از چشمه های بهشتی دارد و می فرماید : ( اِنّ الابرار یشربون من کأس کان مزاجها کافورا عیناً یشرب بها عبادالله یفجرّونها تفجیراً ) (5) : نیکان از جامی می نوشند که با عطر خوشی آمیخته است و این چشمه شراب طهور که بندگان خدا از آن می نوشند آن را از هر جا بخواهند جاری می سازند در واقع چنان در اختیار ابرار است که هر جا اراده کنند از همانجا سر برون می آورد.
پی نوشت:
1- رحمن / 50.
2- رحمن / 66.
3- انسان / 18.
4- مطففین / 27 و 28.
5- انسان / 6و 5.
منبع: تصویر بهشت و بهشتیان در قرآن کریم، فاطمه کریمی، انتشارات جامعه القرآن الکریم
